Το ανατολικό σύνορο του Ισραήλ με την Ιορδανία παραμένει μία από τις πιο ευάλωτες γραμμές της χώρας. Πρόκειται για τη μακρύτερη και πιο διάτρητη χερσαία μεθόριο, μια ζώνη που εδώ και χρόνια μετατρέπεται σε πεδίο λαθρεμπορίου και διασυνοριακών διεισδύσεων. Σύμφωνα με τις ισραηλινές αρχές, κεντρικό ρόλο στις δραστηριότητες αυτές έχουν δίκτυα που συνδέονται με το Ιράν, τα οποία διοχετεύουν οπλισμό προς παλαιστινιακές οργανώσεις στη Δυτική Όχθη.
Μπροστά σε αυτή την απειλή, το Ισραήλ προχωρά στην κατασκευή φράχτη ασφαλείας κατά μήκος των 425 χιλιομέτρων της μεθορίου, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις διαδρομές λαθρεμπόρων και διακινητών. Παράλληλα, έχει δημιουργηθεί νέα ανατολική στρατιωτική διοίκηση που έχει ως αποστολή την προστασία της συγκεκριμένης περιοχής και τον εντοπισμό παράνομων δικτύων που εκμεταλλεύονται το δύσβατο ανάγλυφο της μεθορίου.
Παρά τις κινήσεις αυτές, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η αποτελεσματικότητα των μέτρων δεν είναι δεδομένη. Η μεγάλη έκταση των συνόρων, τα σημεία με ελλιπή επιτήρηση και η προσαρμοστικότητα των λαθρεμπόρων δημιουργούν κενά που δύσκολα καλύπτονται, ακόμη και με ενισχυμένες υποδομές. Στο παρελθόν έχουν καταγραφεί περιστατικά όπου χρησιμοποιήθηκαν drones για τη μεταφορά ελαφρών όπλων, γεγονός που υποχρεώνει τις ισραηλινές δυνάμεις να εξετάζουν νέες μεθόδους αντιμετώπισης.
Η Ιορδανία ως βασικός διάδρομος διακίνησης όπλων
Από το 2020 έως σήμερα, ισραηλινές και ιορδανικές αρχές έχουν κατασχέσει περισσότερα από χίλια πυροβόλα όπλα που κατευθύνονταν προς τη Δυτική Όχθη ή προς εγκληματικές οργανώσεις εντός του Ισραήλ. Παρά τις επιχειρήσεις αυτές, σημαντικές ποσότητες οπλισμού συνεχίζουν να περνούν τα σύνορα, με έμπειρους διακινητές να εκμεταλλεύονται τη γνώση του εδάφους και τα σημεία με χαμηλή επιτήρηση.
Έχουν καταγραφεί επίσης περιπτώσεις ένοπλης διείσδυσης από την πλευρά της Ιορδανίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το περιστατικό του Οκτωβρίου του 2024, όταν δύο Ιορδανοί πέρασαν στο ισραηλινό έδαφος και τραυμάτισαν δύο στρατιώτες πριν εξουδετερωθούν από τις ισραηλινές δυνάμεις.
Το πολιτικό κλίμα ανάμεσα σε Ισραήλ και Ιορδανία
Οι σχέσεις ανάμεσα στα δύο κράτη βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών. Μετά τις επιθέσεις της Χαμάς τον Οκτώβριο του 2023, η ιορδανική κυβέρνηση υιοθέτησε μια στάση έντονης κριτικής προς το Ισραήλ, αποφεύγοντας ακόμη και την άμεση καταδίκη της Χαμάς στην πρώτη επίσημη ανακοίνωση. Η ρητορική αυτή επέτρεψε σε οργανώσεις όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα να ενισχύσουν την επιρροή τους στο εσωτερικό της χώρας και να αξιοποιήσουν τη λαϊκή δυσαρέσκεια για τον πόλεμο στη Γάζα.
Παρά το ψυχρό πολιτικό κλίμα, η συνεργασία ασφάλειας των δύο πλευρών παραμένει κρίσιμη. Η σημασία της φάνηκε κατά τη διάρκεια των ιρανικών επιθέσεων εναντίον του Ισραήλ, όταν η Ιορδανία επέτρεψε σε ισραηλινά μαχητικά να χρησιμοποιήσουν τον εναέριο χώρο της για την αναχαίτιση πυραύλων και drones. Ωστόσο, η αυξανόμενη πίεση της κοινής γνώμης στην Ιορδανία δημιουργεί πρόσθετο βάρος στις διμερείς σχέσεις, κάτι που κάνει ακόμη και την ανέγερση του φράχτη ζήτημα ιδιαίτερης πολιτικής ευαισθησίας.
Η ανάγκη ισορροπίας σε μια εύφλεκτη περιοχή
Ισραήλ και Ιορδανία αντιμετωπίζουν το Ιράν ως κοινή απειλή για την περιφερειακή σταθερότητα. Η διακίνηση όπλων προς τη Δυτική Όχθη απειλεί την ασφάλεια και των δύο χωρών, καθώς η Τεχεράνη επιχειρεί διαχρονικά να αυξήσει την επιρροή της σε κράτη της περιοχής και να υπονομεύσει υφιστάμενες ισορροπίες.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι αναλυτές υπογραμμίζουν τον καθοριστικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι ΗΠΑ καλούνται να ενισχύσουν την ιορδανική ηγεσία ως προς τη σημασία διατήρησης της συνεργασίας με το Ισραήλ και να αποτρέψουν τη μετατροπή του φράχτη σε αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να τροφοδοτήσει ακραίες οργανώσεις και να ενισχύσει την αστάθεια.
Το ανατολικό σύνορο παραμένει ένα από τα πιο απαιτητικά μέτωπα της ισραηλινής ασφάλειας. Με τις περιφερειακές ισορροπίες να μεταβάλλονται και την ιρανική επιρροή να εντείνεται, η εξέλιξη της κατάστασης θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια τόσο του Ισραήλ όσο και της Ιορδανίας τους επόμενους μήνες.
