Αρκετές είναι οι φορές που ο καύσωνας εξαντλεί το ανθρώπινο σώμα, καθώς οι άμυνες του οργανισμού μπορεί να εξασθενήσουν και να οδηγήσουν στην θερμική εξάντληση.

Αυτό επιτυγχάνεται με ένα πλήθος ομοιοστατικών μηχανισμών που ρυθμίζονται από τον υποθάλαμο. Πρόκειται για μια νευρική δομή που λειτουργεί ως θερμοστάτης: όταν η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει, συντονίζει την αύξηση της καρδιακής παροχής, τη διαστολή των περιφερικών φλεβών και την αύξηση της παραγωγής ιδρώτα, ώστε τελικά να αυξηθεί ο ρυθμός αποβολής θερμότητας και να επανέλθει η θερμοκρασία σε φυσιολογικά επίπεδα.

Ωστόσο, υπό ορισμένες συνθήκες, οι μηχανισμοί αυτοί μπορούν να καταστούν ανεπαρκείς. Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, η οποία σχετίζεται με ένα φάσμα συμπτωμάτων. Στα αρχικά στάδια, εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου της θερμικής εξάντλησης:

• Κράμπες (επώδυνες μυικές συσπάσεις)
• Αίσθημα γενικευμένης αδυναμίας
• Αίσθημα ζάλης
• Πονοκέφαλος
• Ναυτία ή έμετοι
• Υπερβολική εφίδρωση
• Ταχύπνοια (γρήγορες αναπνοές) και ταχυκαρδία
• Δίψα
• Θερμοκρασία >37°C

Εάν η θερμική εξάντληση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ενδέχεται να οδηγήσει στην εξαιρετικά σοβαρή και επείγουσα θερμοπληξία, η οποία χαρακτηρίζεται από:

• Θερμοκρασία > 40 °C
• Κατάρρευση των θερμορυθμιστικών μηχανισμών
• Συμπτώματα διάχυτης δυσλειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (σύγχυση, ψευδαισθήσεις, δυσαρθρία, τρόμο, αδυναμία συντονισμού των μυών, ληθαργικότητα, σπασμούς)
• Ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων του σώματος

Ποια άτομα είναι πιο ευπαθή στις υψηλές θερμοκρασίες;

Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία συμβαίνουν συχνότερα σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας, καθώς και στις περιπτώσεις που η απομάκρυνση από το ζεστό περιβάλλον είναι δυσχερής.

Ιδιαίτερα ευπαθείς ομάδες είναι:

• Οι ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα με συνυπάρχουσες καρδιοαναπνευστικές παθήσεις
• Τα βρέφη και τα νήπια
• Τα άτομα με χρόνιες νευρολογικές παθήσεις

Τα άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν τους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς:

• Διουρητικά και β-blockers (καρδιολογικά σκευάσματα)
• Αντιχολινεργικά
• Νευροληπτικά (αντιψυχωσικά)
• Αντι-ισταμινικά

Συμβουλές για την πρόληψη της θερμικής εξάντλησης και της θερμοπληξίας

• Πίνετε άφθονα υγρά ανά τακτά χρονικά διαστήματα: η αφυδάτωση παραβλάπτει σημαντικά τις θερμορυθμιστικές ικανότητες του οργανισμού. Μην περιμένετε να νιώσετε αίσθημα δίψας για να πιείτε νερό, χυμούς ή αναψυκτικά.
• Αποφύγετε τη σωματική άσκηση υπό ακραίες θερμοκρασίες. Προτιμήστε τις πολύ πρωινές ή τις βραδινές ώρες. Εάν κατά τη διάρκεια της άσκησης νιώσετε ασυνήθιστη καταβολή, ναυτία, ζάλη ή πονοκέφαλο, σταματήστε άμεσα τη δραστηριότητα.
• Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, διότι αυξάνει την πιθανότητα αφυδάτωσης.
• Ντυθείτε με ελαφριά και άνετα ρούχα, ώστε να μην παρεμποδίζεται η εξάτμιση του ιδρώτα.
• Κάνετε ντους με κρύο νερό
• Προτιμήστε τα ελαφριά γεύματα, με άφθονα φρούτα και σαλάτες.
• Εάν πάσχετε από Σκλήρυνση κατά Πλάκας, οι ακραίες θερμοκρασίες μπορεί να επιδεινώσουν προσωρινά τα συμπτώματα (φαινόμενο Uhthoff).
• Προτιμήστε τη χρήση κλιματιστικού κατά τη διάρκεια του καύσωνα.