Ξεκίνησε η συζήτηση στη γαλλική Εθνοσυνέλευση για την παροχή ή όχι ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση του Φρανσουά Μπαϊρού.

Λαμβάνοντας πρώτος τον λόγο ο πρωθυπουργός της Γαλλίας ξεκίνησε την ομιλία του λέγοντας ότι ορισμένοι από τους επικριτές του πιθανώς θεώρησαν την απόφασή του να κηρύξει την ψηφοφορία πολύ επικίνδυνη.

Αλλά ο ίδιος, όπως είπε, πιστεύει το αντίθετο και «ο μεγαλύτερος κίνδυνος θα ήταν να μην αναλάβουμε κανένα ρίσκο, να αφήσουμε τα πράγματα να συνεχιστούν όπως είναι, να παίξουμε πολιτικά όπως συνήθως».

«Αυτή τη δοκιμασία αλήθειας ως επικεφαλής της κυβέρνησης (…) είναι κάτι που ήθελα», δήλωσε ο Μπαϊρού ενώπιον της Εθνοσυνέλευσης, υποστηρίζοντας ότι η επιβίωση της χώρας «διακυβεύεται» λόγω της «υπερχρέωσής» της (114% του ΑΕΠ).

Πρόσθεσε ακόμη ότι οι νομοθέτες θα αντιμετωπίσουν «όχι ένα πολιτικό ζήτημα, αλλά ένα ιστορικό ζήτημα» που θα διαμορφώσει το μέλλον της Γαλλίας.

Ο Μπαϊρού επισήμανε ότι η Γαλλία αντιμετωπίζει μια σειρά από επείγοντα ζητήματα που απαιτούν επείγουσες απαντήσεις, επισημαίνοντας τη μείωση της παραγωγικότητας, την εκπαίδευση, τη μετανάστευση και ερωτήματα σχετικά με το πώς να διατηρηθεί ζωντανό το γαλλικό κοινωνικό μοντέλο, καθώς αντιμετωπίζει αυξανόμενο έλλειμμα, δημογραφικά ζητήματα, την ανισορροπία στο συνταξιοδοτικό σύστημα, την έλλειψη στέγης και ολοένα και πιο σοβαρά περιβαλλοντικά προβλήματα και προβλήματα ασφάλειας.

«Το μοντέλο πρέπει να επανεφευρεθεί», είπε.

Ο Μπαϊρού τόνισε ότι το ζήτημα του ελλείμματος του προϋπολογισμού και ο ανεπαρκής έλεγχος των δαπανών είναι κεντρικό σε όλες αυτές τις σκέψεις.

Είπε επίσης ότι η Γαλλία έχει έλλειμμα προϋπολογισμού εδώ και 51 χρόνια, αποκαλώντας το «αντανακλαστικό ή, χειρότερα, εθισμό» του γαλλικού κράτους να χρηματοδοτεί τα έξοδά του με περισσότερα χρήματα από αυτά που έχει.

Ο Μπαϊρού προειδοπoίησε ότι το χρέος σημαίνει ότι η Γαλλία εργάζεται με την ελπίδα να γίνει πλουσιότερη, αλλά «κάθε χρόνο γίνεται λίγο πιο φτωχή», καθώς λέει ότι δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι.

«Είναι μια σιωπηλή, υπόγεια, αόρατη και ανυπόφορη αιμορραγία», είπε στην ομιλία που διακόπηκε από ύβρεις που ξεστόστιμαν βουλευτές από κόμματα της αντιπολίτευσης.

«Έχετε τη δύναμη να ανατρέψετε την κυβέρνηση, αλλά δεν έχετε τη δύναμη να διαγράψετε την πραγματικότητα», προειδοποίησε ο Μπαϊρού.

«Σας μιλώ παίρνοντας στην κυριολεξία τις αρχές μας, αρχές που ορίζονται στο Αρθρο 27 του Συντάγματος: «Το δικαίωμα ψήφου των μελών του Κοινοβουλίου είναι προσωπικό»», δήλωσε ο Μπαϊρού. «Αυτό σημαίνει ότι, επί της αρχής, συνθήματα δεν έχουν θέση εδώ. Αυτό που έχει θέση εδώ είναι η προσωπική συνείδηση».

Συνέκρινε τον εαυτό του με καπετάνιο ενός πλοίου που έχει διαρροές, λέγοντας ότι «το καθήκον μας είναι πρώτα απ’ όλα να κάνουμε το πλοίο στεγανό» το συντομότερο δυνατό.

Είπε ότι κάποιοι θέλουν να καθυστερήσουν τις δαπανηρές αποφάσεις, αλλά επέμεινε ότι «αν θέλουμε να σώσουμε το πλοίο, το πλοίο στο οποίο βρισκόμαστε εμείς και τα παιδιά μας, πρέπει να δράσουμε χωρίς καθυστέρηση».

Στη συνέχεια, μίλησε για τη σημασία της ισχυρής Γαλλίας, καθώς πρόσθεσε ότι «η υποταγή στο χρέος είναι σαν υποταγή με στρατιωτική βία». «Και στις δύο περιπτώσεις, χάνουμε την ελευθερία μας».

