Την περίοδο 1994–1998, η Τουρκία προβάλλοντας θέματα προστασίας περιβάλλοντος, έθεσε σε ισχύ ειδικό κανονισμό (Maritime Traffic Regulations for the Straits) για τη ναυσιπλοΐα των Στενών που της έδινε το δικαίωμα να αρνείται τη διέλευση δεξαμενοπλοίων. Μετά από διεθνείς αντιδράσεις παρενέβη ο ΙΜΟ υιοθετώντας νέους Κανόνες και Συστάσεις (Resolution A.827 - Rules and Recommendation on Navigation through the Strait of Istanbul, Strait of Cannakale and the Marmara Sea).
Τότε, γεννήθηκε η ελληνική ιδέα κατασκευής του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Μια ιδέα που κατέληξε στη Συμφωνία (κυρώθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων με το Νόμο 3558/2007) μεταξύ των Κυβερνήσεων Ρωσίας, Βουλγαρίας και Ελλάδας για την κατασκευή και εκμετάλλευση του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη. Ο αγωγός αυτός για πρώτη φορά θα συνέδεε, σε φυσικό επίπεδο, την Ελλάδα απευθείας με τη Μαύρη Θάλασσα, παρακάμπτοντας την Τουρκία και καθιστώντας το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ενεργειακό κόμβο και στρατηγικό παίχτη στα Βαλκάνια και την Ευρώπη.
Με αυτά τα δεδομένα στο «Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης» η Αλεξανδρούπολη χαρακτηριζόταν «διεθνής ενεργειακός κόμβος και πύλη του θαλασσίου διαδρόμου Μεσόγειος – Εύξεινος» (βλέπε σελ. 2269 του ΦΕΚ 128Α/3-7-2008).
Τότε, η Αλεξανδρούπολη, βρέθηκε για πρώτη φορά στο επίκεντρο του παγκόσμιου χάρτη, στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορών.
Όμως, από κοινού οι κυβερνήσεις Γ. Παπανδρέου και Μ. Μπορίσωφ, την περίοδο 2009-2010, δυναμίτισαν και ακύρωσαν οριστικά το έργο του πετρελαιαγωγού.
Διευρωπαϊκός «Άξονας ΙΧ» Ελσίνκι - Αλεξανδρούπολη
Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ (1992), θεσμοθετήθηκαν τα «Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών» (ΔΕΔ-Μ) με δέκα (10) ευρωπαϊκούς διαδρόμους – άξονες. Στον «άξονας ΙΧ» περιλαμβανόταν και η Αλεξανδρούπολη καθώς θα σύνδεε τη Βαλτική (Ελσίνκι) με τη Μεσόγειο (Αλεξανδρούπολη). Έτσι, η Αλεξανδρούπολη και το λιμάνι της εκτός από τη γεωστρατηγική θέση, αποκτούσε και ιδιαίτερο ρόλο στην Ε.Ε μπαίνοντας στους ευρωπαϊκούς και παγκόσμιους χάρτες ως κόμβος μεταφορών. Για το σκοπό αυτό διατέθηκαν δισεκατομμύρια δραχμές και εκατομμύρια ευρώ από το Β’ και Γ’ ΚΠΣ καθώς και τον κρατικό προϋπολογισμό για την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό του λιμανιού.
Η Ελληνική πλευρά, μάλιστα διαβεβαίωνε (βλέπε Συνάντηση της Διαχειριστικής Επιτροπής του άξονα ΙΧ, στην Αλεξανδρούπολη, Ιούνιο 1996) για την ολοκλήρωση των έργων τα οποία είχαν ξεκινήσει το καλοκαίρι του 1995.
Τα προγραμματισμένα έργα (επέκταση, εκβάθυνση, σύνδεση με Εγνατία και σιδηρόδρομο, απαλλοτριώσεις Μαϊστριανών κλπ), δυστυχώς διεκόπησαν τον Οκτώβριο του 2001, καίτοι σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα και τον οικονομικό προγραμματισμό θα ολοκληρώνονταν το καλοκαίρι του 2004.
Μετά από αυτά τα δυσμενή δεδομένα, στις 19-11-2013 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναθεώρησε την πολιτική της ΕΕ στο θέμα των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (ΔΕΔ-Μ) και έθεσε την Αλεξανδρούπολη εκτός ΔΕΔ-Μ
(http://ec.europa.eu/transport/themes/infrastructure/doc/ten-t-country-fiches/ten-t-corridor-map-2013.pdf)
Ανεξάρτητος Σταθμός Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) στη θαλάσσια περιοχή της Αλεξανδρούπολης
Όταν ο πετρελαιαγωγός «πέθανε» ένα νεo και μεγάλο έργο «γεννήθηκε» για την Αλεξανδρούπολη. Η εταιρεία GASTRADE ΑΕ, του ομίλου Κοπελούζου, στις 17-12-2010 υπέβαλε αίτηση για χορήγηση άδειας Ανεξάρτητου Σταθμού Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ) στη θαλάσσια περιοχή 17,6 χλμ ΝΔ του λιμένα Αλεξανδρούπολης. Η δυναμικότητα του ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης, αρχικά προβλέπεται να παρέχει 2,6 δις κυβικά μέτρα το χρόνο, με δυνατότητα, ανάλογα της ζήτησης, να φτάνει τα 6,1.
