Παρόλο το γεγονός ότι ήταν γεννημένος από μια εύπορη οικογένεια, αυτό δεν ήταν δυνατό να τον κρατήσει μακριά από τη θέληση του να μαθητεύσει κοντά στον μεγάλο ασκητή της ερήμου Παχώμιο. Παρότι νέος, ο Όσιος Θεόδωρος ήταν εξαιρετικά εγκρατής, κερδίζοντας την αναγνώριση του ίδιου του δασκάλου του. Όμως αξιοσημείωτες ήταν και οι γνώσεις του για τις ιερές γραφές, αφού μελετούσε μεθοδικά την Αγία Γραφή, αλλά και παλαιότερα κείμενα.
Ο Παχώμιος, βλέποντας την ικανότητα του Θεοδώρου, ότι ήταν «δυνατός εν ταις γραφαίς»» (Πράξεις των Αποστόλων,ιη’ 24), δηλαδή, δυνατός στή γνώση και την ερμηνεία των Γραφών, όρισε να διδάσκει τους υπόλοιπους αδελφούς του μοναστηριού. Στην αρχή μερικοί από αυτούς αντέδρασαν, διότι δεν ήθελαν να τους μορφώνει ένα παιδί, όπως χαρακτηριστικά έλεγαν. Η ικανότητα, όμως, του Θεοδώρου, θεμελιωμένη σε ταπεινό φρόνημα, κατάφερε να πείσει όλη την αδελφότητα να τον ακούει πρόθυμα. Μάλιστα, μετά από χρόνια, ομόφωνα τον εξέλεξαν ηγούμενο της Μονής, και πάντα τους υπενθύμιζε το θεόπνευστο λόγο της Αγίας Γραφής, «ταις έντολάς αυτού μελέτα δια παντός. Και ή επιθυμία της σοφίας σου δοθήσεταί σοι» (Σοφία Σειράχ, στ’ 37). Δηλαδή, τις εντολές του Κυρίου να μελετάς πάντοτε και η σοφία που επιθυμείς, θα σου δοθεί. Το Μάϊο του 367 ο Όσιος Θεόδωρος πέθανε, και δίκαια του δόθηκε ο τιμητικός τίτλος του ηγιασμένου.
