Οι απαρχές της σταύρωσης ως τρόπος θανατικής ποινής χάνονται στα βάθη της Ιστορίας.

Αρχαίοι χρονογράφοι μάς παραδίδουν για έναν τύπο ατιμωτικής εκτέλεσης που περιλάμβανε δέσιμο ή κάρφωμα του θύματος πάνω σε δέντρο, πάσσαλο ή σταυρό ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ.

Ακόμα και ο Ηρόδοτος εξιστορεί τη σταύρωση ζωντανών ανθρώπων (ανασκολοπίζειν) ή την καθήλωση του πτώματος πάνω στον σταυρό (ανασταυρούν), με τους δυο διακριτούς όρους να γίνονται τελικά συνώνυμοι.

Πώς και πότε έγινε ο απλούστερος στη διαδικασία του ανασκολοπισμός σταύρωση, κανείς δεν ξέρει. Ξέρουμε πάντως ότι τη σταύρωση την ήξεραν καλά όλοι σχεδόν οι λαοί της αρχαιότητας, από τους Αιγύπτιους, τους Πέρσες, τους Βαβυλώνιους, τους Καρχηδόνιους και τους Σελευκίδες μέχρι τους Έλληνες, τους Ρωμαίους αλλά και τα γερμανικά φύλα του ευρωπαϊκού Βορρά.

Οι εβραίοι τιμωρούνταν κατ’ αυτόν τον απάνθρωπο τρόπο από τους Ασσύριους και τους Ρωμαίους, οι οποίοι επεφύλασσαν τη σταύρωση για τους δούλους και τους κατακτημένους.

Μέχρι να την αποτινάξει οριστικά ο Μέγας Κωνσταντίνος σε όλη τη ρωμαϊκή επικράτεια κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. ως προσβολή στη χριστιανοσύνη αλλά και ένδειξη σεβασμού στη σταύρωση του Ιησού Χριστού, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι θα είχαν πεθάνει φριχτά πάνω στον σταυρό.

Παρά το γεγονός όμως ότι η πρακτική εφαρμόστηκε και γενικεύτηκε σε όλο λίγο πολύ τον γνωστό κόσμο, έμελλε να είναι οι Ρωμαίοι αυτοί που θα την ενστερνίζονταν ολόψυχα, μετατρέποντάς τη ακόμα και σε μορφή διασκέδασης στο Κολοσσαίο!

Ο αυτοκράτορας Αύγουστος κοκορευόταν άλλοτε πως κάποτε έπιασε 30.000 φυγάδες σκλάβους και τους σταύρωσε όλους μονομιάς. Οι Ρωμαίοι έκαναν τις μαζικές σταυρώσεις ακόμα και δημόσιο θέαμα και οι εχθροί της αυτοκρατορίας το γνώριζαν αυτό καλά και από πρώτο μάλιστα χέρι.

Αν και το μαζικό μαρτύριο δεν είχε αρχίσει με τους Ρωμαίους, καθώς τα πρωτεία ανήκουν στην εγγύς και μέση Ανατολή. Οι Μήδοι και οι Πέρσες αλλά και οι Αιγύπτιοι και οι Καρχηδόνιοι ήταν αυτοί που δίδαξαν τους Έλληνες, τους Ρωμαίους και τους άλλους λαούς πώς να εκδικούνται ατιμωτικά τον εχθρό, εξελίσσοντας, σύμφωνα με κάποιες πηγές, τον ανασκολοπισμό των Μογγόλων.

Η σταύρωση φαίνεται πως επικρατεί ως ένας από τους τρόπους κεφαλικής ποινής μεταξύ 6ου αιώνα π.Χ. και 4ου αιώνα μ.Χ., πριν τη στείλει ο Μέγας Κωνσταντίνος στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας κατά το 337 μ.Χ. Αν και αυτή θα επιβίωνε τελικά, έστω και σποραδικά, για πολλούς ακόμα αιώνες…

Ο Δαρείος Α’ της Περσίας και οι 3.000 πολιτικοί αντίπαλοί του

Ο Δαρείος, γιος ενός πέρση σατράπη της Παρθίας, βασίλεψε για 36 συνεχή χρόνια μέσω σφετερισμού της εξουσίας με μια ομάδα συνωμοτών. Η άδικη δολοφονία της βασιλικής οικογένειας προκάλεσε ωστόσο επαναστατικά κινήματα σε όλη τα περσικά εδάφη, από τη Μηδία και την Παρθία μέχρι τη Βαβυλωνία και τη Μοργιανή.

