Το Φραγκίσκου.

Η “βόμβα”, λοιπόν, μπορεί να έσκασε αλλά παρά τις συνεχιζόμενες φήμες, δεν υπάρχει επιβεβαίωση ότι ο Πάπας Φραγκίσκος συντάσσει ένα έγγραφο που καθορίζει τον ρόλο και τα καθήκοντα ενός Ομότιμου Πάπα. Ούτε υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Πάπας Φραγκίσκος μπορεί σύντομα να εγκαταλείψει, όπως έκανε ο Βενέδικτος XVI πριν από αυτόν.

Ωστόσο, ορισμένες πηγές στο Βατικανό εξακολουθούν να πιστεύουν ότι αυτά τα σενάρια είναι πιθανά, ειδικά επειδή φαίνονται αλληλένδετα: Οι φήμες για την παραίτηση του Πάπα Φραγκίσκου προέρχονται από την αντίστοιχη φημολογία  για ένα πιθανό έγγραφο σχετικά με το καθεστώς του Ομότιμου Πάπα, το οποίο επίσης προκαλεί συζήτηση για ένα τελικό κονκλάβιο.

Εάν ένα έγγραφο για τον ρόλο και τις λειτουργίες του Ομότιμου Πάπα είναι υπό μελέτη, είναι ένα μυστικό που τηρείται αυστηρά. Μια αξιόπιστη πηγή του Βατικανού λέει ότι μια τέτοια επιχείρηση δεν μπορεί να αποκλειστεί λόγω της πιθανότητας ο Πάπας να συντάξει το έγγραφο προσωπικά και ότι θα το υποβάλει στα γραφεία που είναι υπεύθυνα για δημοσίευση μόνο όταν ολοκληρωθεί το προσχέδιο.

Οι πιέσεις για τον καλύτερο προσδιορισμό της ιδιότητας του Ομότιμου Πάπα ξεκίνησαν πριν από λίγο καιρό. Κάποια στιγμή, ο θεολόγος Andrea Grillo έφτασε στο σημείο να ζητήσει να θεσπιστεί «θεσμικός θάνατος» για έναν Ομότιμο Πάπα, εκφράζοντας τη λύπη του για τις συνεχείς δηλώσεις του Βενέδικτου XVI, οι οποίες, σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν «παρέμβαση».

Η ανάγκη για καλύτερη ρύθμιση του σχήματος ενός Ομότιμου Πάπα προήλθε από κύκλους που θεωρούνταν ότι ήταν υποστηρικτές του Πάπα Φραγκίσκου και ανησυχούσαν ότι μια δημόσια δήλωση του Βενέδικτου XVI θα μπορούσε να δημιουργήσει σύγχυση γύρω από την εξουσία του Φραγκίσκου. Αυτή η ομάδα ήταν ιδιαίτερα επικριτική όταν ο Αρχιεπίσκοπος Georg Gaenswein, ιδιωτικός γραμματέας του Βενέδικτου XVI, περιέγραψε την τρέχουσα κατάσταση ως «εξαιρετική», εξαιτίας αυτού που περιέγραψε ως από την μια «ενεργού ποντίφικα» και από την άλλη «στοχαστικού».

Ο Βενέδικτος αποφάσισε να μην νομοθετήσει για το ποιος θα ήταν ο ρόλος του μετά την παραίτησή του. Αλλά αποφάσισε να συνεχίσει να φοράει τη λευκή ρόμπα και να λαμβάνει τον τίτλο "Ομότιμος Πάπας". Αυτό διέφερε από την παραδοσιακή ιδέα ότι ένας Πάπας θα επέστρεφε ως καρδινάλιος αν εγκατέλειπε την διακονία και το ρόλο του ποντίφικα. Ο Pius XII, ο οποίος άφησε επιστολή παραίτησης εάν οι Ναζί υλοποιούσαν το σχέδιο απαγωγής του, το σκέφτηκε. «Όταν φτάσουν, θα πάρουν τον καρδινάλιο Πατσέλι, και όχι τον πάπα Πίο ΧΙΙ», υποτίθεται ότι είπε.

Σύμφωνα με τον Ιταλό θεολόγο Giovanni Cavalcoli, ο Βενέδικτος συνέχισε να φορά λευκά γιατί θεωρούσε τον παπισμό μια δεύτερη επισκοπική χειροτονία. Με αυτόν τον τρόπο, ο Βενέδικτος φρόντισε επίσης να μην επηρεάσει το κονκλάβιο που θα επέλεγε διάδοχο. Ένας καρδινάλιος, αν και πρώην πάπας, θα μπορούσε να συμμετάσχει στις προ-συγκυβερνητικές συναντήσεις των καρδιναλίων και, ως εκ τούτου, να κατευθύνει την επιλογή διαδόχου. Ο Βενέδικτος δεν το έκανε ποτέ.

