Την πεποίθησή του ότι «η ενότητα της Ορθοδοξίας δεν δοκιμάζεται σε καμία περίπτωση λόγω της ανταπόκρισης του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο αίτημα των Ουκρανών ορθοδόξων» για την παραχώρηση της Αυτοκεφαλίας, εξέφρασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, υποδεχόμενος στο Φανάρι, ομάδα βουλευτών του Ουκρανικού Κοινοβουλίου και συνεργατών τους, με επικεφαλής τον βουλευτή Mykyta Poturaiev.
Στην ομιλία του, στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό, ο Παναγιώτατος, αμέσως μετά τον Μ. Εσπερινό κατά τον οποίο χοροστάτησε, καλωσόρισε θερμά τα μέλη της ουκρανικής αντιπροσωπείας, τα οποία συνόδευε ο γενικός πρόξενος της Ουκρανίας στην Πόλη, Oleksandr Gaman, και υπενθύμισε ότι η μέριμνα της Μητέρας Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως για την εκκλησιαστική ζωή του ουκρανικού λαού υπήρξε διαχρονική.
«Η παραχώρηση της Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, το 2019, ήταν κυρίως μια έκφραση ποιμαντικού ενδιαφέροντος για πνευματική δικαιοσύνη και ελευθερία. Για δεκαετίες, αν όχι για αιώνες, η Ουκρανία δεν μπόρεσε να απολαύσει πλήρη εκκλησιαστική ανεξαρτησία από εξωτερικές επιρροές. Μέχρι πρόσφατα, μεγάλο μέρος των Ουκρανών βρισκόντουσαν εκτός της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αυτή ήταν μια θλιβερή πραγματικότητα για το Σώμα του Χριστού, επειδή η εκκλησιαστική διαίρεση στη χώρα σας ήταν μια βαθιά πληγή στην κοινωνία ολόκληρης της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Θυμηθήτε τα λόγια του Αποστόλου Παύλου ‘’και είτε πάσχει εν μέλος, συμπάσχει πάντα τα μέλη” (1 Κορ 12:26)»”.
Ο Παναγιώτατος σημείωσε ότι με την απόφαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, τον Οκτώβριο του 2018, να αποδεχτεί τις εκκλήτους προσφυγές των Φιλαρέτου και Μακαρίου, άνοιξε ο δρόμος για την ενωτική Σύνοδο (Sobor), η οποία πραγματοποιήθηκε στον ιστορικό Ναό της Αγίας Σοφίας στο Κίεβο, στις 15 Δεκεμβρίου 2018.
«Η Μητέρα Εκκλησία του ουκρανικού λαού ανταποκρίθηκε ευχαρίστως στα πολυάριθμα αιτήματα προέδρων, πολιτικών αρχών, ακόμη και του Κοινοβουλίου της χώρας σας, να εκχωρήσει Τόμο Αυτοκεφαλίας. Και ας μην ξεχνάμε ότι παρόμοια αιτήματα για ‘’πλήρη κανονική ανεξαρτησία”, δηλαδή για Αυτοκεφαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας, απηύθυνε η Ουκρανική Ιεραρχία στον μακαριστό Πατριάρχη της Μόσχας Αλέξιο Β’, τον Νοέμβριο του 1991, παρά το γεγονός ότι τα εν λόγω αιτήματα δεν υποβλήθηκαν κανονικώς στο Πατριαρχείο της Μόσχας, καθώς μόνο το Οικουμενικό Πατριαρχείο έχει το δικαίωμα και την ευθύνη να παραχωρεί Αυτοκεφαλία, σύμφωνα με την κανονική παράδοση και πρακτική της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο πάντοτε έσπευδε προς βοήθεια και υποστήριξη των διαφόρων τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών, όποτε αυτές αντιμετώπισαν δοκιμασίες. Δεν υπάρχει ελευθερία στη διαίρεση, επειδή η αληθινή ελευθερία μπορεί να βιωθεί μόνο στην ενότητα. Αυτή η ενότητα της Ορθοδοξίας δεν δοκιμάζεται σε καμία περίπτωση λόγω της ανταπόκρισης του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο αίτημα των Ουκρανών ορθοδόξων. Ο Τόμος της Αυτοκεφαλίας ήταν μια πράξη ευθύνης της Μητρός Εκκλησίας απέναντι σε εκατομμύρια ορθοδόξων αδελφών μας που βρισκόντουσαν εκτός Εκκλησίας.
Και, ασφαλώς, δεν ήταν μια πράξη υπαγορευμένη από εξωτερικές δυνάμεις ή γεωπολιτικά συμφέροντα. Δύο χρόνια μετά, με μεγάλη ικανοποίηση βλέπουμε τη νέα Εκκλησία να αναπτύσσεται υπό την εμπνευσμένη και σταθερή ηγεσία του αδελφού μας, Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Κιέβου κ. Επιφανίου. Όποιος απειλεί να διακόψει την Ευχαριστική Κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αυτός κινδυνεύει να αυτοαποκοπεί από τον κορμό της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Σε ό,τι μας αφορά, δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να αλλοιώνεται η Ορθόδοξη Εκκλησιολογία, με καινοφανείς θεωρίες που βασίζονται αποκλειστικά σε ταπεινά κίνητρα και κοσμικές φιλοδοξίες. ‘’Πιο κοφτερός από κάθε μαχαίρι”, ο λόγος της Αληθείας (“τομώτερος υπέρ πάσαν μάχαιραν δίστομον” – [βλ. Εβρ. 4,12])».
Στη συνέχεια, ο Οικουμενικός Πατριάρχης τόνισε ότι η απόδοση Αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας θα πρέπει να αξιολογηθεί, πέρα από ορισμένες προσωπικότητες και πέρα από τα στενά εθνικά συμφέροντα, ως μία γνήσια πνευματική θεραπεία. «Σήμερα, ο ορθόδοξος λαός στην Ουκρανία βρίσκεται σε καλή κανονική κατάσταση και συμμετέχει στο κοινό Ποτήριο. Τώρα, αν κάποιοι δεν μπορούν να δεχτούν αυτήν την πραγματικότητα, θα πρέπει να αναρωτηθούν ποιος ακριβώς διασπά την ενότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία».
Ολοκληρώνοντας, ο Παναγιώτατος απένειμε τις πατρικές ευχές και την πατριαρχική ευλογία του προς τα μέλη της ουκρανικής αντιπροσωπείας, αλλά και προς ολόκληρο τον ευσεβή ουκρανικό λαό, εκφράζοντας για μία ακόμη φορά τη χαρά του για την επικείμενη επίσκεψή του στην Ουκρανία. Για τον λόγο αυτό εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς τον πρόεδρο Volodymyr Zelenskyy, αλλά και προς τον πρωθυπουργό Denys Shmyhal, για την ευγενική πρόσκληση που του απηύθυναν να επισκεφθεί τη χώρα τους με την ευκαιρία της εφετινής 30ής επετείου από την ανακήρυξή της σε ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος.
