Η φορολόγηση στο άτμισμα και στα επιθέματα νικοτίνης θα μπορούσε να έχει στόχο την μείωση της κατανάλωσης αυτών των προϊόντων, με βάση το επιχείρημα ότι μειώνουν την υγεία.

Συνολικά 15 υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας έστειλαν επιστολή στην πρόεδρο της Επιτροπής την περασμένη εβδομάδα, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας να δημοσιεύσει η Επιτροπή την πολυαναμενόμενη οδηγία για τη φορολόγηση του καπνού (TTD). Επικαλούμενοι ανησυχίες για την υγεία, δήλωσαν ότι το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο είναι ξεπερασμένο.

Οι κανόνες επικαιροποιήθηκαν για τελευταία φορά το 2011, αλλά από τότε, νέα προϊόντα νικοτίνης έχουν κατακλύσει την αγορά. Μια αναθεώρηση για να συμπεριληφθούν νέα προϊόντα καπνού και νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και ο θερμαινόμενος καπνός, εισήχθη στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού σχεδίου για την καταπολέμηση του καρκίνου το 2022.

Ωστόσο, στα μέσα του 2025, η πρόταση δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, προς μεγάλη ανησυχία των εμπειρογνωμόνων στον τομέα της υγείας.

«Βλέπουμε ότι επειδή τα προϊόντα αυτά δεν φορολογούνται σωστά στην ΕΕ – ορισμένες χώρες δεν τα φορολογούν ή επιβάλλουν ελάχιστους φόρους – έγιναν πολύ προσιτά και όχι μόνο στους ενήλικες, αλλά και στα παιδιά. Και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η αναθεώρηση της οδηγίας είναι επείγουσα τώρα», δήλωσε η Λίλια Ολεφίρ, διευθύντρια της Smoke Free Partnership.

Η πιο πρόσφατη έρευνα του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Σχολικών Ερευνών για το Αλκοόλ και τα Άλλα Ναρκωτικά (ESPAD), που δημοσιεύθηκε στα τέλη Μαΐου, αναφέρει αύξηση των συνολικών ημερήσιων ποσοστών καπνίσματος και ατμίσματος μεταξύ των 15-16χρονων από 7,9% το 2019 σε 14% το 2024.

Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η έκθεση των παιδιών και των εφήβων στη νικοτίνη που περιέχεται σε λύσεις ατμίσματος μπορεί να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς και σε εθισμό.

Πρόσκληση για δράση

Η δυναμική για ανάληψη δράσης αυξάνεται. Τον Μάρτιο του 2025, μια επιστολή 12 υπουργών υγείας κάλεσε την Επιτροπή να επανεξετάσει όλη τη νομοθεσία που σχετίζεται με το κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένης της φορολογίας.

Την περασμένη εβδομάδα, 15 υπουργοί Οικονομικών και Οικονομίας έστειλαν επιστολή στην πρόεδρο της Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, καλώντας την να «λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την επικαιροποίηση της οδηγίας». Σε απάντηση, ο Επίτροπος Χούκστρα, αρμόδιος για τη φορολογία, εξέφρασε την πρόθεσή του να προχωρήσει στην επικαιροποίηση των κανόνων.

Οι κυριότερες αλλαγές στην τελευταία πρόταση της Επιτροπής είναι γνωστές. Η νέα οδηγία θα αυξήσει σημαντικά τον ελάχιστο ειδικό φόρο κατανάλωσης στα τσιγάρα, τα στριφτά τσιγάρα και τα πούρα. Θα εισάγει επίσης για πρώτη φορά ελάχιστο ειδικό φόρο κατανάλωσης στα νέα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων του θερμαινόμενου καπνού, των ηλεκτρονικών τσιγάρων και των σακουλιών νικοτίνης.