Το ρολόι των Ιωαννίνων είναι πραγματικά ενα μοναδικό αρχιτεκτόνημα που στολίζει για περισσότερο από έναν αιώνα τα Ιωάννινα. Ποια είναι η ιστορία του;
Πηγαίνοντας στα Ιωάννινα αποκλείεται να μην παρατηρήσεις το Ρολόι της πόλης, ή να μην το ακούσεις να αναφέρεται στις παρέες ως σημείο συνάντησης. Λίγοι όμως γνωρίζουν την ιστορία του, πότε αυτό χτίστηκε, από ποιον, και ποια ήταν η αρχική του θέση.
Αρχικά το Ρολόι ήταν χτισμένο σε θέση βόρεια της σημερινής πλατείας, στη συμβολή της κεντρικής πλατείας με την οδό Αβέρωφ. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από το σπουδαίο αρχιτέκτονα Περικλή Μελίρρυτο, ο οποίος κατασκεύασε μερικά από τα σημαντικότερα δημόσια και ιδιωτικά κτίρια της πόλης των Ιωαννίνων, όπως το Καπλάνειο Μέγαρο, την Παλιά Ζωσιμαία Σχολή, και την Παπαζόγλειο Υφαντική Σχολή.
Το Ρολόι έγινε κατά παραγγελία του Οσμάν Πασά του Κούρδου, που υπήρξε Γενικός Διοικητής Ηπείρου και Αλβανίας, το 1905, με την ευκαιρία των Ιωβηλαίων του Σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β’. Αποτελείται από έναν κομψό διάτρητο πυργίσκο που είναι μείγμα νεοκλασικού και ανατολίτικου ρυθμού. Παρατηρώντας το, μπορεί κανείς να δει στο πάνω μέρος του ένα πέτρινο ωραίο κιγκλίδωμα, ενώ οι μικρές κολώνες του, που στηρίζουν το θόλο, είναι από χυτό σίδηρο και φέρουν πολυγωνικά κιονόκρανα. Η καμπάνα του είναι βενετσιάνικη. Στις τέσσερις πλευρές του υπάρχουν εντοιχισμένες πλάκες με οθωμανικά σύμβολα, καθώς και κρήνες. Εν γένει, πρόκειται για μία άρτια κατασκευή που είναι κράμα τριών πολιτισμών, και γι’ αυτό το λόγο θεωρείται υπόδειγμα νεοκλασικού κτίσματος.
Το 1918 το Ρολόι υπέστη από λάθος καταστροφές, κατά τη διάρκεια παρέλασης του πυροβολικού, κι έτσι αποξηλώθηκε. Επτά χρόνια αργότερα, το 1925, αναστηλώθηκε και μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση. Το 1926 στο Ρολόι υπήρχε ο παλιός μηχανισμός, και λειτουργούσε με βαρίδια ολλανδικής καταγωγής. Μέχρι τη δεκαετία του ’60 το κούρδιζαν με μανιβέλα. Το 1963 η τότε δημοτική αρχή της πόλης τοποθέτησε μοτέρ. Μετά από 85 χρόνια λειτουργίας όμως, εν έτει 2010, το μοτέρ χάλασε και ήταν αδύνατο να βρεθούν ανταλλακτικά και να επισκευαστεί ο μηχανισμός, καθώς το εργοστάσιο έκλεισε ήδη από τις αρχές του 1980. Ο νέος μηχανισμός που τοποθετήθηκε το 2012 είναι πιστό αντίγραφο των κλασικών μηχανικών ρολογιών, και αγοράστηκε από την Ελβετία αντί του ποσού των 5.000 ευρώ.
Πλέον, έχει χαρακτηρισθεί ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο (ΦΕΚ 642/Β/26-8-94), ενώ σχετικά πρόσφατα συντηρήθηκε και αναστηλώθηκε εκ νέου από την 6η Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων.
Σήμερα το Ρολόι αποτελεί σημείο συνάντησης για τους Γιαννιώτες, αλλά και για τους επισκέπτες της πόλης, οι οποίοι από εκεί ξεκινούν τις εξορμήσεις τους στην αγορά και το κέντρο των Ιωαννίνων. Το ξεχωριστό στο είδος του αυτό κτίσμα έχει γίνει στις μέρες μας σήμα κατατεθέν της παραλίμνιας πόλης, κι ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα τοπόσημα της Ηπείρου.
Πριν από λίγες ημέρες κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο μία σπάνια φωτογραφία του 1905, που απεικονίζει το Ρολόι κατά την κατασκευή του, πριν υποστεί ζημιές και μεταφερθεί στη σημερινή του θέση. Κεντρικά τοποθετημένο, για να είναι ορατό από όλους, το Ρολόι διακρίνεται αισθητά από τα κτίρια που το περιβάλλουν, και δίνει μία κομψότητα στο σκληρό και ορεινό σκηνικό της Ηπείρου. Ακούραστα λοιπόν, εξακολουθεί να μετράει τις ώρες για 112 χρόνια, βλέποντας τον χρόνο να κυλάει, την ζωή να εξελίσσεται, την πόλη και τους ανθρώπους της ν' αλλάζουν.
