Αυξάνεται ραγδαία ο αριθμός των μαθητών παγκοσμίως που νιώθουν αβεβαιότητα για τα επαγγελματικά τους σχέδια, μας λέει η νέα έρευνα του ΟΟΣΑ «The State Of Global Teenage Career Preparation».
Η μελέτη εξετάζει το κατά πόσο οι έφηβοι είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι για την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και βασίζεται στα αποτελέσματα των διαγωνισμών PISA, σε 81 χώρες του ΟΟΣΑ, ανάμεσά τους και στην Ελλάδα
Ενώ ο κόσμος αλλάζει ραγδαία και εμφανίζονται νέοι εργασιακοί ρόλοι, οι έφηβοι παραμένουν «κολλημένοι» σε μια χούφτα παραδοσιακά επαγγέλματα, υψηλού κύρους, που δεν ανταποκρίνονται απαραίτητα στις ανάγκες της αγοράς, σημειώνει η έρευνα του ΟΟΣΑ.
Παγκοσμίως το 39% των εφήβων μαθητών στην ηλικία των 15 ετών δεν έχει σαφείς επαγγελματικές προσδοκίες. Πάνω από δύο στους δέκα (21%) έχουν «αναντίστοιχες» επαγγελματικές προσδοκίες. Δηλαδή προσδοκούν να εργαστούν σε μια θέση που συνήθως απαιτεί πτυχίο πανεπιστημίου, χωρίς όμως να αναμένουν να ολοκληρώσουν την τριτοβάθμια εκπαίδευση
Ο ΟΟΣΑ επιβεβαιώνει ότι η πρόσβαση στην πανεπιστημιακή μόρφωση είναι πρωτίστως θέμα ταξικό: «Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, το κοινωνικό υπόβαθρο είναι ισχυρότερος καθοριστικός παράγοντας για όσους σχεδιάζουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, παρά οι ακαδημαϊκές ικανότητες, όπως αυτές αξιολογούνται από τις εξετάσεις PISA», υπογραμμίζει η έρευνα.
Έμφυλοι ρόλοι
Τα παιδιά φαίνονται ακόμα παγιδευμένα σε έμφυλους ρόλους ως προς τα επαγγέλματα. «Το ενδιαφέρον των κοριτσιών και των αγοριών για επαγγελματικούς τομείς στρατηγικής σημασίας, στους οποίους το φύλο τους είναι ιστορικά υποεκπροσωπημένο, έχει αλλάξει ελάχιστα κατά την τελευταία γενιά», μας λέει ο ΟΟΣΑ.
Με άλλα λόγια τα κορίτσια εξακολουθούν να επιλέγουν κατά προτίμηση επαγγέλματα ανθρωπιστικών, κοινωνικών ή καλλιτεχνικών σπουδών και τα αγόρια επαγγέλματα θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης.
Τα δέκα κορυφαία επαγγέλματα που φιλοδοξούν να κάνουν τα κορίτσια:
- Γιατροί: 12,2%
- Εκπαιδευτικοί: 7,3%
- Δικηγόρος: 6,5%
- Νοσηλεύτριες-Μαίες: 5,8
- Ψυχολόγοι: 5,3%
- Σχεδιάστριες: 3,7%
- Κτηνίατροι: 2,9%
- Αρχιτέκτονες: 2,7%
- Αστυνομικοί: 1,9%
- Ηθοποιοί: 1,7%
Τα παραπάνω επαγγέλματα συγκεντρώνουν το 50% του συνόλου των απαντήσεων
Τα δέκα κορυφαία επαγγέλματα που φιλοδοξούν να κάνουν τα αγόρια:
- Επαγγελματίες Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ICT): 8,7%
- Αθλητές: 7,4%
- Μηχανικοί: 6,6%
- Γιατροί: 5,2%
- Εκπαιδευτικοί: 3,3%
- Αρχιτέκτονες: 3%
- Δικηγόροι: 2,8%
- Μηχανικοί οχημάτων: 2,5%
- Αστυνομικοί: 2,2%
- Ανώτερα και διευθυντικά στελέχη: 2,2%
Τα παραπάνω επαγγέλματα συγκεντρώνουν το 44% των απαντήσεων
Τι ισχύει στην Ελλάδα
Από την έκθεση του ΟΟΣΑ προκύπτει ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες που φοιτούν στα ελληνικά σχολεία είναι αρκετά πιο προσγειωμένοι ως προς το επαγγελματικό τους μέλλον, σε σύγκριση με συνομηλίκους τους από πιο πλούσιες χώρες.
