Μετά το 1917, η νέα Ρωσία των μπολσεβίκων χρειάζεται χρήματα για τον πόλεμο και για να εδραιώσει την εξουσία της. «Κρατικοποιεί» τα περιουσιακά στοιχεία των τσάρων, των αριστοκρατικών και αστικών οικογενειών και των εκκλησιών.

Πιάτα, κύπελλα, μαχαιροπίρουνα… υπέροχα κομμάτια χρυσοχοΐας μεταφέρονται στα χυτήρια για να λιώσουν και για να πάρει το κράτος τα πολύτιμα μέταλλα.

Η ίδια τύχη επιφυλάσσεται σε ένα ασημένιο σερβίτσιο φαγητού 100 και πλέον κομματιών της πάμπλουτης οικογένειας Kelch, η οποία το είχε παραγγείλει στον Φαμπερζέ.

Οι ιστορικοί τέχνης νόμιζαν ότι όλο το σερβίτσιο είχε χαθεί.

Όμως δύο κομμάτια εμφανίστηκαν πρόσφατα στην αγορά: δύο μαχαίρια του ψαριού –ένα μαχαίρι 35 εκατοστών του σερβίτσιου και ένα ατομικό 21 εκατοστών– γλύτωσαν από θαύμα, δηλώνει ο Πολωνός ‘Ανταμ Σιμάνσκι, ιστορικός τέχνης και ειδικός των έργων του Φαμπερζέ, ο οποίος και ανακάλυψε τα μαχαίρια.

Ένας στρατιώτης του Κόκκινου Στρατού το 1918 κράτησε τα δύο μαχαίρια, προσθέτει ο Σιμάνσκι, τα οποία ανήκαν σε ένα μοναδικό σερβίτσιο νεογοτθικού στιλ, που ήταν από τα λίγα έργα που έφτιαξε ο Φαμπερζέ σε αυτό το στιλ το οποίο ήταν ακόμη στη μόδα στα τέλη του 19ου αιώνα.

Η ιστορία τους έχει τις ρίζες της στο 1900. 

Η Barbara Lelch-Bazanova, κληρονόμος μιας από τις μεγαλύτερες περιουσίες της εποχής, παραγγέλνει ένα σερβίτσιο φαγητού αντί του τότε σημαντικού ποσού των 125.000 ρουβλίων στον Φαμπερζέ, ρώσο χρυσοχόο με καταγωγή από τη Γερμανία και τη Δανία, γνωστό για τις μυθικές δημιουργίες του: αυγά από χρυσό, διακοσμημένα με ημιπολύτιμες πέτρες που περιέχουν διάφορες μινιατούρες (μπαλαρίνα, άμαξα, πύργο, πλοίο, άλογο, παπαγάλο…).

Πέτερ-Καρλ Φαμπερζέ με τη σύζυγό του, φωτογραφία: wikipedia 

Σήμερα πωλούνται σε αστρονομικά ποσά.

Ο τσάρος Αλέξανδρος Γ΄είχε παραγγείλει στον Πέτερ-Καρλ Φαμπερζέ ένα πρώτο αβγό για τη σύζυγό του Μαρία Φεντόροβνα.
Αυτή ενθουσιάστηκε τόσο με το μικροτέχνημα του κοσμηματοποιού που τον έχρισε «χρυσοχόο στο αυτοκρατορικό στέμμα».

Ο Φαμπερζέ θα φτιάξει 52 αυτοκρατορικά αβγά για τους Ρομανόφ, επτά για τους Kelch, όλα φίνα διακοσμημένα, σε διάφορα στυλ, κυρίως ροκοκό, αλλά και Λουδοβίκου 16ου και Empire.

Όσο για τα συγκεκριμένα μαχαίρια, «δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το γράμμα Κ που φέρουν πάνω τους, είναι η σφραγίδα του Φαμπερζέ και η υπογραφή Κ. Φαμπερζέ στο κυριλλικό αλφάβητο είναι πολύ ευδιάκριτη», δηλώνει ο πολωνός ιστορικός τέχνης. Αποδείξεις που στηρίζουν τη διαπίστωση αυτή είναι οι σπάνιες φωτογραφίες του σερβίτσιου που ελήφθησαν το 1902, κατά τη διάρκεια έκθεσης των έργων του Φαμπερζέ που οργάνωσε τότε η τσαρίνα Αλεξάνδρα Φεντόροβνα, σύζυγος του Νικολάου Β΄.

Όσον για τον στρατιώτη, αυτός έλαβε τα δύο μαχαίρια ως πληρωμή για τη δουλειά του –βοήθησε να λιώσει το σερβίτσιο– εξηγεί ο ειδικός.
Το 1921 τα πωλεί μαζί με ακόμη μερικά αντικείμενα σε έναν πολωνό γιατρό, τον Γιόζεφ Βόλσκι, ο οποίος κατοικούσε στη Γαλικία, μια επαρχία που μοιράζεται σήμερα μεταξύ της Πολωνίας και της Ουκρανίας. Τα μαχαίρια παρέμειναν στην ίδια οικογένεια για σχεδόν έναν αιώνα, πριν πωληθούν το 2016.

Ο νέος τους ιδιοκτήτης που είναι Πολωνός συλλέκτης ζήτησε από τον Σιμάνσκι να τα εξετάσει. Και αφού έμαθε ότι είναι γνήσια κομμάτια του περίφημου σερβίτσιου Φαμπερζέ, τα έβαλε σε χρηματοκιβώτιο στην τράπεζά του.

Σύμφωνα με τον Σιμάνσκι, αμερικανός συλλέκτης προσφέρει ένα εκατομμύριο ευρώ και ένας ρώσος πελάτης επίσης εξέφρασε ενδιαφέρον.

Όσον για τον Οίκο Φαμπερζέ, κρατικοποιήθηκε από τους μπολσεβίκους το 1918.
Ο ίδιος πέθανε εξόριστος στη Λωζάνη το 1920 σε ηλικία 74 ετών.
Τέσσερα χρόνια μετά, οι γιοι του Αλέξανδρος και Ευγένιος ίδρυσαν στο Παρίσι την εταιρία Φαμπερζέ αλλά το χρυσοχοείο τους Faberge Paris δεν είχε την ίδια επιτυχία.

Στη συνέχεια η φίρμα Faberge πωλήθηκε και χρησιμοποιήθηκε κυρίως για αρώματα.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