Το απρόβλεπτο «τρενάκι του τρόμου» στο οποίο έχει μετατραπεί η τουρκική πολιτική έγινε πλήρως ορατό την περασμένη εβδομάδα αφότου οι 104 απόστρατοι ναύαρχοι προκάλεσαν δημόσια τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ανοιχτή επιστολή τους και δέκα εξ’ αυτών κατέληξαν στη φυλακή, με την κατηγορία ότι σχεδίαζαν πραξικόπημα, αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι New York Times.

Δεν ήταν τυχαίο που αυτό συνέβη ενώ ο Ερντογάν βρίσκεται εν μέσω μιας από τις έντονες πολιτικές φάσεις της καριέρας του, καθώς η επιδεινούμενη πανδημία και η οικονομία έχουν οδηγήσει σε πτώση της δημοτικότητάς του στις δημοσκοπήσεις παρόλο που συγκεντρώνει όλο και περισσότερες εξουσίες στα χέρια του, συνεχίζει το δημοσίευμα.

Προκειμένου να τονώσει το ηθικό του κόμματός του, ο Ερντογάν ανέτρεξε και πάλι σε μια από τις μεγαλύτερες ιδέες του: τη δημιουργία μιας διώρυγας, που θα περνάει μέσα από την Κωνσταντινούπολη, από τη Μαύρη Θάλασσα μέχρι τη θάλασσα του Μαρμαρά προκειμένου να ανοίξει μια καινούργια διαδρομή για πλοία, παράλληλα με το στενό του Βοσπόρου.

Προς το παρόν, η χρήση αυτών των φυσικών θαλάσσιων περασμάτων καθορίζεται από τη Συνθήκη του Μοντρέ, μια διεθνή συμφωνία που συνάφθηκε το 1936 μεταξύ των δύο Παγκόσμιων Πολέμων, σε μια προσπάθεια να βάλει τέλος στην αστάθεια και τις εντάσεις σε μια από τις πιο σημαντικές θαλάσσιες περιοχές στον κόσμο.

Μαζί με τη στήριξή του στο σχέδιο κατασκευής της διώρυγας, ο Ερντογάν είχε αναφέρει ότι θα μπορούσε να παραβλέψει τη συμφωνία. Εκπρόσωπος του κόμματός του, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι ο Ερντογάν έχει την εξουσία να το κάνει αυτό εάν θέλει.Δεν άργησε να σημάνει συναγερμός μετά από αυτό.

Στο πλαίσιο της Συνθήκης, η Τουρκία συμφώνησε να απελευθερώσει τα περάσματα τόσο για επιβατηγά όσο και για εμπορικά πλοία αλλά με αυστηρό έλεγχο των πολεμικών πλοίων, κυρίως εκείνων που ανήκουν σε ξένες δυνάμεις, κάτι το οποίο έχει συμβάλει στη διατήρηση της ειρήνης στην περιοχή.

Ενώ οι αναλυτές λένε ότι η παραβίαση της συμφωνίας είναι μη πιθανή αλλά και επικίνδυνη για την Τουρκία, η υπόνοια και μόνο απειλεί να πυροδοτήσει ανησυχία σε ολόκληρη την περιοχή αλλά και εκτός αυτής.

Ανάμεσα σε εκείνους που εξέφρασαν τις έντονες ενστάσεις τους ήταν οι απόστρατοι ναύαρχοι της Τουρκίας, οι οποίοι υπέγραψαν την ανοιχτή τους επιστολή σε ένα εθνικιστικό site, προειδοποιώντας ότι η Συνθήκη του Μοντρέ είναι θεμελιώδους σημασίας για την ασφάλεια και την εθνική κυριαρχία της Τουρκίας, και δεν θα πρέπει να τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Την περασμένη Δευτέρα, ο Ερντογάν επιβεβαίωσε τη δέσμευση της Τουρκίας στη Συνθήκη αλλά επέκρινε τους ναυάρχους. Την Τετάρτη, προέβη σε μια έντονα φορτισμένη ομιλία προς το κόμμα του, κατηγορώντας το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για το όλο περιστατικό.