Η τοποθέτηση του Υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια στο 6ο Φόρουμ OT στην Αθήνα άνοιξε νέο κύκλο αντιπαραθέσεων γύρω από τον ρόλο της Τουρκίας στα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα. Ο Έλληνας Υπουργός ξεκαθάρισε ότι η ένταξη της Άγκυρας στο σχέδιο SAFE, ύψους 150 δισ. ευρώ, μπορεί να γίνει μόνο υπό αυστηρούς όρους και με πλήρη συμμόρφωση στις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ.
«Ζήτημα αξιών, όχι στρατηγικής»
Ο Δένδιας τόνισε ότι η συμμετοχή της Τουρκίας δεν είναι στρατηγικό αλλά αξιακό ζήτημα, επισημαίνοντας πως η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μπλοκάρει τη διαδικασία έγκρισης, καθώς οι αποφάσεις απαιτούν ομοφωνία. Με τη φράση «έχουμε την εξουσιοδότηση να παρέμβουμε», έστειλε σαφές μήνυμα ότι η Αθήνα δεν πρόκειται να αποδεχθεί παραχωρήσεις χωρίς έλεγχο.
Η αμυντική ετοιμότητα της Ευρώπης
Παράλληλα, ο Υπουργός υπογράμμισε ότι η Ευρώπη έχει χάσει την αμυντική της ετοιμότητα και θα χρειαστεί χρόνια για να την αποκαταστήσει. Επισήμανε ακόμη ότι η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν πλέον αναπόσπαστα εργαλεία σε κάθε σύγχρονο στρατό, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Στήριξη και αντιδράσεις
Την ελληνική θέση στηρίζουν ανοιχτά η Γαλλία και η Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ αρκετά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης θεωρούν την Τουρκία στρατηγικό εταίρο λόγω της ισχυρής αμυντικής βιομηχανίας της και της θέσης της στο ΝΑΤΟ. Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ήδη δηλώσει ότι η Αθήνα θα απορρίψει κατηγορηματικά τη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE, διαμορφώνοντας ένα σαφές πλαίσιο διπλωματικής πίεσης.
Αντίκτυπος στην Τουρκία
Οι δηλώσεις Δένδια προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στην Τουρκία, με τα μεγαλύτερα τουρκικά ΜΜΕ να αναπαράγουν εκτενώς την είδηση, δίνοντας νέα διάσταση στη συζήτηση για την ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία.
Τι λένε οι :
Ο Υπουργός Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, δήλωσε ότι η ένταξη της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Σχέδιο Δράσης για την Ασφάλεια), αξίας 150 δισ. ευρώ, μπορεί να γίνει μόνο υπό αυστηρούς όρους και με πλήρη συμμόρφωση προς τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όρος για τη συμμετοχή της Άγκυρας
Ο Δένδιας χαρακτήρισε τη συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα «ζήτημα αξιών, όχι στρατιωτικό ή στρατηγικό» και τόνισε: «Υπάρχει μία και μόνη προϋπόθεση για να αποτελέσει η Τουρκία μέρος της ευρωπαϊκής άμυνας: η απόλυτη προσήλωσή της στις ευρωπαϊκές αρχές».
«Έχουμε δικαίωμα παρέμβασης»
Ο Έλληνας Υπουργός υπογράμμισε ότι, εφόσον τηρηθούν οι δεσμεύσεις του προγράμματος SAFE, η Ελλάδα και άλλες χώρες μπορούν να εμποδίσουν τη συμμετοχή της Τουρκίας: «Η έγκριση των αμυντικών προϊόντων απαιτεί ομοφωνία. Αυτό δίνει στην Ελλάδα το δικαίωμα να παρέμβει στη διαδικασία όποτε χρειαστεί».
«Η Ευρώπη ξέχασε την άμυνα»
Ο Δένδιας επισήμανε ότι η ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας θα χρειαστεί χρόνια: «Η Ευρώπη ξέχασε την άμυνα. Δεν πρόκειται μόνο για απώλεια συστήματος, αλλά για πολιτισμική απώλεια».
Αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, τόνισε ότι η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι των σύγχρονων στρατών: «Όλα πρέπει να αλλάξουν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ζωντανό παράδειγμα».
Στήριξη της ΕΕ προς την Τουρκία
Στην ελληνική αντίθεση συντάχθηκαν μόνο η Γαλλία και η Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ στηρίζουν την ένταξη της Τουρκίας στο SAFE. Ιδιαίτερα τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης θεωρούν την Τουρκία στρατηγικό εταίρο, λόγω της ισχυρής αμυντικής βιομηχανίας της και του γεγονότος ότι διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ.
Τι είχε προηγηθεί
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ήδη δηλώσει κατηγορηματικά ότι η Ελλάδα θα απορρίψει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE.
Τι είναι το πρόγραμμα SAFE
Το SAFE (European Security and Defence Initiative) είναι μια πρωτοβουλία της ΕΕ για την ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της άμυνας. Στόχος του είναι η δημιουργία πιο αποτελεσματικής και συντονισμένης δύναμης μέσω:
κοινών εξοπλιστικών προμηθειών,
ανάπτυξης τεχνολογίας,
και ανταλλαγής στρατιωτικών δυνατοτήτων.
Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η αμυντική ικανότητα της Ευρώπης και μειώνεται το κόστος.
Ενώ άλλο γράφει:
Ο Υπουργός Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, μιλώντας στο 6ο Φόρουμ OT που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, έκανε δηλώσεις με ιδιαίτερο ενδιαφέρον σχετικά με τη θέση της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα.
Ο Δένδιας ανέφερε ότι η ένταξη της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Ασφάλεια (SAFE), ύψους 150 δισ. ευρώ, που έχει στόχο την ενίσχυση της άμυνας της ηπείρου, θα μπορούσε να γίνει μόνο υπό πολύ αυστηρούς όρους και με πλήρη συμμόρφωση προς τις θεμελιώδεις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο Έλληνας υπουργός υποστήριξε ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα «δεν είναι στρατιωτικό ή στρατηγικό ζήτημα, αλλά ζήτημα αξιών», τονίζοντας: «Η δυνατότητα της Τουρκίας να αποτελέσει μέρος της ευρωπαϊκής άμυνας εξαρτάται αποκλειστικά από την αυστηρή προσήλωσή της στις ευρωπαϊκές αρχές».
«Έχουμε δικαίωμα παρέμβασης»
Συνεχίζοντας, ο Δένδιας διευκρίνισε: «Δεν είμαστε εναντίον της Τουρκίας. Προσπαθούμε απλώς να οικοδομήσουμε μια συνολική ευρωπαϊκή συνείδηση βασισμένη σε αξίες και τρόπο ζωής».
Πρόσθεσε επίσης ότι, εφόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τηρήσει τις δεσμεύσεις της σχετικά με την πρωτοβουλία SAFE, η Ελλάδα και άλλες χώρες μπορούν να εμποδίσουν τη συμμετοχή της Τουρκίας: «Για την έγκριση αμυντικών προϊόντων απαιτείται ομοφωνία. Αυτό δίνει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να σταματήσει τη διαδικασία όποτε χρειαστεί».
Κριτική και προς την Ευρώπη
Ο Δένδιας επισήμανε ότι η ανασυγκρότηση της ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας θα χρειαστεί χρόνια, σημειώνοντας: «Η Ευρώπη ξέχασε την άμυνα. Δεν πρόκειται για απώλεια συστήματος, αλλά για απώλεια κουλτούρας».
Αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, τόνισε ότι η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη έχουν καταστεί αναπόσπαστο κομμάτι των σύγχρονων στρατών: «Όλα πρέπει να αλλάξουν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ζωντανό παράδειγμα».
Η στάση των εταίρων
Σύμφωνα με τις δηλώσεις, στην ελληνική αντίθεση συντάσσονται μόνο η Γαλλία και η Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ στηρίζουν την ένταξη της Τουρκίας στο SAFE.
Ιδιαίτερα τα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης θεωρούν την Τουρκία «στρατηγικό εταίρο», λόγω του ότι διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ και μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία.
