Μια μορφή εναλλακτικού νομίσματος που ανήκε στους ανθρώπους· καταφύγιο απέναντι στον πληθωρισμό και την αυθαιρεσία.
Ήταν μια ελκυστική αφήγηση
Δεκαπέντε χρόνια μετά, όμως, το Bitcoin αποδεικνύεται εξαιρετικό μόνο σε έναν τομέα: την κερδοσκοπία. Δεν πληρώνεις φόρους με αυτό, δεν αγοράζεις ψωμί ή πληρώνεις το ενοίκιο. Πέρα από το σκοτεινό διαδίκτυο, επιθέσεις ransomware και λίγες πολυτελείς συναλλαγές, η χρήση του στην καθημερινότητα παραμένει περιορισμένη.
Και τώρα, η BlackRock — ο μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων παγκοσμίως με πάνω από 10 τρισεκατομμύρια δολάρια υπό διαχείριση — εξασφάλισε άδεια από την Αρχή Χρηματοοικονομικής Συμπεριφοράς (FCA) του Ηνωμένου Βασιλείου για να λειτουργήσει ως εταιρεία crypto-assets. Αυτό ανοίγει τον δρόμο για την κυκλοφορία ενός νέου επενδυτικού προϊόντος: του Bitcoin ETP — ενός «μετοχοειδούς» εργαλείου που επιτρέπει την επένδυση σε Bitcoin χωρίς άμεση κατοχή του.
Το Bitcoin συσκευάζεται όμορφα και προσφέρεται σε συνταξιοδοτικά ταμεία, ατομικούς λογαριασμούς και μικροεπενδυτές.
Αυτό όμως δεν συμβαίνει σε κενό αέρος. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της FCA, το 12% των Βρετανών ενηλίκων κατέχει πλέον κρυπτονομίσματα — μια εντυπωσιακή αύξηση που αποδεικνύει την εδραίωση των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων στα βρετανικά νοικοκυριά. Σε μια χώρα που ήδη παλεύει με τον πληθωρισμό και την οικονομική αστάθεια, αυτή η έκρηξη στην κατοχή crypto ίσως είναι προάγγελος μιας νέας οικονομικής καταστροφής.
Η BlackRock δεν μπήκε στον χώρο του crypto για να απελευθερώσει τον Βρετανό πολίτη. Αντίθετα, όπως επισημαίνουν αναλυτές της αγοράς, στοχεύει να χρησιμοποιήσει το Bitcoin για να αποσπάσει πλούτο προς τα πάνω — ακριβώς όπως οι ίδιοι χρηματοοικονομικοί κολοσσοί που οδήγησαν στην κρίση του 2008. Αυτή τη φορά, όμως, ντύνουν την επανάληψη της κατάρρευσης με τον μανδύα της «καινοτομίας».
Η BlackRock κερδίζει είτε το Bitcoin ανεβαίνει είτε πέφτει. Τα τέλη διαχείρισης ρέουν αδιάκοπα. Η ίδια η μεταβλητότητα — η δύναμη που διαλύει τα νοικοκυριά — είναι πηγή σταθερών κερδών για τους διαχειριστές.
Η χρονική συγκυρία είναι ανησυχητική: Δασμοί Τραμπ, παγκόσμια αβεβαιότητα, αύξηση εταιρικών χρεοκοπιών, και οι μεγαλύτερες τράπεζες (Goldman Sachs, JPMorgan) ανεβάζουν τις πιθανότητες για επικείμενη ύφεση. Ο ίδιος ο Λάρι Φινκ, επικεφαλής της BlackRock, δηλώνει ότι η ύφεση «δεν έρχεται, είναι ήδη εδώ» — και παράλληλα προωθεί το Bitcoin ως «ασφαλέστερη επιλογή» από το δολάριο.
Οι επενδυτές σε περιόδους αβεβαιότητας αναζητούν σωσίβια. Και οι έμποροι του φόβου — μαζί και ο Φινκ — τους πουλάνε τη ψευδαίσθηση της ψηφιακής σωτηρίας. Το Bitcoin, μας λένε, είναι «ψηφιακός χρυσός». Αλλά δεν είναι.
Ο χρυσός έχει διατηρήσει την αξία του επί 5.000 χρόνια. Είναι αποδεκτός, διαπραγματεύσιμος, υλικός. Δεν εξαφανίζεται αν χαθεί ένας σκληρός δίσκος ή πέσει το ίντερνετ. Το Bitcoin, αντίθετα, υπάρχει μόνο στο εύθραυστο τεχνολογικό οικοσύστημα του σήμερα — κι αυτό καθιστά την επιβίωσή του αβέβαιη σε εποχές κρίσης.
Η BlackRock γνωρίζει τα πάντα όλα. Δεν είναι αφελείς. Η αστάθεια δεν είναι σφάλμα. Είναι εργαλείο. Κάθε απότομη κίνηση της αγοράς φέρνει ευκαιρίες για arbitrage, σύνθετα προϊόντα και στρατηγικές που ο μέσος επενδυτής δεν κατανοεί πλήρως — και σχεδόν ποτέ δεν ωφελείται από αυτές.
Αν το Bitcoin ήταν πραγματική απειλή για το σύστημα, εταιρείες όπως η BlackRock θα το είχαν πολεμήσει. Αντίθετα, το ενσωματώνουν. Το εμπορευματοποιούν. Το μετατρέπουν σε εργαλείο απορρόφησης πλούτου από τους πολλούς προς τους λίγους.
Σκεφτείτε έναν Βρετανό συνταξιούχο, εξουθενωμένο από την ακρίβεια, που πείθεται από ένα εύπεπτο τηλεοπτικό σποτ της BlackRock. Ή μια οικογένεια στο Λιντς, απελπισμένη για οικονομική ανάσα, που επενδύει λίγα ευρώ στο «ψηφιακό μέλλον». Ή έναν νέο στο Λονδίνο, βυθισμένο στα φοιτητικά χρέη, που βλέπει το Bitcoin να ανεβοκατεβαίνει και χάνει τα πάντα προσπαθώντας να το “χρονίσει”.
Ψηφιακός εφιάλτης
Το Bitcoin ήταν, είναι και θα παραμείνει ένα άκρως ασταθές, μη εγγυημένο κερδοσκοπικό προϊόν. Και πλέον, στα χέρια της BlackRock, γίνεται απλώς ένα ακόμη όπλο στο οπλοστάσιο του συστήματος που υποτίθεται ότι ερχόταν να πολεμήσει.
