Οι Έλληνες πολίτες ξεχωρίζουν στην εκτίμηση της δημοκρατίας και στην αντίληψη για τις δυνατότητες του ψηφιακού διαλόγου, σύμφωνα με νέα έρευνα του Vodafone Institute.
Η έρευνα διεξήχθη από την Kantar, σχετικά με την επίδραση της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) στη δημοκρατία και τη διασφάλιση της αλήθειας στα μέσα ενημέρωσης.
Η μελέτη, με τίτλο «Η Δημοκρατία στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης», ερεύνησε τις αντιλήψεις περισσότερων από 12.000 πολιτών σε 12 ευρωπαϊκές χώρες σχετικά με την επίδραση της Τεχνητής Νοημοσύνης στη δημοκρατία, την εμπιστοσύνη στα μέσα ενημέρωσης και τη συμμετοχή στα κοινά.
Με ποσοστό 86%, οι Έλληνες εκδηλώνουν την υψηλότερη εκτίμηση για τη δημοκρατία στην Ευρώπη, ωστόσο μόνο το 16% εμφανίζεται ικανοποιημένο από τη λειτουργία της.
Με ποσοστό 74% οι Έλληνες είναι πρώτοι στην Ευρώπη στη θετική στάση προς τον ψηφιακό διάλογο.
Το 35% αναγνωρίζει fake news πολύ συχνότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (27%).
Mόνο το 17% των Ελλήνων εμπιστεύεται το κράτος να τους προστατεύει από ενέργειες που υπονομεύουν τη δημοκρατία
Στην Ελλάδα, μόνο το 30% των πολιτών αμφισβητεί την αξιοπιστία του περιεχομένου που παράγεται από την Τεχνητή Νοημοσύνη, σε αντίθεση με τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο όπου το ποσοστό της αμφισβήτησης ανέρχεται στο 51%. Παράλληλα, το 35% των Ελλήνων δηλώνει ότι συναντά πολύ συχνά ψευδείς ειδήσεις (fake news), πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (27%). Οι Έλληνες πολίτες εκτιμούν ιδιαίτερα τη δημοκρατία, με το 86% να δηλώνει ότι είναι πολύ ή εξαιρετικά σημαντική για τη ζωή τους, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (75%), αν και η ικανοποίησή τους για τη λειτουργία της δημοκρατίας παραμένει χαμηλή (16%).
Επίσης, η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στο κράτος να τους προστατεύει από ενέργειες που υπονομεύουν τη δημοκρατία εμφανίζεται η χαμηλότερη στην Ευρώπη (17%), ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση όσον αφορά την αντίληψη ότι ο ψηφιακός διάλογος αποτελεί ευκαιρία, με ποσοστό 74%, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου του 66%.
Τα κύρια ευρήματα της έρευνας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο
Αυξημένη εμπιστοσύνη στα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης: Παρά τη μεγάλη χρήση ψηφιακών πλατφορμών, το 53% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι η σημασία της δημοσιογραφίας έχει αυξηθεί λόγω των ανησυχιών για τις ψευδείς ειδήσεις.
Τα fake news αντιμετωπίζονται ως πρόκληση: Περισσότεροι από ένας στους τέσσερις Ευρωπαίους (27%) δηλώνουν ότι συναντούν συχνά ή εξαιρετικά συχνά ψευδείς ειδήσεις τους τελευταίους μήνες. Το ποσοστό ανεβαίνει στο 38% για τους νέους και μειώνεται στο 16% για άτομα άνω των 64 ετών.
Ανησυχία για χειραγώγηση μέσω social media και παραπληροφόρηση: Το 50% των ερωτηθέντων έχει χρησιμοποιήσει εργαλεία AI, όπως το ChatGPT, για πολιτικά θέματα, αλλά μόνο το 30% πιστεύει ότι τα οφέλη της AI υπερτερούν των κινδύνων.
Το 39% θεωρεί την AI απειλή, ενώ το 32% βλέπει περισσότερες ευκαιρίες παρά κινδύνους. Η μεγαλύτερη ανησυχία αφορά περιεχόμενο που παράγεται από AI σε προεκλογικές εκστρατείες, ειδικά στα social media (54% ανησυχούν, 24% δηλώνουν ότι έχουν συναντήσει AI-generated περιεχόμενο σε εθνικές εκλογές).
Οι πολίτες θεωρούν ως πιο σημαντικά εργαλεία για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων που παράγονται από την τεχνητή νοημοσύνη τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης (45%), τα εργαλεία ανίχνευσης AI (43%) και τη ρύθμιση από το κράτος (41%).
Η δημοκρατία παραμένει σημαντική για τους Ευρωπαίους, που την αξιολογούν ως πολύ ή εξαιρετικά σημαντική με ποσοστό 75% Παρόλα αυτά, η ικανοποίηση από τη λειτουργία της παραμένει χαμηλή (22%).
Η υψηλότερη ικανοποίηση από τις δημοκρατικές αρχές καταγράφεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ η χαμηλότερη στην Ουγγαρία. Οι πολίτες υποστηρίζουν έντονα την ελευθερία του λόγου, ακόμη κι όταν αυτή μπορεί να απειλούν ευθέως τις δημοκρατικές αρχές. Ωστόσο, χαράσσουν ξεκάθαρο όριο στη ρητορική μίσους και στο παραπλανητικό περιεχόμενο που παράγεται από το ΑΙ, υποστηρίζοντας την ευρωπαϊκή ρύθμιση, όπως είναι το Digital Services Act και το AI Act, που έχουν σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσουν αυτούς τους κινδύνους.
Iσχυρότερα μέτρα προστασίας απέναντι στις ψευδείς ειδήσεις
Ο Joakim Reiter, Chief External & Corporate Affairs Officer του Vodafone Group, δήλωσε σχετικά:
«Οι Ευρωπαίοι στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι θέλουν ισχυρότερα μέτρα προστασίας απέναντι στις ψευδείς ειδήσεις, αναγνωρίζοντας ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο χειραγώγησης και παραπληροφόρησης. Η Ευρώπη θέλει να αξιοποιήσει τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης προς όφελος του κοινού. Ωστόσο, η υιοθέτηση οποιασδήποτε τεχνολογίας, και ιδιαίτερα της τεχνητής νοημοσύνης, εξαρτάται τελικά από την εμπιστοσύνη. Έτσι, αυτή η έρευνα υπενθυμίζει ότι η ικανότητά μας να αποκομίσουμε τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης θα είναι ανάλογη της ικανότητάς μας να θέσουμε τις απαραίτητες δικλίδες ασφαλείας για τον μετριασμό των κινδύνων της και για την αντιμετώπιση των δικαιολογημένων ανησυχιών των πολιτών».