Ο Μπαϊρού είπε ακόμη ότι οι προηγούμενες αποφάσεις για το χρέος «έχουν σπάσει το συμβόλαιο εμπιστοσύνης» μεταξύ των γενεών, αφήνοντας πίσω τις νεότερες γενιές και απογοητευμένες με το κράτος.

Μίλησε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν με την εύρεση εργασίας, στέγασης, καθώς είπε ότι «δεν είναι βιώσιμο» από ηθική, πολιτική και δημοκρατική θέση.

Ο Μπαϊρού ολοκλήρωσε την ομιλία του μετά από 43 λεπτά σε μια παθιασμένη υπεράσπιση της δημοκρατίας, προτρέποντας τους νομοθέτες να εγκαταλείψουν «την κατάρα της αέναης διαίρεσης».

Κάλεσε τους βουλευτές να προτάξουν τη συνείδησή τους, να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα και να επιλέξουν μαζί την οδό της «κοινής αλήθειας και του θάρρους».

Μπορίς Βαλό, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών: Δεν θα στηρίξουμε την κυβέρνηση

Ο Βαλό επιβεβαιώνει ότι το κόμμα του δεν θα υποστηρίξει τον Μπαϊρού, καθώς χρησιμοποιεί την ομιλία του για να σκιαγραφήσει μια εναλλακτική εκδοχή διακυβέρνησης.

Ο Βαλό τόνισε ότι η σημερινή συνεδρίαση είναι μια συνεδρίαση που οι Σοσιαλιστές «ούτε επιθυμούσαν, ούτε την οργάνωσαν», καθώς εξαπολύει μια σφοδρή επίθεση στον Μπαϊρού και τον Μακρόν, «έναν ηττημένο πρόεδρο» τον οποίο θεωρεί υπεύθυνο για την τρέχουσα κατάσταση.

«Σας αρέσει η αλήθεια; Ορίστε», είπε, καθώς κατηγόρησε τον Μακρόν ότι «φτωχαίνει τους φτωχούς, πλουτίζει τους πλούσιους και γυρίζει την πλάτη του στο μέλλον».

Είπε ακόμη ότι η απόφαση του Μπαϊρού να προκηρύξει την ψηφοφορία δεν είναι «μια πράξη θάρρους, αλλά μια απόπειρα υπαναχώρησης» και μια προσπάθεια υπαναχώρησης από την ευθύνη για την τρέχουσα κρίση.

Και τόνισε ότι οι πολιτικές της κυβέρνησης δεν ισοδυναμούν απλώς με «ένα μοιραίο λάθος, αλλά με μια ηθική αποτυχία».

Λοράν Ουκιέ, εκ μέρος των Ρεπουμπλικάνων: «Η άκρα αριστερά είναι ο κύριος πολιτικός κίνδυνος»

Ο Ουκιέ στην ομιλία του αναφέρθηκε στην αστάθεια που «καταβροχθίζει» την γαλλική πολιτική, προειδοποιώντας ότι πρόκειται για ένα «οικονομικό δηλητήριο» που επηρεάζει το κράτος.

Κάνοντας συγκεκριμένη αναφορά στις διαμαρτυρίες της 10ης Σεπτεμβρίου, προειδοποίησε ότι κατά την άποψή του «η άκρα αριστερά είναι ο κύριος πολιτικός κίνδυνος» για τη Γαλλία επικεντρώνοντας τα βέλη του στο κόμμα «Ανυπότακτη Γαλλία» του Ζαν-Λυκ Μελανσόν.

Τόνισε ότι το κόμμα του και οι 49 βουλευτές του δεν θα υποστηρίξουν ποτέ μια κυβέρνηση που περιλαμβάνει το ακροαριστερό κίνημα, ούτε ένα σοσιαλιστικό υπουργικό συμβούλιο που προωθεί ένα παρόμοιο πρόγραμμα.

«Δεν θα δεχτούμε ποτέ μια κυβέρνηση που περιλαμβάνει μέλη της Ανυπότακτης Γαλλίας. Δεν θα δεχτούμε ποτέ το καταστροφικό πρόγραμμα του Νέου Λαϊκού Μετώπου», είπε.

Προδιαγεγραμμένη η πτώση της κυβέρνησης

Στη Γαλλία, η πτώση κυβερνήσεων είναι πλέον τόσο συνηθισμένη όσο και οι διαμαρτυρίες εναντίον τους.

Ο Φρανσουά Μπαϊρού ετοιμάζεται να γίνει ο τελευταίος πρωθυπουργός που θα απομακρυνθεί από το αξίωμά του σήμερα ― κυρίως λόγω της δυσαρέσκειας για τα σχέδιά του σχετικά με τις δαπάνες για το επόμενο έτος ― αφήνοντας τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να αναζητά τον πέμπτο πρωθυπουργό σε λιγότερο από δύο χρόνια.

Η πολιτική κρίση θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις που θα ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια της εξουσίας στο Παρίσι, αν οι νομοθέτες δεν καταφέρουν να βρουν τρόπο να περιορίσουν τις ανεξέλεγκτες δημόσιες δαπάνες και το τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμμα.