Το 519 π.Χ., μας λέει ο Ηρόδοτος, ο Δαρείος Α’ σταύρωσε 3.000 προσωπικούς εχθρούς του στη Βαβυλώνα (μεταξύ αυτών και τον αρχηγό των εξεγερθέντων Ναβουχοδονόσωρ Β’), αν και η παροιμιώδης αγριότητά του δεν εξαντλήθηκε εκεί…

Ο Μέγας Αλέξανδρος και οι επιζώντες της Πολιορκίας της Τύρου

Κατά τη διάρκεια της εισβολής του μακεδονικού στρατού στη Φοινίκη, ο Αλέξανδρος Γ’ πολιόρκησε την Τύρο το 332 π.Χ., μια πόλη στρατηγικής σημασίας για τη συνέχιση της εκστρατείας του.

Η πολιορκία έληξε νικηφόρα για τον μακεδόνα στρατηλάτη, όταν οι τύριοι υπερασπιστές υποχώρησαν και οχυρώθηκαν στο Αγηνόριο, για την ύστατη άμυνά τους. Όπως μας παραδίδει ο Αρριανός, 8.000 τύριοι στρατιώτες σκοτώθηκαν και οι υπόλοιποι 30.000 κάτοικοι της πόλης πουλήθηκαν ως δούλοι.

Ο Κόιντος Κούρτιος Ρούφος μάς παραδίδει πως στη μάχη σκοτώθηκαν 6.000 τύριοι στρατιώτες και οι υπόλοιποι 2.000 μαχητές σταυρώθηκαν κάτω από τις διαταγές του Μακεδόνα. Ο Αλέξανδρος δεν πρέπει να ήταν ξένος στη σταύρωση, αφού όπως μας λέει ο Αρριανός, όταν πέθανε ο Ηφαιστίων, ο μακεδόνας βασιλιάς διέταξε να σταυρώσουν τον γιατρό του Ηφαιστίωνα, Γλαυκία, επειδή τον θεώρησε υπαίτιο για τον θάνατο του φίλου του.

Οι Ρωμαίοι και ο επαναστατικός στρατός του Ιούδα του Γαλιλαίου

Ο Ιούδας ο Γαλιλαίος ήταν ηγέτης του εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος των Ζηλωτών μετά τον θάνατο του Ηρώδη Α’. Οι Ζηλωτές εξεγέρθηκαν κατά του ρωμαϊκού ζυγού και κατέλαβαν τη Σεπφώρη της Γαλιλαίας, όπως μας εξιστορεί ο Ιώσηπος Φλάβιος, την οποία μετέτρεψαν σε κέντρο της δράσης τους.

Οι λεγεώνες της Ρώμης, με στρατηγό τον Πούμπλιο Κουνκτίλιο Βάρο, έπνιξαν ωστόσο το κίνημα στο αίμα και σταύρωσαν έξω από τη Σεπφώρη τους 2.000 Ζηλωτές που έπεσαν στα χέρια τους…

Ο Αλέξανδρος Ιανναίος και οι 800 Φαρισαίοι

Ο ασμοναίος αρχιερέας έγινε κάποια στιγμή βασιλιάς, όταν και θα πυροδοτούσε τον εμφύλιο πόλεμο της Ιουδαίας κατά το 99 π.Χ. καταλαμβάνοντας για άλλη μια φορά τη Γάζα. Οι Ναβαταίοι έχασαν τη διέξοδό τους στη Μεσόγειο, επιτέθηκαν κατά του ιουδαίου βασιλιά και τον νίκησαν.

Η συντριβή έγινε αιτία να ξεσπάσει νέα εμφύλια αντιπαράθεση στην Ιουδαία μεταξύ της δυναστείας των Ασμοναίων και των σύμμαχων τους Σαδδουκαίων και των Φαρισαίων, οι οποίοι είχαν στο πλευρό τους τον σελευκίδη ηγεμόνα Δημήτριο Γ’. Ο Δημήτριος συνέτριψε τον στρατό του Ιανναίου στα Σίκιμα, πρόδωσε όμως τους Φαρισαίους, οι οποίοι έσπευσαν να συμμαχήσουν με τον Ιανναίο.

