Όταν κάποιος παθαίνει ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού, όπως η γρίπη ή το κοινό κρυολόγημα, ο μεγάλος φόβος είναι μη τυχόν κι αρχίσει να «γυρνάει» σε πνευμονία. Ευτυχώς, υπάρχουν μερικά χαρακτηριστικά συμπτώματα που μπορεί να σας υποψιάσουν.Το πρώτο και σημαντικότερο είναι να ξέρετε τι είδους λοίμωξη του αναπνευστικού έχετε.

Ο γενικός κανόνας για τους ενήλικες είναι πως το κοινό κρυολόγημα ΔΕΝ προκαλεί υψηλό πυρετό, αλλά συνάχι, ξερόβηχα στην αρχή, πονόλαιμο, ερυθρότητα στον λαιμό, μέτριους πόνους στα οστά και τους μυς, κακουχία και δέκατα (δηλαδή θερμοκρασία μέχρι το πολύ 38 βαθμούς Κελσίου). Μάλιστα τα συμπτώματα αυτά αναπτύσσονται βαθμιαία.

Αν έχετε υψηλό πυρετό (39 βαθμούς Κελσίου και πάνω), πονοκέφαλο και πολύ έντονους πόνους στα κόκαλα και τους μυς, ΔΕΝ έχετε κρυολόγημα. Ούτε αν νιώθετε έντονη κούραση και ο βήχας σας είναι μη παραγωγικός (ξηρός ή αλλιώς χωρίς φλέγματα). Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται σε γρίπη όταν εμφανίζονται ξαφνικά και υπό την προϋπόθεση ότι έχουμε μπει στην εποχή της γρίπης (δηλαδή βρισκόμαστε προς τα τέλη Δεκεμβρίου έως τις αρχές Μαρτίου, για τη χώρα μας).

Πρακτικά αυτά σημαίνουν πως «οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού που εμφανίζονται έως τα μέσα Δεκεμβρίου συνήθως είναι κοινά κρυολογήματα», λέει ο Δημοσθένης Μπούρος, καθηγητής Πνευμονολογίας στην Α’ Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος «Η Σωτηρία». «Η γρίπη μπορεί να επιπλακεί στην πορεία της από βακτήρια (κυρίως πνευμονιόκοκκο και σταφυλόκοκκο) και να εξελιχθεί σε πνευμονία, αλλά μπορεί και από την αρχή να προκαλέσει η ίδια ιογενή πνευμονία».

Πότε να πάτε στον γιατρό

Πώς μπορείτε να ξέρετε αν πρέπει να σας δει αμέσως ένας γιατρός; Αν σας συμβεί κάτι από τα εξής:

* Παρουσιάζετε ξαφνικά υψηλό πυρετό (39 βαθμούς Κελσίου και πάνω) με ή χωρίς βήχα, που συνοδεύεται από πόνο στα πλευρά με κάθε εισπνοή (πλευριτικός πόνος) και δύσπνοια που επιδεινώνονται. Ειδικά στους πάσχοντες από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή καρδιοπάθεια οι οποίοι ήδη βασανίζονται από δύσπνοια, ο απότομος πυρετός με επιδείνωση της δύσπνοιας είναι πολύ ύποπτος.

* Έχετε τα συμπτώματα της κοινής ίωσης που προαναφέρθηκαν και ξαφνικά 4-7 μέρες αργότερα, όταν νομίζετε ότι είστε καλύτερα ή έστω ότι έχετε σταθεροποιηθεί, εμφανίζετε απότομα υψηλό πυρετό (με ή χωρίς δύσπνοια).

* Παρουσιάζετε ξαφνικά πολύ υψηλό πυρετό και δύσπνοια, σε εποχή που κυκλοφορούν οι ιοί της γρίπης

* Έχετε πυρετό που αυξάνεται απότομα ή υποχωρεί για να επανεμφανιστεί έπειτα από λίγες μέρες.

* Έχετε ύποπτα συμπτώματα όπως 40 πυρετό, βήχα με πρασινωπά ή κίτρινα φλέγματα, ρίγη που κάνουν το σώμα σας να τρέμει ολόκληρο, δύσπνοια που εκδηλώνεται ακόμα κι όταν κάνετε λίγα βήματα, αίσθημα ακραίας κόπωσης, ανορεξία, οξύ (σαν μαχαιριά) πόνο στο στήθος ειδικά όταν βήχετε ή παίρνετε βαθιά ανάσα, υπερβολική εφίδρωση, ταχύπνοια και ταχυκαρδία (δηλαδή γρήγορη αναπνοή και καρδικό παλμό), μελάνιασμα στα χείλη και στα νύχια των χεριών ή νοητική σύγχυση (στους ηλικιωμένους).

Στα παιδιά

Τα μικρά παιδιά (μέχρι 10 ετών) με κοινό κρυολόγημα μπορεί να εκδηλώσουν υψηλό πυρετό για λίγες ημέρες, αλλά όταν έχουν βακτηριακή πνευμονία έχουν και άλλα ύποπτα συμπτώματα, λέει η παιδίατρος Άννα Παρδάλη, επιμελήτρια στο Τμήμα  Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου ΙΑΣΩ Παίδων. Έτσι, τα συμπτώματα αυτά συμπεριλαμβάνουν:

* Δύσκολη και γρήγορη αναπνοή (πάνω από 45 ανάσες το λεπτό)

* Πυρετό (πάνω από 39 βαθμούς)

* Βήχα κοφτό και σύντομο (όχι έντονο). Πολλοί γονείς τον αποκαλούν «κοντόβηχα της πνευμονίας», κατά την κυρία Παρδάλη.

* Πόνο στο θώρακα και στα πλευρά ή/και πόνο στην κοιλιά που είναι επίμονος και έντονος (επειδή το σώμα των παιδιών είναι μικρό, εκείνα συχνά όταν πονάνε στο στήθος δείχνουν όλη την κοιλίτσα τους).

* Κακουχία

* Συριγμό (σφύριγμα της αναπνοής)

* Μπλε χροιά στο δέρμα, στα χείλη ή στις άκρες των δακτύλων

Τα μωρά με βακτηριακή πνευμονία εκτός των προαναφερθέντων συμπτωμάτων μπορεί επίσης να είναι ανήσυχα ή να αρνούνται να φάνε.

Σημειώνεται πως, παρότι ο περισσότερος κόσμος αποκαλεί τα κρυολογήματα «ιώσεις», στην πραγματικότητα και η γρίπη ένα είδος βαριάς ίωσης είναι.