Σε μια περίοδο έντονης γεωπολιτικής ρευστότητας για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, πραγματοποιείται στο Πορτορόζ της Σλοβενίας η Σύνοδος Κορυφής των MED9, με τη συμμετοχή του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης βρίσκεται στο Λουξεμβούργο για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., όπου έχει προγραμματιστεί συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του, Χακάν Φιντάν — λίγες μόλις ώρες μετά τις προκλητικές δηλώσεις του τελευταίου κατά της Ελλάδας.
Η ατζέντα της Συνόδου και η πρωτοβουλία 5Χ5
Ο πρωθυπουργός αναμένεται να αναδείξει τη σημασία της συνεργασίας των μεσογειακών χωρών της Ε.Ε. σε κρίσιμα ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, ενώ θα παρουσιάσει και την πρωτοβουλία 5Χ5, την οποία είχε ανακοινώσει στη Βουλή. Η πρόταση αυτή αφορά μια συνάντηση των παράκτιων χωρών της Ανατολικής Μεσογείου — Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος, Τουρκία και Λιβύη — με στόχο τη συνεργασία σε τομείς όπως:
- Μεταναστευτικό
- Προστασία θαλάσσιου περιβάλλοντος
- Συνδεσιμότητα
- Οριοθετήσεις θαλασσίων ζωνών
- Πολιτική προστασία
Η συνάντηση Γεραπετρίτη – Φιντάν και οι σταθερές ελληνικές θέσεις
Η επικείμενη συνάντηση του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Χακάν Φιντάν συγκεντρώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς πραγματοποιείται σε ένα κλίμα έντασης και ρητορικών επιθέσεων από την τουρκική πλευρά. Παρά το γεγονός ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας παραμένουν ανοιχτοί, η Αθήνα έχει καταστήσει σαφές ότι οι εθνικές θέσεις της Ελλάδας είναι αμετακίνητες και μη διαπραγματεύσιμες.
Ο Έλληνας ΥΠΕΞ δήλωσε χαρακτηριστικά:
Οι δηλώσεις αυτές ήρθαν ως απάντηση στις κατηγορίες του Φιντάν περί «αντιτουρκικών πρωτοβουλιών» από ευρωπαϊκά κράτη, τα οποία – κατά τον ίδιο – δεν έχουν ρόλο στην αρχιτεκτονική ασφάλειας της περιοχής.
Το πρόγραμμα SAFE και το ελληνικό «βέτο»
Ο Τούρκος ΥΠΕΞ αναφέρθηκε και στο πρόγραμμα SAFE, εκφράζοντας τη δυσαρέσκειά του για τη στάση της Ελλάδας, η οποία έχει εκφράσει επιφυλάξεις και αντιρρήσεις για τη συμμετοχή της Τουρκίας. Η Αθήνα, από την πλευρά της, διαμηνύει ότι δεν μπορεί να υπάρξει συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE εάν δεν ικανοποιηθούν βασικά ελληνικά αιτήματα, όπως:
- Η άρση του casus belli
- Η εγκατάλειψη της θεωρίας των “γκρίζων ζωνών”
Ο πρωθυπουργός έχει τονίσει ότι η διπλωματία της δράσης είναι πιο αποτελεσματική από τη διπλωματία των κραυγών, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για στρατηγική αυτονομία της Ε.Ε. χωρίς συνεργασίες με χώρες που δεν σέβονται τις ευρωπαϊκές αρχές ή αντιστρατεύονται τα συμφέροντα των κρατών-μελών.
Η Άγκυρα παρακολουθεί στενά τις ελληνικές θέσεις
Στην Αθήνα παρατηρείται με ενδιαφέρον το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά καταγράφει πλέον με προσοχή τις ελληνικές τοποθετήσεις, ακόμη και όσες εκφράζονται εντός της Βουλής. Αυτό ερμηνεύεται ως ένδειξη ότι η Άγκυρα αντιλαμβάνεται τη σημασία των ελληνικών παρεμβάσεων στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Ο Χακάν Φιντάν, σε μια πιο ήπια δήλωση, αναφέρθηκε στα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, λέγοντας ότι «το πρόβλημα δεν είναι άλυτο» και υπενθύμισε ότι έχουν προηγηθεί διερευνητικές επαφές, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε κάποια πρόοδο.
