Η δραστηριότητα στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη για γυναίκες σε συντηρητικές κοινωνίες.

Φωτογραφίες που δυτικές γυναίκες μπορεί να ανεβάσουν δίχως δεύτερη σκέψη, σε ορισμένα μέρη της Βόρειας Αφρικής, στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Ασία θα τους προκαλούσαν ενδεχομένως πολλά προβλήματα.

Πέντε ανταποκρίτριες του BBC εξηγούν πώς θα γινόντουσαν δεκτά στις χώρες τους ορισμένα φωτογραφικά θέματα που συναντάμε συχνά στα social media.

Ζευγάρι που αγκαλιάζεται - Συρία

Φωτογραφίες με ζευγάρια που αγκαλιάζονται δημοσίως δεν εμφανίζονται συνήθως στο Facebook, λέει η Alma Hassoun από τη Συρία και εξηγεί ότι το κορίτσι είναι αυτό που ανησυχεί για το ποστάρισμα μιας τέτοιας εικόνας. Αυτό συμβαίνει διότι εάν η σχέση δεν προχωρήσει, οι φωτογραφίες που δείχνουν προηγούμενες σχέσεις μιας γυναίκας με άλλους άντρες, δεν είναι κοινωνικά αποδεκτές.

Αυτό που παρατηρεί η Hassoun είναι ότι όσο πιο επίσημη είναι η σχέση, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να εμφανιστεί μια τέτοια εικόνα. Σε κάθε περίπτωση, «όπως συμβαίνει και σε άλλες κοινωνίες, έτσι και στη Συρία υπάρχει μια ποικιλία. Αυτό που νέοι Σύροι θα πόσταραν ή θα απέφευγαν να ποστάρουν στις σελίδες τους στα κοινωνικά δίκτυα, ποικίλει ανάλογα με την περιοχή, την εκπαίδευση, και το κοινωνικό υπόβαθρο, την οικογένεια, τον κύκλο των φίλων, καθώς και ανάλογα με τις πεποιθήσεις του προσώπου και τις σκέψεις του», σημειώνει.

Χορός σε γάμο - Πακιστάν

Η Amber Shamsi από το Πακιστάν, περιγράφει ένα περιστατικό που είχε συμβεί παλιότερα, οπότε και ένα βίντεο τραβηγμένο από κινητό ανέβηκε στο ίντερνετ. Σε αυτό φαινόντουσαν 4 γυναίκες να κάθονται στο πάτωμα, ενώ χτυπούσαν τα χέρια τους και τραγουδούσαν. Φορούσαν πολύχρωμα μαντήλια στο κεφάλι. Καθώς τραγουδούσαν, δύο άντρες σηκώθηκαν να χορέψουν. Το βίντεο προκάλεσε τραγωδία, καθώς όσα είχε καταγραφεί προέρχονταν από μια απομονωμένη ορεινή περιοχή του Πακιστάν, όπου όλα αποτελούσαν ταμπού: η απευθείας επαφή άγνωστων αντρών-γυναικών, ο χορός και το τραγούδι και φυσικά η δημόσια κυκλοφορία του βίντεο. Ένα συμβούλιο ηλικιωμένων έφτασε μάλιστα στο σημείο να διατάξει τη θανάτωση των αντρών και των γυναικών!

Όπως εξηγεί η δημοσιογράφος, όταν παραβιάζεται η αυστηρή πρακτική που διέπει τη σχέση αντρών-γυναικών, η ντροπή μπορεί να ξεπλυθεί μόνο με αίμα, κι όλη αυτή η παράδοση έχει μεταφερθεί και στον ψηφιακό κόσμο. Όσο για τα λιγότερα συντηρητικά σημεία της χώρας, εκεί οι γυναίκες μπορούν να χορεύουν και να τραγουδούν σε γάμους, όμως ζητείται από τους κάμεραμαν να κρατούν κλειστές τις μηχανές τους!

