Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο στα μέσα Μαΐου για να προωθήσει τα επιχειρήματα της Ελλάδας υπέρ της απόκτησης αεροσκαφών stealth 5ης γενιάς F-35 Lightning II, και συγχρόνως να προτρέψει την κυβέρνηση των ΗΠΑ να μην πουλήσει επιπλέον αναβαθμισμένα F-16 στην Τουρκία που θα ενισχύσουν τον αεροπορικό της στόλο. Εάν η Άγκυρα δεν πάρει τα εκσυγχρονισμένα μαχητικά, τότε η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία θα μπορούσε να είναι ανώτερη τεχνολογικά από την Τουρκική έως το τέλος της δεκαετίας.

Του Paul Iddon
ΠΗΓΗ: FORBES via

“Θα ξεκινήσουµε τη διαδικασία για την απόκτηση µιας µοίρας αεροσκαφών F-35. Και ελπίζουµε να είµαστε σε θέση να προσθέσουµε αυτό το φανταστικό αεροπλάνο στη δύναµη της Ελληνικής Αεροπορίας πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας”, δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης στον Λευκό Οίκο. Την επόμενη ημέρα, στις 17 Μαΐου, σε ομιλία του στο Κογκρέσο, ο κ. Μητσοτάκης αναφερόταν ξεκάθαρα στη συμφωνία με την Τουρκία για τα F-16, όταν είπε: “Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται το ΝΑΤΟ σε μια εποχή που το επίκεντρο της προσοχής μας είναι να συμβάλλουμε στην ήττα της ρωσικής επιθετικότητας είναι μια ακόμη πηγή αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Σας ζητώ να το λάβετε αυτό υπόψη σας όταν λαμβάνετε αποφάσεις για την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού στην ανατολική Μεσόγειο”.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν αντέδρασε με οργή. “Είχαμε συμφωνήσει (σ.σ.: με τον Κ. Μητσοτάκη) να μην συμπεριλάβουμε τρίτες χώρες στη διαμάχη μας”, δήλωσε ο Ερντογάν στις 23 Μαΐου. “Παρά ταύτα, την περασμένη εβδομάδα, είχε μια επίσκεψη στις ΗΠΑ και μίλησε στο Κογκρέσο και τους προειδοποίησε να μην μας δώσουν F-16”. “[Ο Κ. Μητσοτάκης] δεν υπάρχει πλέον για μένα”, πρόσθεσε. “Δεν θα δεχθώ ποτέ να συναντηθώ μαζί του. Θα συνεχίσουμε τον δρόμο μας με έντιμους πολιτικούς”.

Το ξέσπασμα του Ερντογάν δεν ήταν έκπληξη. Από το 2019 που η Τουρκία αποπέμφθηκε από το πρόγραμμα των F-35 και της απαγορεύτηκε η αγορά οποιουδήποτε τέτοιου αεροσκάφους, εξαιτίας της αγοράς των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400, το μέλλον της πολεμικής της αεροπορίας είναι αβέβαιο. Τα F-16 αποτελούσαν επί χρόνια τη ραχοκοκαλιά της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά πλέον γερνούν, ενώ τα Block 30 είναι ήδη ξεπερασμένα.

Η Τουρκία το ξέρει αυτό. Τον Οκτώβριο του 2021, ζήτησε να αγοράσει 40 ολοκαίνουργια Block 70/72 F-16, το τελευταίο και πιο προηγμένο μοντέλο, μαζί με 80 κιτ αναβάθμισης για τα υφιστάμενα αεροσκάφη της, με τη συμφωνία να κοστολογείται σε περίπου 6 δισ. δολάρια. Το κλείσιμο αυτού του deal είναι αναγκαίο για την Τουρκία, προκειμένου να διατηρήσει τα F-16 της επιχειρησιακά μάχιμα για αυτήν τη δεκαετία, εωσότου αρχίσει σταδιακά να τα αντικαθιστά.

Εάν η προσπάθεια του Έλληνα πρωθυπουργού να πείσει την Ουάσινγκτον να μην προχωρήσει σε αυτήν τη συμφωνία στεφθεί με επιτυχία, τότε η Τουρκία θα απομείνει με έναν στόλο F-16 απελπιστικά υποδεέστερο –μέχρι το τέλος της δεκαετίας– σε σύγκριση με τα προηγμένα μαχητικά που διαθέτει η Αθήνα.