Το τι θα κάνει ο Πάπας Φραγκίσκος παραμένει ένα μυστήριο. Μέχρι τώρα, ο Πάπας Φραγκίσκος δεν ήθελε ποτέ να ορίσει τη μορφή του Ομότιμου Πάπα από νομική άποψη. Ωστόσο, είχε διατηρήσει μια εγκάρδια σχέση με τον Βενέδικτο και πάντα συναινούσε όταν ο Ομότιμος Πάπας ζήτούσε τη δυνατότητα να εκφραστεί. Σε μια από τις πρώτες συνεντεύξεις του μαζί του το 2014, είπε ότι «ο Ομότιμος Πάπας δεν είναι καταστατικό και συμμετέχει στη ζωή της Εκκλησίας».

Γιατί, λοιπόν, έρχεται τώρα η ιδέα της θεσμοθέτησης του καθεστώτος του Ομότιμου Πάπα;

Φαίνεται ότι υπάρχουν διάφοροι λόγοι.

Ο πρώτος αφορά την υγεία του Πάπα Φραγκίσκου. Μετά την εγχείρησή του στις 4 Ιουλίου, ο Πάπας εμφανίστηκε όντως δυναμικός και αρκετά δραστήριος στο ευρύ κοινό. Επιπλέον, ετοιμάζει ένα αρκετά κουραστικό ταξίδι στη Βουδαπέστη και τη Σλοβακία. Ακόμα κι έτσι, οι φήμες ότι ο Πάπας πιθανόν να έχει μια «εκφυλιστική» και «χρόνια» ασθένεια (με βάση πληροφορίες του συνήθως καλά ενημερωμένου ιστότοπου Il Sismografo) έχουν επιταχύνει τις συζητήσεις σχετικά με τη φύση του επόμενου κονκλάβου.

Η ώθηση για μια μεταρρύθμιση των κανόνων του κονκλάβιου ξεκίνησε από την φιλο-Φραγκισκική πτέρυγα. Πρώτα, ο Alberto Melloni και στη συνέχεια ο Massimo Faggioli διαφωνούσαν υπέρ ενός κονκλάβιου με παρατεταμένη απομόνωση των καρδιναλίων, ακριβώς από τις συνεδριάσεις πριν από τη σύγκληση, οι οποίες πραγματοποιούνται ημι-δημόσια για μια εβδομάδα πριν από μυστικές διαδικασίες στην Καπέλα Σιξτίνα. Και οι δύο διαφωνούσαν για ένα χρονικό διάστημα μεταξύ της δήλωσης του αιρετού και της αποδοχής του, έτσι ώστε ο εκλεγμένος Πάπας να μπορεί να ελεγχθεί για «σκελετούς στο ντουλάπι» που θα μπορούσαν να βλάψουν τον ποντίφικα .

Στη συνέχεια, υπάρχει μια συνεχής νομική συζήτηση σχετικά με αυτό που ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι κρίσιμες ελλείψεις. Η Ιταλίδα καθηγήτρια του Κανονικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια Geraldina Boni συνέταξε μια μελέτη για αυτό το θέμα.
Η Μπόνι, στη μελέτη της, που συζητήθηκε στους κύκλους του Βατικανού, παρουσιάζει «τους λόγους για την ανάγκη και τον επείγοντα χαρακτήρα μιας παρέμβασης από τον ανώτατο νομοθέτη της Εκκλησίας (τον Πάπα) προκειμένου να καλυφθούν δύο νομικά κενά: οι κανονισμοί της Αποστολικής Έδρας όταν ο Πάπας δεν μπορεί να ασκήσει, προσωρινά ή μόνιμα, το αξίωμά του εξαιτίας «ενός μη αναστρέψιμου κωλύματος» και των κανονιστικών ρυθμίσεων για το «νομικό καθεστώς ενός Ρωμαίου ποντίφικα που παραιτήθηκε από το αξίωμά του».

Δηλαδή και χωρίς περιστροφές τι γίνεται όταν ένας Πάπας έχει μια ασθένεια που επηρεάζει τη διάνοιά του και τη θέλησή του... Και ποιο είναι το καθεστώς του Ομότιμου Πάπα;

Οι αυξανόμενες συζητήσεις για το δοκίμιο της Μπόνι οδήγησαν σε φήμες για την παραίτηση του Πάπα Φραγκίσκου. Η λογική είναι η εξής: Αν έχουμε αρχίσει να συζητάμε για το καθεστώς του Ομότιμου Πάπα, τότε σημαίνει ότι ο Πάπας θέλει να παραιτηθεί.

Το γεγονός είναι ότι δεν υπήρξαν ποτέ σημάδια ότι ο Πάπας Φραγκίσκος θέλει να τα παρατήσει. Ο Φραγκίσκος είπε στον Νέλσον Κάστρο, σε μια συνέντευξη στο βιβλίο «La Salud de los Papas» («Η υγεία των παπών»), ότι βλέπει τον εαυτό του να πεθαίνει «ως Πάπας, ή σε θέση ή ομότιμος».