Ο πρόεδρος της Πολωνίας άσκησε βέτο σε νομοσχέδιο για την παράταση των επιδομάτων που λαμβάνουν οι Ουκρανοί πρόσφυγες στην Πολωνία, ακολουθώντας την προεκλογική του υπόσχεση να περιορίσει τις κοινωνικές παροχές εν μέσω της σταθερής αύξησης του αντιουκρανικού αισθήματος μεταξύ των Πολωνών.

Ο Κάρολ Ναβρότσκι, ο οποίος ανέλαβε τα καθήκοντά του νωρίτερα αυτό το μήνα μετά τη νίκη του στις εκλογές την άνοιξη, δήλωσε ότι μόνο οι Ουκρανοί που εργάζονται θα πρέπει να λαμβάνουν επιδόματα για τα παιδιά τους.

«Παραμένουμε ανοιχτοί στην παροχή βοήθειας στους Ουκρανούς πολίτες – αυτό δεν έχει αλλάξει», δήλωσε ο Ναβρότσκι σε ανακοίνωσή του. «Ωστόσο, μετά από τρεισήμισι χρόνια, ο νόμος μας πρέπει να τροποποιηθεί».

Ο Ναβρότσκι άσκησε βέτο σε νομοσχέδιο που θα παρέτεινε το ισχύον σύστημα παροχών, το οποίο λήγει τον Σεπτέμβριο, έως τον Μάρτιο του 2026. Περίπου 1 εκατομμύριο πρόσφυγες πιστεύεται ότι έχουν εγκατασταθεί στην Πολωνία από το 2022, η πλειονότητα των οποίων είναι γυναίκες και παιδιά.

Ο πρωθυπουργός, Ντόναλντ Τουσκ, επέκρινε το βέτο, όπως και άλλοι στην κυβέρνησή του. «Δεν μπορούμε να τιμωρούμε τους ανθρώπους για την απώλεια της εργασίας τους – ειδικά τα αθώα παιδιά. Αυτό είναι βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια», έγραψε η υπουργός Εργασίας, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, στο X. Το επίδομα τέκνων ανέρχεται σε 800 ζλότι (187 ευρώ) το μήνα.

«Ο πρόεδρος Ναβρότσκι δεν συμφωνεί με την προνομιακή μεταχείριση των πολιτών άλλων χωρών», ανέφερε σε δήλωση που εξέδωσε το γραφείο του. «Γι' αυτό αποφάσισε να ασκήσει βέτο στο νομοσχέδιο για τη βοήθεια προς τους Ουκρανούς πολίτες στην τρέχουσα μορφή του και θα υποβάλει τις δικές του νομικές προτάσεις».

Σε αδιέξοδο η νομοθετική διαδικασία

Η κυβέρνηση και ο πρόεδρος βρίσκονται σε νομοθετικό αδιέξοδο. Ο Τουσκ ήλπιζε ότι ο πολιτικός του σύμμαχος Ραφάλ Τρζασκόφσκι, δήμαρχος της Βαρσοβίας, θα κέρδιζε τις προεδρικές εκλογές, αλλά ο δεξιός Ναβρότσκι κέρδισε την αναμέτρηση, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να ασκήσει βέτο σε κυβερνητικά νομοσχέδια. Η κυβέρνηση μπορεί επίσης να ασκήσει βέτο σε προτάσεις του προέδρου.

Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός και υπουργός ψηφιακών υποθέσεων, Krzysztof Gawkowski, ισχυρίστηκε ότι με το βέτο του στη νομοθεσία, ο Ναβρότσκι έθεσε επίσης σε κίνδυνο τη συνέχιση της χρηματοδότησης της Πολωνίας για το δορυφορικό internet Starlink στην Ουκρανία. «Αυτό είναι το τέλος του internet Starlink, το οποίο η Πολωνία παρέχει στην Ουκρανία καθώς αυτή βρίσκεται σε πόλεμο», έγραψε στο X. Ένας εκπρόσωπος του Ναβρότσκι δήλωσε στο Reuters ότι οι πληρωμές για το Starlink θα μπορούσαν να συνεχιστούν εάν το κοινοβούλιο υιοθετούσε ένα προτεινόμενο προεδρικό νομοσχέδιο μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου.

«Στερεύει» η φιλοξενία των Πολωνών

Η Πολωνία ήταν μία από τις χώρες της Ευρώπης που υποδέχτηκαν με μεγάλη φιλοξενία τους Ουκρανούς μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, με εκατομμύρια Πολωνούς να προσφέρονται εθελοντικά να βοηθήσουν στα σύνορα, να κάνουν δωρεές σε φιλανθρωπικούς σκοπούς ή να ανοίξουν τα σπίτια τους στους πρόσφυγες.

Με την πάροδο του χρόνου, το αντιουκρανικό κλίμα έχει αυξηθεί σταδιακά, παρά τις μελέτες που δείχνουν ότι η εισροή Ουκρανών έχει ωφελήσει την πολωνική οικονομία. Μια μελέτη της Εθνικής Τράπεζας Ανάπτυξης της Πολωνίας φέτος διαπίστωσε ότι οι Ουκρανοί είχαν συνεισφέρει περισσότερα σε φόρους από ό,τι είχαν λάβει σε παροχές, και ότι η εργασία τους ήταν ζωτικής σημασίας για την οικονομική σταθερότητα.

Ιστορικά ζητήματα αποτελούν επίσης συχνό σημείο τριβής στη Βαρσοβία, με πολλούς στην Πολωνία να είναι εξοργισμένοι για την εξύμνηση στην Ουκρανία ενός εθνικιστικού κινήματος του πολέμου που ήταν υπεύθυνο για σφαγές Εβραίων και Πολωνών.

Ο Ναβρότσκι δήλωσε τη Δευτέρα ότι ήθελε να κάνει τροποποιήσεις στον πολωνικό ποινικό κώδικα ώστε να εξισώσει την προώθηση του Ουκρανού εθνικιστή ηγέτη Στεπάν Μπαντέρα με την προώθηση του ναζισμού και του κομμουνισμού, που απαγορεύονται από τον πολωνικό νόμο.

Ο Bartosz Cichocki, ο οποίος ήταν πρέσβης της Πολωνίας στην Ουκρανία μέχρι το 2023, δήλωσε ότι η τρέχουσα στάση του κοινού ήταν κάπως αναπόφευκτη μετά τον μεγάλο αριθμό Ουκρανών που έχουν κάνει την Πολωνία προσωρινή τους πατρίδα.

«Μετά την ευφορία της αλληλεγγύης το 2022, που ήταν το αποκορύφωμα της κοινωνικής και πολιτικής υποστήριξης, ήταν αναπόφευκτο να υπάρξει μια στροφή προς την άλλη πλευρά. Τώρα βρισκόμαστε σε αυτό το άλλο άκρο. Πιστεύω ότι σε κάποιο σημείο η κατάσταση θα ηρεμήσει και θα καταλήξουμε σε μια ισορροπημένη προσέγγιση», δήλωσε.