Μια σημαντική όψη της ιδιοσυγκρασίας του ανθρώπου μπορεί να θεωρηθεί το συναισθηματικό κλίμα το οποίο ζει. Βέβαια η όψη του ασθενούς μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τις καταστάσεις τις οποίες βιώνει. Ο Ιπποκράτης έκανε ένα διαχωρισμό σε τέσσερις τύπους σημαντικών όψεων της ιδιοσυγκρασίας του ανθρώπου

1. Ο αιματώδης που είναι αισιόδοξος, εξωστρεφής και πολυλογάς.
2. Ο μελαγχολικός που είναι θλιμμένος, προσεχτικός και αγχώδης.
3. Ο χολερικός που είναι θυμώδης, επιθετικός και δραστήριος
4. Ο φλεγματικός που είναι ήρεμος, ήπιος και αργός.

Για να τους κατανοήσετε καλύτερα υπάρχει ένα παράδειγμα με τέσσερις διαφορετικούς ανθρώπους που βρίσκουν μια τρίχα στην σούπα τους. Ο χολερικός θα πετάξει την σούπα στον σερβιτόρο, ο αιματώδης θα κάνει μια γκριμάτσα, θα πάρει το παλτό του και θα φύγει σφυρίζοντας, ο μελαγχολικός θα βάλει τα κλάματα για τα στραβά που του συμβαίνουν και ο φλεγματικός θα κοιτάξει την τρίχα, θα την βάλει στην άκρη, θα φάει την σούπα και μετά θα παραγγείλει και άλλη μία.

Αυτοί οι τέσσερις τύποι με βάση την παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική αντιστοιχούν στην φωτιά, τη γη, το νερό και το ξύλο.

Οι Έλληνες πίστευαν ότι το σώμα αποτελείται από τέσσερα στοιχεία. Η γη, ο αέρας, η φωτιά και το νερό έδιναν τέσσερις ποιότητες στο σώμα που είναι η ξηρασία, το κρύο, η ζέστη και η υγρασία.

Το αίμα, το φλέγμα, η κίτρινη χολή και η μαύρη χολή ήταν οι τέσσερις χυμοί που αντιπροσώπευαν υγρά τα οποία κυκλοφορούσαν μέσα στο σώμα. Μεταφορικά ο κάθε χυμός συσχετίστηκε με ένα κύριο συναίσθημα. Το αίμα συσχετίστηκε με την χαρά, το φλέγμα με την ανησυχία και την παθητικότητα, η κίτρινη χολή με τον θυμό και η μαύρη χολή με την θλίψη.

Αυτοί οι τέσσερις τύποι έγιναν γνωστοί σαν οι Ιπποκρατικοί τύποι. Ο κλασσικός διαχωρισμός της ανθρώπινης φύσης βασίζεται σε μια παρατήρηση πάνω από 2000 χρόνια. Παρόλα αυτά οι άνθρωποι έχουν ένα μείγμα και από τα τέσσερα στοιχεία από τα οποία κανένα δεν βρίσκεται στην αγνή του μορφή.

Με αυτά αξίζει να σας αναφέρω ότι υπάρχουν οι βασικές καταστάσεις ιδιοσυγκρασίας αλλά υπάρχουν και οι εξωτερικοί παράγοντες που αλλάζουν πολλές φορές την εικόνα του ασθενούς. Για να γίνει πιο κατανοητό θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Μπορεί κάποιος που είναι αιματώδης να του συμβεί μια θλιβερή κατάσταση που κατευθείαν θα τον πάει στον απέναντι πόλο που είναι ο μελαγχολικός. Η εσωτερική μας ιδιοσυγκρασία περιέχει στοιχεία που είναι θετικά αλλά κάτω από διαφορετικές συνθήκες και από δυσαρμονία του συστήματος μετατρέπονται σε αρνητικά .

