Ως γνωστόν το PKK έχει αναστείλλει τον ένοπλο αγώνα του κατά της Τουρκίας, δηλώνοντας πρόθυμο να αφοπλιστεί ύστερα από διάγγελμα του φυλακισμένου ηγέτη του Οτσαλάν.
Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντική πολιτική νίκη για τον Ερντογάν, η οποία θα έχει πολλαπλές θετικές εκφάνσεις στην Τουρκία.
Προϋπόθεση ωστόσο της καταλυτικής παρέμβασης-διαγγέλματος Οτσαλάν φαίνεται να είναι η απελευθέρωσή του, προκειμένου να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων-ειρηνευτικών συνομιλιών με την Τουρκία,
Το ΡΚΚ απαιτεί από τον Ερντογάν την απελευθέρωση του Οτσαλάν για να προχωρήσει η ειρηνευτική διαδικασία
Το PKK έχει απαιτήσει την απελευθέρωση του Κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν από τη φυλακή ως προάγγελο των ειρηνευτικών συνομιλιών , ωστόσο κάτι τέτοιο, σύμφωνα με Διεθνές ΜΜΕ, θα οδηγούσε σε εθνική κρίση στην Τουρκία, το οποίο επισημαίνει:
"Τα φαντάσματα του μακροχρόνιου πολέμου κατά της εξέγερσης της Τουρκίας επέστρεψαν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Μετά από χρόνια παγωμένης εχθρότητας, μεταβαλλόμενων συμμαχιών στη Συρία και αυξανόμενης εσωτερικής πίεσης στην Άγκυρα, οι αναφορές δείχνουν τώρα ότι το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) σηματοδοτεί την προθυμία του να ανοίξει ξανά τις συνομιλίες με την Τουρκία.
Αλλά το τίμημα είναι υψηλό και θα μπορούσε να είναι πολιτικά ραδιενεργό για τον μακροχρόνιο Τούρκο ηγέτη Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Που εννοεί ο ίδιος; Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χ. Φιντάν προειδοποιεί ότι ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας θα εξαπλωθεί ταχύτατα
Το PKK θέλει τον Αμπντουλάχ Οτσαλάν, τον φυλακισμένο ιδρυτή και ιδεολογικό οδηγό του, να απελευθερωθεί για να ενδυναμωθεί ουσιαστικά ενόψει των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.
Ο Οτσαλάν είναι σύμβολο του ανεξάρτητου Κουρδικού κράτους
Αυτό δεν είναι μικρό αίτημα. Ο Οτσαλάν δεν είναι απλώς ένας υψηλόβαθμος κρατούμενος.
Στο μυαλό εκατομμυρίων Κούρδων, παραμένει η συμβολική καρδιά του κουρδικού εθνικού εγχειρήματος.
Αντίθετα, για εκατομμύρια Τούρκους - ειδικά εντός του κατεστημένου ασφαλείας - είναι ένας αρχιτρομοκράτης, ο αρχιτέκτονας μιας βίαιης εξέγερσης που ευθύνεται για δεκαετίες δολοφονιών και χάους.
Η απελευθέρωσή του θα ήταν η πιο εκρηκτική πολιτική πράξη στη σύγχρονη τουρκική ιστορία.
Το PKK γνωρίζει ακριβώς τι κάνει. Με την Τουρκία να αντιμετωπίζει οικονομικές πιέσεις, εσωτερικές διαμαρτυρίες εν μέσω καταστολής της αντιπολίτευσης και βαριές γεωπολιτικές δεσμεύσεις - από τη Συρία μέχρι τον Καύκασο - η ομάδα αισθάνεται ότι ασκεί πίεση στον Ερντογάν.
Οι εσωτερικές αδυναμίες της Άγκυρας αποτελούν το θεμέλιο αυτής της ανανεωμένης ώθησης για συνομιλίες. Η ειρήνη, πιστεύει το PKK, είναι κάτι που θέλει η Τουρκία. Αυτό είναι το τίμημά της.
Η "Κόκκινη Γραμμή" της Άγκυρας Συναντά την Πολιτική Πραγματικότητα
Το 1999, Τούρκοι πράκτορες πληροφοριών απήγαγαν τον Οτσαλάν στην Κένυα και τον έφεραν πίσω στην Τουρκία για να αντιμετωπίσει κατηγορίες τρομοκρατίας. Ο Κούρδος ηγέτης καταδικάστηκε σε θάνατο - αλλά αφού η Τουρκία κατάργησε τη θανατική ποινή το 2004 στην προσπάθειά της να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Σήμερα, ο Οτσαλάν είναι ο πιο αυστηρά φρουρούμενος κρατούμενος στην Τουρκία - για πολλά χρόνια ο μοναδικός κρατούμενος, και σήμερα ένας από τους λίγους, σε μια φυλακή υψίστης ασφαλείας στο νησί Ιμραλί στη Θάλασσα του Μαρμαρά.