Ο ιουδαίος βασιλιάς δεν συγχώρησε όμως τους παλιούς του εχθρούς. Επιτέθηκε το 88 π.Χ., τους νίκησε, κατέλαβε τη Βεμασελή και συνέλαβε αρκετούς αιχμαλώτους. Κατόπιν γύρισε στην Ιερουσαλήμ και σταύρωσε 800 από αυτούς, μας λέει ο Ιώσηπος, παρακολουθώντας τη σταύρωση από τα ανάκτορά του ενώ έπινε και διασκέδαζε…

Η Πολιορκία της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ.

Ήταν στα τέλη Μαρτίου του 70 μ.Χ. όταν ο κατοπινός ρωμαίος αυτοκράτορας Τίτος Φλάβιος Βεσπασιανός έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο για την πολιορκία της Ιερουσαλήμ, του αποφασιστικού γεγονότος του πρώτου πολέμου μεταξύ Ιουδαίων και Ρωμαίων. Με τον Τιβέριο Ιούλιο Αλέξανδρο στο πλευρό του και τους 50.000 άντρες του, ανακατέλαβε την Ιερουσαλήμ, η οποία βρισκόταν στα χέρια των ιουδαίων υπερασπιστών της από το 66 μ.Χ.

Η πολιορκία έληξε με τη λεηλασία της πόλης και την καταστροφή του δεύτερου Ναού του Σολομώντος. Ο Ιώσηπος, σύμβουλος του Τίτου επί εβραϊκών θεμάτων, περιγράφει εκτεταμένες σφαγές, βασανιστήρια και σταύρωση των επαναστατών κατά μήκος των τειχών της πόλης, κάτι που επιβεβαιώνει και ο Σενέκας ο Νεότερος…

Οι προγραμματισμένες σταυρώσεις του Κολοσσαίου

Το Αμφιθέατρο των Φλαβίων, το οποίο χτίστηκε από τους εβραίους αιχμαλώτους που πήρε ο Τίτος μετά την Πολιορκία της Ιερουσαλήμ, μετατράπηκε αμέσως σε αμφιθέατρο θανάτου και βασανιστηρίων. Εκεί ήταν συχνό θέαμα η μαζική σταύρωση αποστατών, αιχμαλώτων πολέμου, αλλά και ρωμαίων εγκληματιών από κατώτερες κοινωνικές τάξεις.

Οι Ρωμαίοι προτιμούσαν ωστόσο τους χριστιανούς μάρτυρες, ένα θέαμα που τους χάρισε απλόχερα ο Νέρωνας. Αυτός εισήγαγε τις εκτελέσεις του λυκόφωτος, σταυρώσεις πρωτοχριστιανών δηλαδή που καρφώνονταν στον σταυρό και καίγονταν κατόπιν, λειτουργώντας ως πυρσοί για τον φωτισμό της αρένας.

Οι αριθμοί δεν είναι εδώ γνωστοί, ξέρουμε πάντως πως ο Νέρωνας σταύρωσε αναρίθμητους χριστιανούς στο Κολοσσαίο για το κέφι του και μόνο, πριν τους κατηγορήσει εξάλλου για τη μεγάλη φωτιά της Ρώμης.

Το αιματηρό τέλος της εξέγερσης του Σπάρτακου το 71 μ.Χ.

Ο θράκας μονομάχος μετατράπηκε για δύο ένδοξα χρόνια σε ηγέτη των επαναστατημένων δούλων και μέτρησε εμφατικές νίκες κατά των ρωμαϊκών λεγεώνων, απειλώντας το κύρος και την υπόσταση της ίδιας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Την άνοιξη του 71 μ.Χ. ωστόσο, ο στρατός του περικυκλώθηκε στη Νότια Ιταλία και οι 35.000 επαναστατημένοι αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν τις καλοκουρδισμένες ρωμαϊκές λεγεώνες σε ανοιχτό πεδίο. Οι δούλοι ηττήθηκαν, ο Σπάρτακος σκοτώθηκε στη μάχη και οι 6.000 σκλάβοι που έπεσαν στα χέρια των Ρωμαίων σταυρώθηκαν κατά μήκος των 200 χιλιομέτρων της Αππίας Οδού (από την Κάπουα ως τη Ρώμη!), «κοσμώντας» τη μακάβρια προς συμμόρφωση και παραδειγματισμό…

