Ἡ ἑορτή αὐτή ἔχει καθιερωθῆ  ὑπό τῆς Ἐκκλησίας νά ἑορτάζηται εἰς τό μέσον τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς διά νά λαμβάνουν οἱ πιστοί δύναμιν ἐκ τῆς προστασίας τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰς τόν ἀγῶνα τῆς νηστείας.

Ἡ ἑορτή αὕτη ἑωρτάσθη ἀφ’ ἑσπέρας προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου δι’ ὑποδοχῆς καί προσκυνήσεως εἰς τήν Ἁγίαν Ἀποκαθήλωσιν καί τόν Πανάγιον Τάφον καί διά Μεγάλου Ἑσπερινοῦ μετά  σημάντρων, θυμιάματος, Μεγάλης Εἰσόδου καί Ἀρτοκλασίας, συμπροσευχομένων τῶν Ἀρχιερέων καί συνιερουργούντων τῶν Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων.

Ἡ ἑορτή αὕτη ἑωρτάσθη ἐπίσης τήν πρωΐαν τῆς Κυριακῆς διά θείας Λειτουργίας τοῦ Μεγάλου Βασιλείου εἰς τόν Πανάγιον Τάφον, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. καί συλλειτουργούντων Αὐτῷ τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἰωάννου τοῦ Πατριαρχείου τῆς Σερβίας, τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιεπισκόπων Γεράσων κ. Θεοφάνους, Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Θαβωρίου κ. Μεθοδίου, Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου καί Ἀνθηδῶνος κ. Νεκταρίου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων καί τῶν ἐκπροσώπων τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας καί Πατριαρχείου Ρουμανίας καί τινων ἱερέων ἄλλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα, ψαλλόντων τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Συμεών καί τοῦ κ. Βασιλείου Γκοτσοπούλου καί προσευχομένων μελῶν τῆς Κοινότητος Ἱεροσολύμων καί τινων προσκυνητῶν, ἐν οἷς καί ὁμάς Ἑλληνορθοδόξων Ἀραβοφώνων  ὑπό τόν π. Σπυρίδωνα ἐξ Αϊ-λαμπούν.

Μετά τήν θείαν Λειτουργίαν ἠκολούθησε λιτανεία τρίς πέριξ τοῦ Ἁγίου Τάφου καί ἀνά τά προσκυνήματα.

Τέλος, ἔλαβε χώραν ἡ ἄνοδος εἰς τό Πατριαρχεῖον. Ἐνταῦθα ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησεν ὡς ἕπεται:

«Ἐν παραδείσῳ μέν τό πρίν, ξύλῳ ἐγύμνωσεν ἐπί τῇ γεύσει ὁ ἐχθρός εἰσφέρων νέκρωσιν· τοῦ Σταυροῦ δέ τό ξύλον τῆς ζωῆς τό ἔνδυμα, ἄνθρωπος φέρων ἐπάγη ἐπί τῆς γῆς καί κόσμος ὅλος ἐπλήσθη πάσης χαρᾶς· ὅν ὁρῶντες προσκυνούμενον Θεόν ἐν πίστει λαοί συμφώνως ἀνακράξωμεν· πλήρης δόξης ὁ οἷκος αὐτοῦ», ἀναφωνεῖ ὁ ὑμνῳδός τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐάγγελε Βλιώρα,

Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί Ἀδελφοί,

Εὐλαβεῖς Χριστιανοί,

Κυριακή Γ΄ τῶν Νηστειῶν, ἡμέρα προσκυνήσεως τοῦ Τιμοῦ Σταυροῦ, ἑορτάζει ἡ Ἁγία ἡμῶν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησία ἐν τῷ μέσῳ τοῦ σταδίου τῆς Ἁγίας Νηστείας.