Όταν υπάρχει ένα έντονο συναίσθημα σε κάποιον πάντα μπορεί να γυρίσει από την αντίθετη πλευρά και να εκφραστεί μια πολύ ισχυρή αρετή αντίστοιχα. Η τοποθέτηση των πραγμάτων τα κάνει καλά ή κακά. Ένα πολύ ευαίσθητο άτομο μπορεί να γίνει πολύ σκληρό και αυτό οφείλεται στο νόμο των αντιθέτων. Κάθε ιδιοσυγκρασία έχει την τάση να αναπτύσσει συγκεκριμένα παθολογικά συμπτώματα.

Υπάρχουν κάποια στοιχεία στην ιδιοσυγκρασία που τους κάνουν και ξεχωρίζουν, ας ξεκινήσουμε αναλύοντας τον αιματώδη.

Α. Ο Αιματώδης είναι ο τύπος που μπορεί σε θλιβερές καταστάσεις να εκφράσει συμπόνια στους άλλους και να γίνει παρηγορητικός.

Είναι πολύ ζωντανός, δείχνει τα συναισθήματα του εύκολα στους άλλους και βιώνει τις απώλειες των άλλων βαθιά. Δεν βαριέται ποτέ την ζωή, είναι ιδιαίτερα ενθουσιώδης, υπερβολικά χαρούμενος και θέλει να ζήσει κάθε πιθανή ευχαρίστηση στην ζωή. Είναι υπερβολικά ευαίσθητος σε ότι τον περιβάλλει, νοητικά και συναισθηματικά.

Είναι ο σπόρος που φυτρώνει την άνοιξη και έχει μπροστά του όλο τον καιρό για να αναπτυχθεί. Έχει πολύ όρεξη για την ζωή. Πάντα του αρέσουν καινούρια πράγματα και η αισθηματική του ζωή είναι αρκετά ανεπτυγμένη, πολλές φορές πιο καλά από τον νου του ή την θέληση του. Δεν θα δώσει πολύ χρόνο στην σκέψη ή στην ανασκόπηση. Είναι το άτομο το οποίο ζει την στιγμή.

Ο αιματώδης τύπος μπορεί να ξεκινήσει κάτι και να μην το τελειώσει ποτέ. Δεν έχει πρόβλημα να πάρει αποφάσεις ή να δώσει λύσεις. Ξεχνάει εύκολα όμως τα σχέδια του επειδή εμπλέκεται σε κάτι καινούριο. Δεν σκέφτεται τους στόχους του επειδή είναι πολύ απορροφημένος στην ζωή και στο τώρα.

Δεν του αρέσουν οι άνθρωποι που η ζωή τους είναι τόσο σχεδιασμένη και όχι αυθόρμητη. Θέλει να εξερευνεί το άγνωστο και δεν μπορεί να έχει δίπλα του άτομα που να μην μπορούν να είναι ανά πάσα ώρα και στιγμή έτοιμοι για νέες περιπέτειες. Έχει πάρα πολλούς φίλους που τους αποκαλεί «ο καλύτερος μου φίλος» και τους εμπιστεύεται τα μυστικά σε όλους.

Βέβαια αν κάποιος φίλος του απομακρυνθεί από κοντά του, σπάνια τον σκέφτεται και όταν χάνει ένα φίλο βρίσκει κατευθείαν έναν άλλο.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο του χαρακτήρα του είναι ότι ενοχλείται όταν ο άλλος είναι αγενής μαζί του αλλά γρήγορα το ξεχνάει και δεν επηρεάζει την σχέση του με αυτό το άτομο στο μέλλον.

Β. Ο Μελαγχολικός είναι ο αντίθετος τύπος από τον αιματώδη.

Όλα τα στοιχεία παρουσιάζουν την πολικότητα. Ο τύπος αυτός είναι θλιμμένος και βαθιά συναισθηματικός. Αισθάνεται μια σύγκρουση στον κόσμο γύρω του και έτσι υποχωρεί σε έναν κόσμο που έχει φτιάξει μόνος του. Διαφέρει από τον αιματώδη που όπως σας ανάφερα πιο πάνω είναι η χαρά της ζωής. Ο νους του μελαγχολικού δεν σταματά να σκέφτεται και πολλές φορές η συναισθηματική εμπλοκή του μπορεί να επηρεάσει την σκέψη του. Είναι πάντα ανήσυχος και σκέφτεται «τι θα γίνει αν;» (εδώ η απάντηση ενός αιματώδη θα ήταν «κάτσε να έρθει το αν… και βλέπουμε).