Τα ποσοστά των μαθητών στην Ελλάδα που δηλώνουν αβέβαιοι για το επαγγελματικό τους μέλλον είναι χαμηλότερα από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (33%). Αντίθετα σε χώρες όπως η Γερμανία, η Δανία και η Φινλανδία – που θεωρείται και πρότυπο εκπαιδευτικού μοντέλου – ο ένας στους δύο μαθητές αδυνατεί να απαντήσει στην ερώτηση «τι δουλειά σε φαντάζεσαι να κάνεις στα 30 σου χρόνια;».
Η Ελλάδα κινείται σχεδόν στο μέσο όρο του ΟΟΣΑ ως προς το ποσοστό των μαθητών που αναμένουν να εργαστούν σε επαγγέλματα απαιτούν πανεπιστημιακό πτυχίο. Παγκοσμίως το 59% των παιδιών πιστεύουν ότι η εργασιακή τους καριέρα θα κινηθεί στον ευρύτερο κλάδο των «επαγγελματιών» (professionals), που χωρίζεται σε έξι υποκλάδους: Επιστήμονες – μηχανικοί, υγειονομικοί, εκπαιδευτικοί, διοίκηση επιχειρήσεων, τεχνολογία πληροφοριών και επικοινωνίας, νομικές κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Το αντίστοιχο ποσοστό το 2000 ήταν στο 48%.
Τι επιλέγουν κορίτσια και αγόρια στην Ελλάδα
Οι έφηβες στην Ελλάδα επιλέγουν κατά σειρά προτεραιότητας τα εξής δέκα επαγγέλματα:
- Γιατροί: 10,6%
- Εκπαιδευτικοί: 9,7%
- Ψυχολόγοι: 9,1%
- Αστυνομικοί: 5,3%
- Δικηγόροι: 4,7%
- Αισθητικοί ή συναφή επαγγέλματα υγείας: 4,5%
- Ένοπλες δυνάμεις: 3,4%
- Αθλήτριες: 3,1%
- Αρχιτέκτονες: 2,7%
- Δικηγόροι: 2,3%
Τα αγόρια στην Ελλάδα επιλέγουν τα εξής:
- Αθλητές: 10,2%
- Επαγγελματίες Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνίας (ΙCT): 7,6%
- Γιατροί: 6,1%
- Ένοπλες δυνάμεις: 4,8%
- Αστυνομικός: 4,2%
- Μηχανικός-Μηχανολόγος: 4,1%
- Μηχανικός οχημάτων: 3,8%
- Εκπαιδευτικός: 3,1%
- Μηχανικός στις κατασκευές: 2,4%
- Μουσικός/καλλιτέχνης: 2,1%
Επαγγελματικός προσανατολισμός
Τα παιδιά στα ελληνικά σχολεία έχουν καλύτερη εικόνα του εργασιακού περιβάλλοντος από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Πάνω από ένα στα δύο έχει συμμετάσχει σε εκπαιδευτικές επισκέψεις σε χώρους εργασίας ή σε πρόγραμμα παρακολούθησης κάποιας εργασίας και σχεδόν οι μισοί έχουν βρεθεί σε «ημέρες καριέρας». Επίσης το 50% των μαθητών στην Ελλάδα απάντησε ότι έχει ολοκληρώσει κάποια σύντομη εργασιακή πρακτική άσκηση, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως.
Οι έφηβοι στην Ελλάδα δείχνουν λιγότερη προτίμηση στους κλάδους των τεχνικών επαγγελμάτων από ό,τι οι συνομήλικοί τους στον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ. Υπάρχει όμως μεγάλη απόκλιση ανάλογα με την κοινωνική διαστρωμάτωση, με τα παιδιά από λιγότερο προνομιούχα περιβάλλονται να στρέφονται περισσότερο στους κλάδους της τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης.
Απροετοίμαστοι για το μέλλον
Πάνω από έξι στους δέκα έφηβους μαθητές στην Ελλάδα θεωρούν ότι το σχολείο δεν τους έχει προετοιμάσει επαρκώς για την ενήλικη ζωή τους κατά το έτος της αποφοίτησής τους. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως, μετά τη Γερμανία. Ο ένας στους δύο συμφωνεί με την δήλωση «το σχολείο μου έχει δώσει αυτοπεποίθηση για να παίρνω αποφάσεις» και «το σχολείο με έχει διδάξει πράγματα που μπορεί να μου φανούν χρήσιμα σε μια δουλειά». Πρόκειται για ποσοστά που κινούνται λίγο χαμηλότερα από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ.