Τό ξύλον τό ὁποῖον τό πρίν ἐγύμνωσεν ἡμᾶς τοῦ Παραδείσου εἰσφέρον νέκρωσιν, αὐτό τοῦτο τό ξύλον ἐγένετο ὁ Σταυρός τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ, φέρον εἰς ἡμᾶς τό ἔνδυμα τῆς ζωῆς. Καί τοῦτο, διότι κατά τόν Ἅγιον Θεόδωρον τόν Στουδίτην: «Παράδεισος ἄλλος ἐγνώσθη ἡ Ἐκκλησία ὡς πρίν, ξύλον ἔχουσα ζωηφόρον τόν Σταυρόν τοῦ Κυρίου, ἐξ οὗ διά προσψαύσεως ἀθανασίας μετέχομεν». Ἡ ἀθανασία δέ αὕτη δέν εἶναι ἄλλη ἀπό αὐτόν τοῦτον τόν Χριστόν, ὁ Ὁποῖος  εἶναι «ὁ μόνος ἔχων ἀθανασίαν , φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον», (Α Τίμ. 6,16), κατά τόν θεῖον Παῦλον.

Τῆς ἐνεργείας  τοῦ ἀπροσίτου τούτου φωτός, δηλονότι τῆς ἀθανασίας τοῦ Χριστοῦ γιγνόμεθα καί ἡμεῖς μέτοχοι, ἀγαπητοί ἡμῶν ἀδελφοί διά τῆς προσψαύσεως, τοὐτέστιν τῆς προσκυνήσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Καί τοῦτο διότι, ὡς λέγει ὁ σοφός Παῦλος, «ἡμεῖς κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν, αὐτοῖς δέ τῆς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καί Ἕλλησιν, Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν», (Α΄ Κορ. 1, 23-24).

Ἐπειδή ἀκριβῶς ὁ ζωηφόρος Σταυρός φέρει ἐν ἑαυτῷ τήν τοῦ Σταυρωθέντος ἐν αὐτῷ θείαν δικαιοσύνην καί δύναμιν, ἀνεδείχθη ὅπλον κατά τοῦ διαβόλου, δι’ ὅ καί ὁ μέν ἱερώτατος Παῦλος κηρύττει λέγων: «Ο λόγος γάρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δέ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι», (Α΄ Κορ. 1,18). Ὁ δέ ὑμνῳδός βοᾷ ἐν ἀγαλλιάσει: «Χορεύουσιν ἐν εὐφροσύνῃ ἀγγέλων τάξεις σήμερον, Σταυροῦ σου τῇ προσκυνήσει· ἐν αὐτῷ γάρ τέθραυκας, τάς τῶν δαιμόνων φάλαγγας, σώσας Χριστέ τό ἀνθρώπινον [γένος]». Κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην  τόν Δαμασκηνόν τό τίμιον ξύλον τοῦ Σταυροῦ τυγχάνει «ἀληθῶς σεβάσμιον, ἐν ᾧ Ἑαυτόν εἰς θυσίαν ὑπέρ ἡμῶν ὁ Χριστός προσενήνοχεν… ἁγιασθέν τῇ ἁφῇ τοῦ Ἁγίου Σώματος τε καί αἵματος». Διό καί «προσκυνοῦμεν τόν τύπον τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ, εἰ καί ἐξ ἑτέρας ὕλης γεγένηται, οὐ τήν ὕλην τιμῶντες [μή γένοιτο], ἀλλά τόν τύπον ὡς Χριστοῦ σύμβολον».

Σήμερον ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία προβάλλει εἰς προσκύνησιν τόν Τίμιον Σταυρόν, τόν ὁποῖον ἡμεῖς οἱ κατοικοῦντες καί παρεπιδημοῦντες τήν Ἁγίαν Πόλιν Ἱερουσαλήμ «προσεκυνήσαμεν εἰς τόν τόπον οὗ ἕστησαν οἱ πόδες Αὐτοῦ», (Ψαλμ. 131,7), τοὐτέστιν ἐν τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως, ἵνα λάβωμεν χάριν καί δύναμιν πρός τελείωσιν τοῦ θείου τῆς νηστείας ἀγῶνος. Μετά δέ τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «Τί σοι προσάξωμεν Χριστέ; ὅτι τόν τίμιον Σταυρὸόν δέδωκας ἡμῖν προσκυνῆσαι ἐν ᾧ τό πανάγιον κατεκενώθη Αἷμά σου· ᾧ καί ἡ Σάρξ σου ἥλοις ἐπάγη, ὃν ἀσπαζόμενοι νῦν, εὐχαριστοῦμέν σοι».

Ἀμήν· ἔτη πολλά καί καλόν Πάσχα.