Σε αντίθεση με τον αιματώδη ο μελαγχολικός είναι τελειομανής, πολύ ευσυνείδητος και ενώ στους άλλους μπορεί να αρέσει η δουλειά του, αυτός κριτικάρει τον εαυτό του και βρίσκει λάθη.

Σε λυπητερά γεγονότα μπορεί να εκφραστεί με τον γραπτό λόγο παρά με τον προφορικό για να περιγράψει την λύπη που νιώθει στην καρδιά του. Όταν δεν είναι απασχολημένος με κάτι, ο νους του μένει δραστήριος έχοντας στο μυαλό του συνέχεια «τι θα γίνει εάν…» και ανησυχώντας για το μέλλον.

Εδώ ο μελαγχολικός σε αντίθεση με τον αιματώδη έχει πάντα λίγους φίλους και καλούς που είναι όλος ο κόσμος για αυτόν. Δεν κάνει εύκολα φίλους και είναι εξαιρετικά πιστός. Κρατάει τις φιλίες του πολλά χρόνια και αν χάσει κάποιον φίλο η θέση που υπήρχε στην καρδιά του μένει κενή.

Δεν του αρέσουν οι ρηχοί άνθρωποι και σε αντίθεση με τον αιματώδη που είναι στην απέναντι όχθη από αυτόν προτιμάει την σοβαρή συζήτηση παρά οποιοδήποτε κουτσομπολιό.

Βέβαια μην φανταστείτε ότι κάποιος μπορεί να είναι μόνον αιματώδης ή μόνο μελαγχολικός. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε πολλά στοιχεία μέσα μας και τον πιο πιθανό είναι να έχουμε στοιχεία που στον άξονα της ζωής βρίσκονται στην απέναντι όχθη.

Γ. Ο Χολερικός είναι ο τύπος του ανθρώπου ο οποίος είναι πάρα πολύ φιλόδοξος και καθόλου συναισθηματικός. Έχει ένα μόνιμο κίνητρο, να αλλάξει τις καταστάσεις που ζει σε τέτοιο βαθμό που καταλήγει να μάχεται με το περιβάλλον του. Είναι αρκετά ανυπόμονος και σκέφτεται ότι οι άλλοι είναι τεμπέληδες επειδή δεν λειτουργούν όπως αυτός.

Η θέληση του είναι ισχυρή και έχει μεγάλη ικανότητα να παίρνει αποφάσεις. Μπορεί να είναι στρατηγός αλλά είναι αυτός ο οποίος θα πρέπει να πάρει τις συμβουλές από κάποιον άλλον.

Είναι ο τύπος του ανθρώπου που δεν θέλει οι άλλοι να παίρνουν αποφάσεις γι” αυτόν, αλλά απ” αυτόν. Μπορεί πολύ γρήγορα να αντιληφθεί μια κατάσταση και να κινηθεί άμεσα, γνωρίζοντας τι ακριβώς πρέπει να κάνει. Η σκέψη του είναι καθαρή αλλά μπορεί κάλλιστα να επηρεαστεί από κάτι που πρέπει να γίνει.

Ο Χολερικός τύπος δεν είναι αυτός που θα πει πολλά, όταν θα καταλάβει ότι ένας φίλος του υποφέρει και ούτε θα νιώσει την θλίψη του άλλου βαθιά. Θα κάνει ό, τι μπορεί για να δείξει την συμπάθεια του όχι μέσα από λόγια αλλά από πράξεις. Η ομιλία του πρέπει να έχει κάποιο νόημα γι” αυτό προτιμάει να δρα για ένα πρόβλημα παρά να μιλάει γι” αυτό.

Οι στόχοι του είναι ξεκάθαροι και ξέρει ενστικτωδώς τον καλύτερο τρόπο να τον πετύχει. Έχει πολύ μεγάλη ικανότητα να εκτιμά τα ταλέντα των άλλων και ιδιαίτερα, όταν του είναι χρήσιμα και προς το συμφέρον του.