Για δεκαετίες, η επίσημη στάση της Τουρκίας ήταν ασυμβίβαστη, Ο Οτσαλάν είναι πολύ επικίνδυνος για να κυκλοφορήσει ποτέ ελεύθερος.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια της «Διαδικασίας Λύσης» του 2013-15 —το πιο κοντινό σημείο που έφτασαν ποτέ η Τουρκία και το ΡΚΚ στην επίτευξη μιας διαρκούς ειρήνης— η Άγκυρα επέτρεψε στον Οτσαλάν να επηρεάσει τις εξελίξεις από το Ιμραλί από τη φυλακή του στο νησί, αλλά ποτέ δεν σκέφτηκε να τον απελευθερώσει.
Τα σοβαρά προβλήματα της Τουρκίας
Ωστόσο, το έδαφος κάτω από την τουρκική πολιτική αλλάζει. Η οικονομία παραμένει εύθραυστη. Το κουρδικό πολιτικό κίνημα είναι κατακερματισμένο αλλά εξακολουθεί να έχει επιρροή.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν, που κυριαρχεί εδώ και καιρό, αντιμετωπίζει εκλογική διάβρωση.
Το κάποτε σταθερό εθνικιστικό μπλοκ στο εσωτερικό της Τουρκίας διχάζεται ολοένα και περισσότερο σχετικά με το πώς να διαχειριστεί το κουρδικό ζήτημα μακροπρόθεσμα.
Αυτό δημιουργεί ένα παράδοξο. Η απελευθέρωση του Οτσαλάν εξακολουθεί να είναι αδιανόητη για πολλούς. Η αγνόηση των κουρδικών παραπόνων, ωστόσο, είναι πολύ πολιτικά δαπανηρή.
Η παραδοσιακή προσέγγιση της Άγκυρας που δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια δεν έχει συντρίψει το ΡΚΚ μετά από όλα αυτά τα χρόνια. Απλώς έχει μετακινήσει τη σύγκρουση πέρα από τα σύνορα και στις ακυβέρνητες γκρίζες ζώνες του βόρειου Ιράκ και της Συρίας. Το πρόβλημα έχει πάρει μεταστάσεις και φαίνεται αδύνατο να λυθεί μέσω περαιτέρω στρατιωτικών μέτρων.
Στην ουσία, το ερώτημα για τον Ερντογάν δεν είναι πλέον αν η παλιά προσέγγιση λειτουργεί. Είναι το αν είναι πρόθυμος να αναλάβει το βαθύ πολιτικό ρίσκο να δοκιμάσει κάτι νέο.
Το παιχνίδι εξουσίας του PKK
Η απαίτηση για την απελευθέρωση του Οτσαλάν δεν είναι απλώς συμβολισμός.
Είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής του PKK. Κατανοούν ότι οποιαδήποτε διαπραγμάτευση χωρίς την άμεση συμμετοχή του ιδρυτή του θα θεωρηθεί παράνομη από τους απλούς υποστηρικτές του και από πολλούς Κούρδους στην Τουρκία και τη Συρία.
Στη μεγάλη αφήγηση του PKK, ο Οτσαλάν είναι ο Νέλσον Μαντέλα τους.
Το πιο σημαντικό είναι ότι το PKK θέλει να αναγκάσει την Τουρκία σε μια δημόσια παραχώρηση πριν καν ξεκινήσουν οι συνομιλίες.
Πρόκειται για τη δοκιμή της πολιτικής αποφασιστικότητας της Άγκυρας και την αποκάλυψη της αδυναμίας. Εάν η Τουρκία κάνει έστω και μια κίνηση απέναντι στον Οτσαλάν, το PKK θα διεκδικήσει ψυχολογική νίκη.
Η απαίτηση αυτή είναι επίσης εγγυημένη ότι θα προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων στην Τουρκία.
Οι εθνικιστές θεωρούν την απελευθέρωση του Οτσαλάν ως μια μη αναμενόμενη κίνηση. Αντίθετα, οι αριστεροί και ορισμένες ειρηνικές κουρδικές πολιτικές ομάδες υποστηρίζουν ότι μια πραγματική διευθέτηση είναι αδύνατη χωρίς τη συμμετοχή του.
Είναι ενδιαφέρον ότι ο αντίκτυπος στην εγχώρια τουρκική πολιτική θα μπορούσε να είναι βαθύς.
Ο ίδιος ο συνασπισμός του Ερντογάν μπορεί να μην επιβιώσει από τη διάσπαση - οι εθνικιστές εταίροι του στο δεξιό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (MHP) σχεδόν σίγουρα θα επαναστατήσουν, ενώ στοιχεία του AKP μπορεί να αποδεχτούν μια τέτοια κίνηση εάν σταθεροποιήσει τη χώρα και ανοίξει πολιτικό χώρο ενόψει μελλοντικών εκλογών.
Η επιτυχία των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων απέχει πολύ από το να είναι εγγυημένη
Ωστόσο, ακόμη και αν και οι δύο πλευρές εισέλθουν στην αίθουσα, η αρχιτεκτονική αυτών των συνομιλιών είναι ήδη εύθραυστη. Η Τουρκία επιμένει στον πλήρη αφοπλισμό και την διάλυση του PKK, το οποίο απαιτεί πολιτική αναγνώριση και αυτονομία. Καμία πλευρά δεν εμπιστεύεται την άλλη.