Οι σχετικές άδειες δόθηκαν από την Ρυθμιστική Αρχή Ενεργείας (ΡΑΕ) τον Ιούλιο του 2011 και από το Υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΚΑ) τον Αύγουστο του 2011.
Το Σεπτέμβριο του 2012, η GASTRADE ΑΕ κατέθεσε στο ΥΠΕΚΑ αίτηση για την έγκριση της ΜΠΕ του έργου. Το Δεκέμβριο του 2012, το Δημοτικό Συμβούλιο Αλεξανδρούπολης και το Περιφερειακό Συμβούλιο ΑΜΘ ενέκριναν την ΜΠΕ. Το Μάρτιο του 2013, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών, η ΜΠΕ εγκρίθηκε και εκδόθηκε η αριθ. 181707/27-3-2013 Απόφαση ΥΠΕΚΑ «Έγκριση ΜΠΕ για εγκατάσταση και λειτουργία του έργου «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ (ΑΣΦΑ) ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ».
Στην Απόφαση «Έγκρισης του Οδικού Χάρτη Αγοράς Φυσικού Αεριού για την περίοδο 2017-2020» (ΦΕΚ 59Β/18-01-2018) αναφερόταν μεταξύ άλλων και ο «Α.Σ.Φ.Α Αλεξανδρούπολης» ως έργο υποδομής εθνικού και διεθνούς ενδιαφέροντος (ως εναλλακτική πηγή φυσικού αερίου για Βουλγαρία, Σερβία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Ουκρανία) εκτιμώμενου προϋπολογισμού 383,5 εκατ. ευρώ, με έναρξη λειτουργίας το 2020.
Σήμερα, είμαστε ακόμη εν αναμονή εξελίξεων – ελπίζουμε θετικών – για ένα έργο, πολλά υποσχόμενο, που ξεπέρασε τη δεκαετία από τη γέννησή του.
Αμυντική Συμφωνία Ελλάδας - Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής
Η Αλεξανδρούπολη και ειδικότερα το λιμάνι της, μπήκε για μια ακόμη φορά στον παγκόσμιο χάρτη με αφορμή την υπογραφή το 2019 της Αμυντικής Συμφωνίας Ελλάδας - Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής η οποία κυρώθηκε με το Νόμο 4660/20 (ΦΕΚ 23A/4-2-20) και την πρόσφατη υπογραφή ειδικότερης Συμφωνίας (επίκειται η κύρωση της από τη Βουλή) μεταξύ των δυο Μερών για την 5ετη ισχύ της.
Με την αρχική Συμφωνία αυτή, «χορηγείται στην Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών καθεστώς προτεραιότητας (ανεμπόδιστη πρόσβαση και χρήση) σε περιοχές εντός των τοποθεσιών που καθορίζονται κατωτέρω, και όπως περαιτέρω προσδιορίζονται σε εκτελεστικές συμφωνίες ή διευθετήσεις :
(i) Λιμένας Αλεξανδρούπολης
(ii) Άλλες τοποθεσίες όπως αμοιβαία συμφωνούνται από τα Μέρη ή τους ορισμένους εκπροσώπους τους, σύμφωνα με τις αντίστοιχες εσωτερικές τους διαδικασίες».
Όλα τα παραπάνω γραφτήκαν με αφορμή όσα αναφέρθηκαν για την Αλεξανδρούπολη στο 2ο Διεθνές Συνέδριο στις συνδυασμένες μεταφορές με τίτλο «Συνδυασμένες Μεταφορές: Καινοτομία στο σχεδιασμό, στη διοίκηση, στην επιχειρηματικότητα και την λήψη αποφάσεων», που πραγματοποιήθηκε στην πόλη μας 14 και15 Οκτωβρίου 2021.
Δυστυχώς, φαίνεται να μην μας δίδαξε τίποτα το παρελθόν. Επί τριάντα (30) χρόνια, τα ίδια και τα ίδια. Πάμπολλα δελτία τύπου, δηλώσεις, συνεντεύξεις, ανακοινώσεις, συνέδρια, ημερίδες, διημερίδες κ.ο.κ.
Αφετηρία και τέλος, μόνο τα λόγια και τα σχέδια επί χάρτου. Τίποτα άλλο…
Τοπικοί Άρχοντες, και όχι μόνο, συνεπικουρούμενοι από Πρωθυπουργούς, Υπουργούς, Γενικούς Γραμματείς, Προέδρους και Διευθύνοντες Συμβούλους Οργανισμών, εξακολουθούν να μιλούν για το μέλλον της Αλεξανδρούπολης, εκθειάζοντας τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της αξία – λες και την ανακαλύπτουν κάθε φορά, για πρώτη φορά – σαν διαμετακομιστικό και ενεργειακό κόμβο.
Στη θεωρία κόμβος και στην πράξη κόμπος.
Σήμερα, στην Αλεξανδρούπολη, το μόνο σίγουρο και χειροπιαστό είναι η Αμερικανική στρατιωτική παρουσία στο στρατόπεδο ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ και στο λιμάνι.
Αν αυτό και μόνο μας ικανοποιεί, τότε όλα βαίνουν καλώς.
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)