Τοποθέτηση status «σε σχέση» - Ιράν

Όπως εξηγεί η Sahar Zand από το Ιράν, όλο και περισσότεροι νεαροί Ιρανοί ζουν πλέον μαζί και πριν το γάμο, κάτι που πριν μερικά χρόνια ήταν αδιανόητο αν όχι και απαγορευμένο. Στην Τεχεράνη έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται εφαρμογές γνωριμιών όπως το Tinder, ενώ για μεσοαστές Ιρανές είναι πλέον σύνηθες να έχουν αρκετά αγόρια και να αλλάζουν συχνά το status τους στο Facebook και τα άλλα social media.

Παρόλα αυτά, η Zand επισημαίνει ότι υπάρχουν περιστατικά σύλληψης νεαρών ανθρώπων για ποστάρισμα προσωπικών πληροφοριών και φωτογραφιών στα κοινωνικά δίκτυα κι έτσι οι περισσότεροι προτιμούν να κρατούν ανώνυμους τους λογαριασμούς τους (δηλαδή με ψευδώνυμα κτλ). Όσο για τις Ιρανές από συντηρητικές και θρησκευόμενες οικογένειες, είναι μάλλον απίθανο να δημοσιεύσουν το αν βρίσκονται σε σχέση ή όχι κι αν το κάνουν θέλουν να χρησιμοποιούν sites ή μεθόδους που θα παραμείνουν άγνωστα στην οικογένειά τους ή τις αρχές.

Duck face - Μπανγκλαντές

Εάν μια γυναίκα ποστάρει μια selfie όπου κάνει «duck face» σε Facebook ή Instagram, δεν θα θεωρείται ένα αξιοσέβαστο άτομο, περιγράφει η Sayeda Akter από το Μπανγκλαντές. Είναι αποδεκτό μόνο εάν πρόκειται για κάποια σελέμπριτι, όπως παρουσιάστρια, ηθοποιός, τραγουδίστρια ή μοντέλο. Σε μια τέτοια περίπτωση θα έπαιρνε πολλά «likes» από άντρες. Εάν βέβαια επρόκειτο για την αδελφή ή συγγενή των ίδιων αντρών, οι αντιδράσεις θα ήταν πολύ διαφορετικές και δεν θα γινόταν αποδεκτό.

Επιπλέον, μερικές φορές έχει αποδειχτεί ότι τέτοιες φωτογραφίες έχουν παρθεί από τα κοινωνικά δίκτυα χωρίς τη συγκατάθεση του προσώπου και έχουν χρησιμοποιηθεί σε άλλες ιστοσελίδες, όπως site γνωριμιών, ή σε ψεύτικα βιογραφικά, περιγράφει η Akter και αναφέρεται στην περίπτωση μιας φοιτήτριας στην οποία συνέβη κάτι τέτοιο και έπεσε θύμα άγριας κοροϊδίας, τόσο από τους συγγενείς της όσο και από το πανεπιστήμιό της.

Sexy selfies - Αφγανιστάν

Η παραπάνω φωτογραφία θα θεωρούταν ντροπιαστική και ακατάλληλη γιατί η γυναίκα εδώ θεωρείται ένα «πακέτο τιμής», όπως το ονοματίζουν οι περισσότεροι, το οποίο σημαίνει ότι κάθε κίνησή της έχει συνέπειες όχι μόνο για το μέλλον της ίδιας, αλλά και ολόκληρης της οικογένειάς της, περιγράφει η Sana Safi από το Αφγανιστάν.

Η αφγανική κοινωνία εφαρμόζει το διαχωρισμό των φύλων και η συνύπαρξη αντίθετων φύλων είναι περιορισμένη ακόμη και σε μεγάλες πόλεις. Οι Αφγανοί δίνουν επίσης σημασία στην εμφάνιση της γυναίκας. Η αφαίρεση της μαντίλας ή ρούχα «see-through» σε δημόσιο χώρο, θεωρούνται συμπεριφορές απαράδεκτες. Αντίστοιχα, μια γυναίκα που θα ανέβαζε μια φωτογραφία της με πιτζάμες ή T-shirt, από την κρεβατοκάμαρά της, θα δεχόταν έντονη κριτική ή ακόμη θα κατηγορούταν για «ανηθικότητα».

Οι περισσότερες γυναίκες, καταλήγει η Safi, δεν έχουν προφίλ στα κοινωνικά δίκτυα και από αυτές που έχουν, η συντριπτική πλειοψηφία δεν ανεβάζει πορτραίτα.