Του Ανδρέα Ζαμπούκα

Η Τουρκία είναι μια χώρα που προέκυψε από τα λάθη της Ελλάδας. Ο Κεμάλ ίδρυσε το 1923 την Τουρκική Δημοκρατία, αφού πρώτα έπεισε, σε μια τριετία, τις μεγάλες δυνάμεις, για την αξιοπιστία των εγγυήσεων που προσέφερε. Αναμφίβολα ήταν μία μεγάλη προσωπικότητα στον αντίποδα ενός άλλου ολοκληρωμένου ηγέτη, του Βενιζέλου που απολάμβανε τον θαυμασμό και την εμπιστοσύνη των Άγγλων και  Γάλλων.

Ο Βενιζέλος όμως, δεν ήταν πια πρωθυπουργός της χώρας στην πιο κρίσιμη φάση των εξελίξεων: Στην εφαρμογή των συνθηκών που αποφασίστηκαν στο Συνέδριο των Παρισίων. Κυρίως για τις δύο που μας αφορούσαν, του Νειγύ και των Σεβρών. Αφού λοιπόν η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να αντικαταστήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία, στην μετά Βενιζέλου εποχή, το κεμαλικό κράτος ήταν το μόνο που μπορούσε να διασφαλίσει την σταθερότητα που επιθυμούσαν οι Ευρωπαίοι στην περιοχή. Εν ολίγοις, οι πρόγονοι των σημερινών «εθνοφρουρών» που τόσο πολύ ήθελαν να δουν τον μαρμαρωμένο βασιλιά στην Αγιά Σοφιά, φρόντισαν να τον κρατήσουν για πάντα στις φαντασιώσεις τους…

Πέρασε σχεδόν ένας αιώνας από τότε και η Τουρκία πορεύτηκε με κεμαλικές κυβερνήσεις, ομογενοποιώντας τους πλειοψηφικούς αλλά όχι πανεθνικούς τουρκικούς πληθυσμούς με το ιδεολόγημα του Κεμάλ.

Από το 2003 ως σήμερα, η εκλογή του Erdogan και η τεράστια στροφή των μεγάλων μαζών προς τον ισλαμικό συντηρητισμό, άλλαξαν τα δεδομένα. Από την άλλη, η εξωστρέφεια της οικονομίας έφερε ανοδικούς δείκτες ανάπτυξης και συνθήκες ευημερίας σε πολλά αστικά στρώματα τα οποία διευρύνθηκαν σημαντικά μέχρι σήμερα.

Η πολιτική Erdogan όμως και η παρατεταμένη παραμονή του στην εξουσία, δημιούργησαν καθεστωτικές συνθήκες για τις μεγάλες μάζες οι οποίες είναι ευάλωτες στον εθνοτικό πρωτογονισμό. Είναι αυτές που δεν έχουν άλλο τρόπο επικοινωνίας με την εξουσία εκτός από την κυρίαρχη εθνική ιδεολογία του μιλιταριστικού σοβινισμού.

Στις συνεχόμενες θητείες του, ο Erdogan δεν έχει πια άλλη επιλογή από την πολιτική μίσους που εφαρμόζει για να παραμείνει κυρίαρχος στην εξουσία. Αυτή ακριβώς είναι που τον οδήγησε στο πραξικόπημα και που συνεχίζει και σήμερα, έναντι της Ελλάδας, των Κούρδων και σιγά σιγά, όλου του πλανήτη…

Είναι προφανές ότι αυτή η ρητορική δεν έχει κανένα αποτέλεσμα στην επιχειρηματική τάξη της χώρας ή στα αστικά στρώματα. Του είναι όμως εντελώς αδιάφορο γιατί δεν εκλέγεται από αυτούς αλλά από τις ισλαμικές μάζες της Ανατολίας.

Από αυτό το σημείο όμως, αρχίζει να προμηνύεται η αρχή του τέλους για τον ίδιο και το καθεστώς τρόμου που προσπαθεί να επιβάλει δια της παραβατικότητας στην περιοχή.

Η πτώση του διαγράφεται μάλλον βεβαία, για τους εξής λόγους: Κινείται πλέον στα όρια της ανοχής των περισσότερων δυτικών δυνάμεων που εμπλέκονται στην ΑΟΖ της Κύπρου. Προκαλεί όλους τους γείτονες, συνασπίζοντάς τους εναντίον της κυβέρνησής του. Εξάπτει την οργή των ορκισμένων εχθρών του στην Ευρώπη (Αυστρία, Ολλανδία, Γαλλία κλπ). Και τέλος, προσπαθεί να ξεριζώσει από την Τουρκία την ιδεολογία που ένωσε τους Τούρκους για 100 χρόνια, τον Κεμαλισμό.

Είναι βέβαιο, ότι έχουμε μπει ήδη σε μια ισορροπία τρόμου στο Αιγαίο και στις θάλασσες της Κύπρου. Ο πιο ευάλωτος όμως, σ΄αυτές τις περιπτώσεις, είναι ο ίδιος ο τρομοκράτης. Αυτός που ρισκάρει μέσα στον πανικό του και παίζει με τα όρια, έχοντας άγνοια του κινδύνου.

Μπορεί να φαίνεται λίγο ουτοπικό αλλά η ιστορία έχει επιβεβαιώσει πολλές φορές, το σενάριο της διάλυσης καθεστώτων και χωρών που ξεπέρασαν τα όρια της κανονικότητας μέσα και έξω από τις κοινωνίες τους.

Για όσους όμως, θα ήθελαν να πανηγυρίσουν, θα έπρεπε πρώτα να σκεφθούν ότι η Ελλάδα, για άλλη μία φορά δεν είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει μια διαλυμένη Τουρκία. Ούτε να επωφεληθεί ούτε να αποκρούσει τους κινδύνους που θα προκύψουν.

Γι’ αυτό ίσως το μέλλον είναι πιο ζοφερό από ό, τι φαίνεται. H ανησυχία δεν έγκειται τόσο στις σημερινές προκλήσεις αλλά περισσότερο στην άγνωστη και αχαρτογράφητη μετά Erdogan εποχή.

liberal.gr