Το νέο χωροταξικό τουρισμού χωρίζει την ελληνική επικράτεια σε πέντε κατηγορίες, με κριτήριο τον βαθμό τουριστικής ανάπτυξης, προβλέποντας περιορισμούς στις βραχυχρόνιες μισθώσεις (Airbnb) και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια στοιχείο που αποτελεί διαχρονικά πάγιο αίτημα της τουριστικής βιομηχανίας. Στις διατάξεις του νέου ειδικού χωροταξικού σχεδίου που έδωσαν χθες Τετάρτη σε δημόσια διαβούλευση τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Τουρισμού μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου περιλαμβάνονται επίσης η επιβολή «πράσινου» τέλος υπέρ του Πράσινου Ταμείου για την χρηματοδότηση αναπλάσεων και υποδομών, δόμηση με μεγάλες τουριστικές μονάδες ακόμη και σε ακατοίκητα νησιά άνω των 300 στρεμμάτων  αλλά και σύνδεση της ανέγερσης νέων μονάδων με επιδοτήσεις  μέσω ΕΣΠΑ ή Ταμείου Ανάπτυξης με βάση την περιοχή και ποιοτικά χαρακτηριστικά (αστέρια).

Ειδικότερα, προτείνεται ότι, επενδύσεις που αφορούν στην κατασκευή νέων μονάδων ή στην  επέκταση παλαιών δεν θα επιδοτούνται εάν βρίσκονται εντός κορεσμένων περιοχών (περιοχές ελέγχου).  Αντίστοιχες επενδύσεις σε αναπτυγμένες περιοχές θα ενισχύονται μόνο εάν αφορούν καταλύματα άνω των 4 αστέρων, ενώ σε όλες τις  υπόλοιπες θα μπορούν να επιδοτούνται και τουριστικές επενδύσεις άνω των 3 αστέρων.

Σε κορεσμένες περιοχές θα δίνονται επιδοτήσεις για έργα που αφορούν στον εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων μόνο εάν ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον 4 αστέρων. Για όλες τις υπόλοιπες περιοχές οι επιδοτήσεις θα αφορούν καταλύματα άνω των 3 αστέρων.

Όταν η ίδρυση και ο εκσυγχρονισμός μιας ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακής μονάδας αφορά παραδοσιακά κτίρια ή όσα έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, τότε προτείνεται να επιδοτούνται  όσα έργα  ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία άνω των 3 αστέρων εάν βρίσκονται σε κορεσμένες ή ανεπτυγμένες περιοχές και τουλάχιστον 2 αστέρων στις υπόλοιπες.

Η κατηγοριοποίηση

Oι περιοχές στις οποίες κατηγοριοποιείται ο εθνικός χώρος με βάση τη χωρική διάρθρωση των τουριστικών καταλυμάτων είναι: Περιοχές ελέγχου,  Αναπτυγμένες περιοχές,  Αναπτυσσόμενες περιοχές,  Περιοχές με δυνατότητες ανάπτυξης και  Μη αναπτυγμένες περιοχές.

Ειδικότερα, συνολικά 18 περιοχές της Ηπειρωτικής χώρας αλλά και νησιά περνούν στην νέα ειδική κατηγορία των περιοχών Ελέγχου (κορεσμένες περιοχές) στις οποίες τα όρια της αρτιότητας στις εκτός σχεδίου περιοχές διαμορφώνονται στα 16 στρέμματα. Οι περιοχές αυτές είναι: η Παραλία Πιερίας, τμήμα της Σκιάθου και της Κέρκυρας, οι περιοχές  Λαγανάς, Αρκαδίων και Ζακυνθίων  της Ζακύνθου, η Ερμούπολη της Σύρου, η Σαντορίνη, η Ανατολική Κως,  η Μύκονος , η Αφάντου, η  Ιαλυσσός και η Καλλιθέα Ρόδου, η Νότια Τήνος, η  Χερσόνησος Ηρακλείου, τα Μάλια Ηρακλείου και η Νέα Κυδωνία Χανίων.  Για αυτές τις περιοχές προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός των τουριστικών καταλυμάτων, η μερική ή και ολική απόσυρση  απαξιωμένων κτιρίων ακόμη και η κατεδάφισή τους αλλά και η χορήγηση κινήτρων για την μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων σε ξενοδοχειακές μονάδες. Το σχέδιο προβλέπει επίσης τον περιορισμό στην αύξηση νέων κλινών, την εκπόνηση μελετών εκτίμησης φέρουσας ικανότητας  αλλά και περιορισμούς στον αριθμό  των χώρων διαμοιρασμού (Airbnb) και των απλών ενοικιαζόμενων δωματίων ως ποσοστό των κλινών των κύριων τουριστικών καταλυμάτων. Για τις βραχυχρόνιες μάλιστα μισθώσεις μπαίνει «ταβάνι» και στις ανεπτυγμένες περιοχές, το οποίο αναμένεται να εξειδικευτεί με υπουργική απόφαση.