Πολλές φορές δε δίνει προσέχει μια προσβολή επειδή είναι αρκετά απασχολημένος αλλά όταν την συνειδητοποιήσει μπαίνει στον πειρασμό να επιστρέψει την προσβολή με τον ίδιο τρόπο.

Έχει ένα πολύ δυνατό ταπεραμέντο, είναι ευερέθιστος και θερμόαιμος αλλά αν χάσει τον έλεγχο μπορεί να γίνει βίαιος.

Ενώ είναι τολμηρός, δυνατός, δημιουργικός και αποφασιστικός μπορεί πολύ εύκολα να περάσει στο άλλο άκρο και να γίνει ξεροκέφαλος, εγωκεντρικός και αναίσθητος.

Δ. Ο Φλεγματικός είναι ο τύπος του ανθρώπου που είναι αργός, σταθερός, ήρεμος και δεν θέλει πολλές φασαρίες. Η ζωή του θέλει να είναι σταθερή χωρίς προβλήματα. Το φρούριο του είναι το σπίτι του. Δεν ενθουσιάζεται εύκολα.

Ο νους του και η θέληση είναι πολύ καλά ανεπτυγμένα αλλά συχνά η δύναμη της θέλησης του είναι αρνητική και πολλές φορές δεν θέλει να δημιουργήσει κάτι καινούριο.

Στον συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου ο νους δεν επηρεάζεται από τα συναισθήματα ή την θέληση. Μπορεί να σκεφτεί καθαρά και να σχεδιάσει μπροστά αλλά δεν εμπλέκεται συναισθηματικά και ούτε αισθάνεται ότι πρέπει να δράσει κατευθείαν.

Είναι αρκετά ευαίσθητος, όταν ακούει άσχημα νέα και, όταν βρίσκεται μπροστά σε ένα άσχημο γεγονός ενός φίλου του, δεν ξέρει πώς να φερθεί ή τι ακριβώς να κάνει για να βοηθήσει.

Μπορεί να ντραπεί που δεν εκφράζει θλίψη αλλά την ίδια στιγμή θα σκεφτεί ότι πάλι καλά η δικιά του οικογένεια είναι μια χαρά.

Δεν έχει πρόβλημα να παίρνει αποφάσεις αλλά χρειάζεται χρόνο. Ο φλεγματικός τύπος είναι αρκετά ψύχραιμος και μπορεί να είναι ήρεμος ακόμα και σε επείγοντα περιστατικά. Βρίσκει την πιο ασφαλή λογική, σκέφτεται λίγο και μετά δρα. Αποφεύγει τις ανησυχίες και προτιμάει την απλότητα.

Είναι χοντρόπετσος και δεν τον ενοχλούν οι προσβολές, παρόλο που τις παρατηρεί. Δεν επιτρέπει στον εαυτό του να προσβληθεί από την αγένεια των άλλων.

Δεν δέχεται πολλά αστεία και δεν θα το δείξει εκείνη την ώρα. Σπάνια χάνει την ηρεμία του λόγω της γλυκύτητας και του μεγάλου αυτό-έλεγχου που διαθέτει.

Ενώ είναι ευχάριστος, παθητικός, ειρηνικός, χαρούμενος και διπλωμάτης μπορεί να περάσει στην άλλη πλευρά και να γίνει τεμπέλης, μαλθακός, εγωιστής, δειλός και αδιάφορος.

Κλείνοντας θα σας πω ότι κάθε τύπος του Ιπποκράτη αντιστοιχεί σε ένα στοιχείο της φύσης όπως και στην αστρολογία.

Ο Αιματώδης αντιστοιχεί στο στοιχείο της φωτιάς (Κριός, Λέων, Τοξότης) και σαν μέρος του σώματος αντιστοιχεί στην καρδιά.

Ο Χολερικός αντιστοιχεί στο στοιχείο του αέρα (Υδροχόος, Ζυγός, Δίδυμοι) και σαν μέρος του σώματος αντιστοιχεί στο συκώτι.

Ο Φλεγματικός ανήκει στο στοιχείο της Γής (Ταύρος, Αιγόκερως, Παρθένος) και το μέρος του σώματος που αντιστοιχεί είναι το στομάχι και ο σπλήνας.