Το περιφερειακό περιβάλλον περιπλέκει τα πράγματα περαιτέρω. Το συριακό παρακλάδι του PKK, το YPG, έχει χτίσει ένα οιονεί κράτος στη βορειοανατολική Συρία με αμερικανική υποστήριξη.
Η περιοχή του Κουρδιστάν στο Ιράκ είναι ένα σύνθετο θέατρο όπου η Τουρκία εξαπολύει τακτικές αεροπορικές επιδρομές εναντίον θέσεων του ΡΚΚ.
Το Ιράν έχει το δικό του κίνημα ανεξαρτησίας των Κούρδων και η Τεχεράνη συνεργάζεται τόσο-όσο εναντίον κουρδικών ομάδων, σε διαφορετικές περιοχές όποτε βολεύει.
Επομένως, η πιθανότητα μιας καθαρής εξέλιξης σε αυτές τις διαπραγματεύσεις παραμένει χαμηλή. Αλλά το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές μιλούν ακόμη και για συνομιλίες υποδηλώνει ότι η απελπισία αρχίζει να διαμορφώνει τις αντίστοιχες στρατηγικές τους.
Ο Ερντογάν δεν έχει καλές επιλογές μπροστά του
Ο Ερντογάν είναι ένας πολιτικός επιζών με κλίση για δραματικούς ελιγμούς.
Αν πιστεύει ότι μια ελεγχόμενη διαπραγμάτευση με το ΡΚΚ θα μπορούσε να ηρεμήσει τη νοτιοανατολική Τουρκία, να απελευθερώσει στρατιωτικό εύρος ζώνης στο εξωτερικό και να αναδιαμορφώσει το πολιτικό τοπίο ενόψει μελλοντικών εκλογών, μπορεί να αναλάβει το ρίσκο.
Η απελευθέρωση του Οτσαλάν - ή ακόμη και η παραχώρηση ενός δημόσιου ρόλου - θα ήταν το πιο επικίνδυνο στοίχημα της καριέρας του Ερντογάν.
Θα πυροδοτούσε εθνικιστική οργή, θα αποσταθεροποιούσε τον συνασπισμό του και ενδεχομένως θα πυροδοτούσε αναταραχές στους δρόμους. Αλλά η απόρριψη των συνομιλιών κατηγορηματικά έχει το δικό της κόστος, όπως ατελείωτη εξέγερση, ένα ανήσυχο κουρδικό εκλογικό σώμα και έναν σκληρό περιφερειακό σκιώδη πόλεμο που η Τουρκία δύσκολα μπορεί να αντέξει οικονομικά.
Η Τουρκία και το ΡΚΚ νιώθουν οένας την αδυναμία του άλλου. Αλλά η απελευθέρωση του Οτσαλάν είναι κάτι περισσότερο από μια πολιτική παραχώρηση. Είναι ένα εθνικό σημείο ανάφλεξης τραύματος.
Αν αυτό είναι πραγματικά το αρχικό αίτημα του ΡΚΚ, τότε η Άγκυρα αντιμετωπίζει ένα έντονο δίλημμα: είτε να ξαναγράψει τους κανόνες της σύγχρονης τουρκικής πολιτικής είτε να αποδεχτεί μια ακόμη δεκαετία πολέμου χαμηλής έντασης.
Το ΡΚΚ έχει θέσει το τίμημα της ειρήνης. Είναι ο Ερντογάν πρόθυμος ή ικανός -να το πληρώσει;
Πως επηρεάζεται η Ελλάδα;
Οι εξελίξεις στο θέμα PKK-Τουρκίας είναι δεδομένο ότι θα έχουν αντίκτυπο στα Ελληνοτουρκικά.
Μια περίοδος παρατεταμένης πολιτικής αστάθειας στην γειτονική Τουρκία, από τυχόν απελευθέρωση του Οτσαλάν με συνεπακόλουθη κόντρα των Γκρίζων Λύκων του MHP του Μπαχτσελί με το AKP, μπορεί να οδηγήσει σε ακραίες καταστάσεις στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας, με καλύτερη εξέλιξη την διενέργεια πρόωρων εκλογών.
Γνωρίζοντας την πάγια τακτική της Τουρκίας να εξωτερικεύει τις εσωτερικές κρίσεις της, αντιλαμβανόμαστε πως η εξέλιξη αυτή μπορεί να βάλει στο "κάδρο" την χώρα μας, προκαλώντας μείζονα στρατιωτική κρίση.
Επιπλέον εάν και εφόσον ο Οτσαλάν απελευθερωθεί και το κουρδικό καταλαγιάσει, η Τουρκία θα μπορεί σε στρατιωτικό επίπεδο να αναδιατάξει τις δυνάμεις της , αφού δεν θα υπάρχει ανάγκη διατήρησης όγκου δυνάμεών της στα Ανατολικά της σύνορα με Ιράκ και Συρία, προσανατολίζοντάς τες σε Αιγαίο και Θράκη.