Στην δεύτερη αυτή κατηγορία εντάσσονται 84 περιοχές στις οποίες ο πήχης της αρτιότητας διαμορφώνεται στα 12 στρέμματα ενώ στις μη αναπτυγμένες περιοχές ενισχύονται οι οργανωμένες αναπτύξεις με την χορήγηση ελκυστικών όρων δόμησης.

Σποραδικό ξενοδοχείο

Το ειδικό χωροταξικό εισάγει για πρώτη φορά και μια νέα μορφή τουρισμού που  αποκαλεί «Σποραδικό Ξενοδοχείο».  Με την νέα ρύθμιση δίνεται η δυνατότητα της δημιουργίας σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων (δηλαδή υποδομών ξενοδοχείων που συνδυάζουν επιπλωμένες κατοικίες για ενοικίαση ή πώληση και εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής) εντός εγκαταλειμμένων οικισμών -προϋφιστάμενων του 1923 ή με πληθυσμό κάτω από 2.000 κατοίκους- σε συνδυασμό με την ανάπλαση τμήματος ή  του συνόλου του οικισμού. Στην κατηγορία αυτή υπόκεινται χωριά με διάσπαρτα  σπίτια που είναι εγκαταλελειμμένα σε περιοχές όπως η Κοζάνη, η Τήνος και η Πελοπόννησος και στα οποία δίνεται η ευκαιρία να αναβιώσουν και να ξαναχτιστούν. Ο τρόπος που θα γίνει η παρέμβαση (τα κριτήρια των οικισμών, τα μέσα πολεοδομικής επέμβασης, οι φορείς των προγραμμάτων κ.α) θα προσδιοριστούν με νομοθετική ρύθμιση.

Τα νησιά

Σε ότι αφορά τα νησιά, το σχέδιο τα κατηγοριοποιεί  σε τρεις ομάδες όπως ήταν και παλιά, προβλέποντας επίσης μελέτες φέρουσας ικανότητας για να αντιμετωπιστεί ο υπερτουρισμός σε αρκετές περιοχές της χώρας. Τα τουριστικά αναπτυγμένα και αναπτυσσόμενα, στα οποία περιλαμβάνονται:  Αίγινα, Αλόννησος, Αμοργός, Άνδρος, Αντίπαρος, Αστυπάλαια, Ζάκυνθος, Θάσος, Θήρα, Ιθάκη, Ικαρία, Ίος, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Κάσος, Κέα, Κέρκυρα, Κεφαλονιά, Κύθηρα, Κύθνος, Κως, Λέρος, Λευκάδα, Λέσβος, Λήμνος, Μήλος, Μύκονος, Νάξος, Πάρος, Πάτμος, Πόρος, Ρόδος,  Σαμοθράκη, Σάμος, Σέριφος, Σίφνος, Σκιάθος, Σκόπελος, Σκύρος, Σπέτσες, Σύμη, Σύρος, Τήνος, Ύδρα,  Φολέγανδρος, Χίος.

Στην ομάδα ΙΙ ανήκουν τα υπόλοιπα κατοικημένα τουριστικά νησιά με κατεύθυνση τον περιορισμό νέων καταλυμάτων κατηγορίας 3,4,5 αστέρων μέγιστης δυναμικότητας 100 κλινών.

Στην ομάδα ΙΙΙ, εντάσσονται τα ακατοίκητα νησιά και οι βραχονησίδες που χωρίζονται αντίστοιχα σε δύο υποομάδες. Τις βραχονησίδες που δεν επιτρέπεται καμία τουριστική ανάπτυξη και τα νησιά με έκταση μικρότερη των 300 στρεμμάτων, νησιά που είναι σε απόσταση μικρότερη των 10 ναυτικών μιλίων από τα θαλάσσια σύνορα της χώρας και εκείνα που είναι σε απόσταση 10 ναυτικών μιλίων από παράκτιες περιοχές της ηπειρωτικής χώρας ή νησιά που έχουν ακτοπλοϊκή πρόσβαση.

Για τα ακατοίκητα νησιά έκτασης άνω των 300 στρεμμάτων επιτρέπονται Οργανωμένοι Υποδοχείς Τουριστικών Δραστηριοτήτων, ήπιας ανάπτυξης.  Στις παράκτιες ζώνες  της  ηπειρωτικής χώρας και των νήσων, σε βάθος 500 μέτρων από τη γραμμή αιγιαλού λαμβάνοντας υπόψη  την εξέλιξη της ανόδου της στάθμης της θάλασσας λόγω κλιματικής αλλαγής,  θα απαγορευτεί η εγκατάσταση κτιρίων μόνιμου χαρακτήρα σε υψόμετρο μικρότερο του υψομέτρου του αιγιαλού, προσαυξημένο κατά 60 εκατοστά.