Οι Άγιοι Δέκα Χιλιάδες Μάρτυρες

Σύμφωνα με το μαρτυρολόγιο τόσο της Ορθόδοξης Εκκλησίας όσο και του Καθολικισμού, οι Μύριοι Μάρτυρες μαρτύρησαν στην Αντιόχεια επί αυτοκράτορα Δεκίου περί τον 3ο αιώνα μ.Χ. Δέκα χιλιάδες ρωμαίοι στρατιώτες που είχαν μεταστραφεί στον χριστιανισμό σταυρώθηκαν λοιπόν πιθανότατα στη Νικομήδεια από τον αυτοκράτορα Γάιο Μέσσιο Κουίντο Δέκιο Αύγουστο, ο οποίος από το 250 μ.Χ. είχε εκδώσει διάταγμα για την καταστολή του χριστιανισμού και κυνήγησε την πίστη με πρωτοφανή ακόμα και για Ρωμαίο βαρβαρότητα.

Ο Δέκιος στράφηκε με πρωτόγνωρη αγριότητα κατά της χριστιανικής πίστης πυροδοτώντας γενικευμένα πογκρόμ εναντίον των χριστιανών σε Ρώμη, Καρχηδόνα και Αλεξάνδρεια. Παρά το γεγονός ότι το διάταγμά του έζησε μόλις για δέκα χρόνια, χιλιάδες άνθρωποι πρόλαβαν να μαρτυρήσουν για την πίστη τους…

Ο Πάουλο Μίκι και οι 26 Μάρτυρες της Ιαπωνίας

Ο Πάουλο Μίκι ήταν ένας ιάπωνας ιησουίτης που λειτουργούσε ως καθολικός ιεραπόστολος και έμελλε να γίνει άγιος του ρωμαιοκαθολικισμού ως μάρτυρας της πίστης του. Αφού κατάφεραν να μεταστρέψουν στον χριστιανισμό κάπου 300.000 Γιαπωνέζους, οι ισπανοί και πορτογάλοι ιεραπόστολοι μπήκαν στο στόχαστρο των ιαπώνων σογκούν, όταν και έλαβε χώρα το τραγικό γεγονός, μικρό σε νούμερα σε σχέση με όλα τα άλλα, δηλωτικό ωστόσο για την Ιαπωνία, μια χώρα χωρίς κεφαλική ποινή για περισσότερο από 350 χρόνια!

Οι ιάπωνες ιστορικοί ισχυρίζονται μάλιστα πως ήταν η εγκαθίδρυση του χριστιανισμού στη χώρα που ενέπνευσε τη σταύρωση ως τρόπο τιμωρίας. Και πράγματι οι πρώτοι άνθρωποι που γνώρισαν τη μαρτυρική αυτή εκτέλεση ήταν χριστιανοί ιεραπόστολοι και ιάπωνες εκχριστιανισμένοι.

Ήταν το 1597 λοιπόν όταν 26 ιάπωνες χριστιανοί σταυρώθηκαν στο Ναγκασάκι και έγιναν μάρτυρες του καθολικισμού, απ’ όπου ξεπήδησε άγιος ο ευγενικής καταγωγής και ιδιαιτέρως μορφωμένος Μίκι που τόσους και τόσους είχε μεταστρέψει στην ξενόφερτη πίστη. Ο ιάπωνας ιησουίτης και μεγάλος κήρυκας εξαναγκάστηκε στον δικό του Γολγοθά, να βαδίσει τα 966 χιλιόμετρα που χωρίζουν το Κιότο από το Ναγκασάκι, όπου και σταυρώθηκε με 25 ακόμα προβεβλημένους ιησουίτες και φραγκισκανούς στις 5 Φεβρουαρίου 1597. Αγιοποιήθηκαν όλοι τους το 1862 από τον Πάπα Πίο Θ’…