Η Ελλάδα ήδη έχει λάβει έγκριση για την αναβάθμιση 84 αεροσκαφών F-16 σε Block 72 Viper. Το πρώτο αναβαθμισμένο F-16 της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας πραγματοποίησε την παρθενική του πτήση τον Ιανουάριο του 2021. Η Lockheed Martin αναμένει ότι το πρόγραμμα αναβάθμισης θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Ιουνίου 2027, γεγονός που θα εξοπλίσει την Αθήνα με “τα πιο προηγμένα F-16 στην Ευρώπη”.

Παράλληλα, η Γαλλία αναβαθμίζει τον στόλο των Mirage 2000 που διαθέτει η Ελλάδα και η Αθήνα προμηθεύεται 24 Rafale 4ης και 5ης γενιάς του F3R, τα οποία είναι ανώτερα τεχνολογικά από κάθε είδους αεροσκάφος στο τουρκικό οπλοστάσιο. Η Ελλάδα παρέλαβε τα πρώτα έξι Rafale τον Ιανουάριο. Η προσθήκη μιας μοίρας F-35 (από 18 έως 24 αεροσκάφη, δηλαδή) σε αυτόν τον εντυπωσιακό στόλο έως το τέλος της δεκαετίας θα μπορούσε να αλλάξει άρδην την ισορροπία δυνάμεων στους αιθέρες πάνω από το Αιγαίο.

Ήδη από το 2018 το Κογκρέσο είχε μπλοκάρει μυστικά τις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία και λόγω των S-400 και λόγω περαιτέρω διαφωνιών με την πολιτική που χαράζει ο Ερντογάν. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε δηλώσει ότι θα υποστηρίξει το αίτημα της Τουρκίας για αγορά F-16.

Τον Μάιο ο Λευκός Οίκος ζήτησε ανεπίσημα την έγκριση του Κογκρέσο για την πώληση πυραύλων αέρος-αέρος AIM-120 AMRAAM και AIM-9 Sidewinder με τους οποίους θα εξοπλίζονταν τα τουρκικά F-16. Αυτή η μικρότερη –σε οικονομικούς όρους– συμφωνία (περίπου 300 εκατ. δολάρια) έτρεχε ξεχωριστά από το τουρκικό αίτημα για αγορά νέων F-16 και αναβάθμιση των παλαιότερων. Ωστόσο, η έγκρισή της από το Κογκρέσο θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για το μεγάλο deal μα και για άλλα τουρκικά αιτήματα στο μέλλον.

Ενώ η Άγκυρα επέδειξε καλή θέληση προς την Ουάσινγκτον μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι πρόσφατες αντιρρήσεις του Ερντογάν στην ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ –σε συνδυασμό με τις απειλές που εκτόξευσε για έναρξη νέων στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά των συμμαχικών (για τη Ουάσιγκτον) κουρδικών δυνάμεων στη βόρεια Συρία– θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ναυάγιο τις επιδιωκόμενες συμφωνίες.

Οποιαδήποτε προσπάθεια “παζαρέματος” από πλευράς Ερντογάν –για παράδειγμα, να ανταλλάξει το “ναι” του στην ένταξη Ελσίνκι, Στοκχόλμης στη Βορειο-Ατλαντική Συμμαχία με τα F-16 ή με το πράσινο φως για μια πολεμική επιχείρηση σε βάρος των Κούρδων της Συρίας– θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ στην τουρκική πλευρά και να εδραιώσει στην Ουάσιγκτον την άποψη ότι η Τουρκία είναι αναξιόπιστος σύμμαχος όσο βρίσκεται ο Ερντογάν “στο τιμόνι”.

Ακόμη και αν η Τουρκία αποσπάσει το “ναι” για τη συμφωνία των F-16, θα χρειαστεί μάλλον και το δεύτερο μισό αυτής της δεκαετίας για να παραλάβει όλα τα νέα αεροσκάφη και να αναβαθμίσει πλήρως τα 80 μαχητικά που διαθέτει. Μέχρι τότε, τα 120 τουρκικά F-16, ό,τι καλύτερο έχει στο οπλοστάσιό της η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία, θα είναι αντιμέτωπα με τα 84 ισάξια F-16 της Ελλάδας, τα οποία θα πλαισιωθούν από 24 Rafale και ενδεχομένως άλλα 24 μαχητικά F-35.

Σε αυτό το σενάριο, η Ελλάδα θα διαθέτει 134 μαχητικά που θα της χαρίζουν ποσοτική και ποιοτική υπεροχή έναντι των 120 αεροσκαφών της Τουρκίας. Και αυτό θα είναι το καλύτερο δυνατό σενάριο για την Άγκυρα.