Το χρονικό όριο που έχει τεθεί από τον ΕΦΚΑ για περίπου 1,4 εκατ. μη μισθωτοί ασφαλισμένοι (ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες) για να επιλέξουν ασφαλιστική κατηγορία, έτσι ώστε να καταβάλλουν τις αντίστοιχες εισφορές για το τρέχον έτος, είναι η 31η Ιανουαρίου. Ο φορέας έχει θέσει σε ισχύ την απαραίτητη πλατφόρμα ώστε να υποβληθούν οι σχετικές ηλεκτρονικές αιτήσεις από τους ενδιαφερόμενους. Όσοι δεν υποβάλουν την απαραίτητη ηλεκτρονική αίτηση, ώστε να επιλέξουν την ασφαλιστική τους κατηγορία, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα παραμείνουν και για το 2022 στην κατηγορία ασφάλισης που είχαν επιλέξει κατά την περσινή χρονιά, δηλαδή το 2021.
Πρέπει να επισημανθεί ότι η επιλογή της ασφαλιστικής κατηγορίας αφορά τόσο την κύρια ασφάλιση όσο και την επικουρική, αλλά και το εφάπαξ, όπου προβλέπονται οι συγκεκριμένες παροχές ανά κλάδο επαγγελματιών. Δεν αφορά όμως τυχόν περιπτώσεις παράλληλης έμμισθης απασχόλησης που υπάρχουν για χιλιάδες μη μισθωτούς ασφαλισμένους. Εκεί θα πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να επιλέξουν ξεχωριστή ηλεκτρονική υπηρεσία, που επίσης παρέχεται σε ειδική πλατφόρμα από τον ΕΦΚΑ.
Οι μη μισθωτοί ασφαλισμένοι, όμως, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι από την επιλογή που θα κάνουν δεν εξαρτάται μόνο το ύψος των ετήσιων εισφορών που θα καταβάλλουν στον φορέα. Εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό και η μελλοντική σύνταξη που θα προκύψει στους εν λόγω ασφαλισμένους.
Μάλιστα, όσο περνούν τα έτη και παγιώνεται το καθεστώς με τις ασφαλιστικές κατηγορίες, που θεσμοθετήθηκε το 2020, με τον «νόμο Βρούτση» (ν.4670/20), τόσο αυξάνεται και η επίδραση που έχει η όποια επιλογή γίνει στο τελικό ύψος της σύνταξης που θα λάβουν οι δικαιούχοι.
Η επιλογή, ας πούμε, της 1ης ασφαλιστικής κατηγορίας δίνει την ευκαιρία στον ασφαλισμένο να καταβάλλει εισφορές για το σύνολο της χρονιάς στα επίπεδα των 220 ευρώ τον μήνα. Όμως ανάλογα χαμηλή ενδέχεται να είναι και η μελλοντική σύνταξη που θα του χορηγείται, αν επιλέγει συνέχεια ένα τόσο μικρό ασφάλιστρο. Υπολογίζεται ότι εάν η συγκεκριμένη ασφαλιστική κατηγορία επιλεχθεί επί μακρόν (π.χ. πάνω από μια δεκαετία), τότε στην περίπτωση που ο μη μισθωτός ασφαλισμένος συμπληρώσει το απαιτούμενο όριο ηλικίας (67 έτη), χωρίς να έχει μεγάλο αριθμό ενσήμων (π.χ. 20ετία), κινδυνεύει με κύρια σύνταξη που θα κυμαίνεται στα επίπεδα των 500 ευρώ μόλις.
Βέβαια, το ποσό της σύνταξης αποτελεί συνδυασμό παραγόντων και όχι μόνο αποτέλεσμα του ασφάλιστρου που επιλέγει ο κάθε ασφαλισμένος. Σημαντική παράμετρος είναι και τα έτη ασφάλισης. Όσο περισσότερα τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για μια πιο αξιοπρεπή σύνταξη, αλλά και το αντίστροφο. Εκτιμάται ότι είναι κομβικό το όριο των 30 ετών ασφάλισης. Τυχόν περισσότερα χρόνια οδηγούν σε πιο υψηλές συντάξεις. Σε αντίθετη περίπτωση, οι συντάξεις που θα προκύψουν θα είναι αισθητά χαμηλές. Επίσης, είναι κρίσιμο οι μη μισθωτοί να αντιληφθούν ότι θα πρέπει να καταβάλλουν εισφορές από το «πάνω ράφι», δηλαδή από την 3η έως και την 6η ασφαλιστική κατηγορία, για να έχουν ελπίδες για καλύτερες συνταξιοδοτικές παροχές.
Μάλιστα, αυτές οι εισφορές θα πρέπει να καταβάλλονται επί μακρόν και όχι περιστασιακά. Ειδικά όσοι βρίσκονται κοντά στη σύνταξη πρέπει να προσέξουν πολύ ποια ασφαλιστική κατηγορία θα επιλέξουν για να μη χάσουν την πιθανότητα να καρπωθούν υψηλότερες συντάξεις.
Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα εδώ και πάνω από μια δεκαετία υπάρχει έντονο το πρόβλημα της ανεργίας και ειδικά σε ό,τι αφορά τους μη μισθωτούς, της υπο-απασχόλησης, γίνεται σαφές ότι ολοένα και θα λιγοστεύουν οι περιπτώσεις ασφαλισμένων με μεγάλο αριθμό ενσήμων (π.χ. πάνω από 30 έτη ασφάλισης).
Άρα, υπάρχει ο κίνδυνος, αν δεν γίνει προσεχτική επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας, να προκύψει πολύ χαμηλή σύνταξη, που δεν θα μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά για το υπόλοιπο της ζωής του ασφαλισμένου.