Κατ’ αρχάς, πρέπει να γίνει σαφές ότι είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο Μπαϊρού θα πέσει. Οτιδήποτε άλλο θα απαιτούσε μια τελευταία στιγμή ανατροπή από ένα μεγάλο μέρος των βουλευτών της αντιπολίτευσης, και αυτό θα ήταν ένα τεράστιο σοκ.

Dead man walking

Η μοίρα του φαίνεται να έχει σφραγιστεί λίγες ώρες μετά την αποκάλυψη του σχεδίου του για ψήφο εμπιστοσύνης στα τέλη του περασμένου μήνα, όταν οι ηγέτες της αριστερής Ανυπόκτακτης Γαλλίας, του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού και του κεντροαριστερού Σοσιαλιστικού κόμματος ανακοίνωσαν ότι θα ψηφίσουν για την πτώση της κυβέρνησης.

Ούτε η εκστρατεία δημοσίων σχέσεων του Μπαϊρού, ούτε οι συναντήσεις του με πολιτικούς ηγέτες την περασμένη εβδομάδα φαίνεται να έχουν αλλάξει την κατάσταση. Σήμερα, ο Μπαϊρού θα προβεί σε αυτό που είναι γνωστό ως déclaration de politique générale (γενική πολιτική δήλωση), μια ομιλία που παραδοσιακά δίνεται στην αρχή της θητείας ενός πρωθυπουργού για να παρουσιάσει το πρόγραμμα και τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης (είναι κάτι σαν ομιλία για την κατάσταση της ένωσης).

Ο βετεράνος κεντρώος πολιτικός χρησιμοποιεί αυτή την ομιλία για να υπερασπιστεί τον μη δημοφιλή προϋπολογισμό του για το 2026. Οι πρωθυπουργοί συχνά ακολουθούν τις ομιλίες τους με ψήφο εμπιστοσύνης για να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των προγραμμάτων τους, αν και δεν είναι συνταγματικά υποχρεωμένοι να το κάνουν.

Το διαδικαστικό

Ο Μπαϊρού δεν πραγματοποίησε ψηφοφορία μετά την ανάληψη καθηκόντων τον Ιανουάριο, ούτε κανένας από τους προκατόχους του κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του Μακρόν.

Ωστόσο, αυτή τη φορά, θα το κάνει. Ο Μπαϊρού προσπάθησε να παρουσιάσει την ψηφοφορία ως δημοψήφισμα για την ανάγκη λήψης δραστικών μέτρων για την εξισορρόπηση των οικονομικών και διαφώνησε με τον τρόπο που τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης παρουσίασαν το δράμα της Δευτέρας ως ψήφο εμπιστοσύνης ή μομφή. Στην πράξη, όμως, αυτό ακριβώς είναι.

Η ομιλία του Μπαϊρού ξεκίνησε στις 3 μ.μ. στην Εθνοσυνέλευση, το πιο ισχυρό σώμα του γαλλικού κοινοβουλίου. Θα ακολουθήσουν εκπρόσωποι από κάθε πολιτικό κόμμα, με τον χρόνο ομιλίας του καθενός να καθορίζεται από τον αριθμό των εδρών που κατέχει. Στη συνέχεια, ο πρωθυπουργός θα έχει την ευκαιρία να προβεί σε τελικές παρατηρήσεις. Η ψηφοφορία αναμένεται να πραγματοποιηθεί γύρω στις 7 ή 8 μ.μ. και θα διαρκέσει περίπου 30 λεπτά, μετά την οποία ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης θα ανακοινώσει τα αποτελέσματα.

Το γραφείο του Μακρόν δεν έχει ακόμη ανακοινώσει αν θα μιλήσει μετά την ψηφοφορία. Όταν ο πρώην πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ ανατράπηκε τον Δεκέμβριο, ο Μακρόν περίμενε 24 ώρες για να απευθύνει ομιλία σε ώρα υψηλής τηλεθέασης.

Το καταστροφικό ρίσκο του Μακρόν

Όμως, πώς φθάσαμε εδώ; Στις 9 Ιουνίου 2024, ο ακροδεξιός Εθνικός Συναγερμός σημείωσε μια τεράστια νίκη στις ευρωεκλογές. Ο Μακρόν αντέδρασε διαλύοντας το κοινοβούλιο, ένα τεράστιο στοίχημα που απέτυχε παταγωδώς. Στις εκλογές που ακολούθησαν, μια συμμαχία αριστερών κομμάτων κέρδισε περισσότερες έδρες από οποιαδήποτε άλλη πολιτική δύναμη, αλλά δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία.

Μετά από σχεδόν δύο μήνες χωρίς κανονική κυβέρνηση, οι κεντρώοι του Μακρόν και οι κεντροδεξιοί συντηρητικοί συμφώνησαν να σχηματίσουν μια μειοψηφική κυβέρνηση συνασπισμού με επικεφαλής τον πρώην διαπραγματευτή του Brexit Μπαρνιέ. Ο Μπαρνιέ παρέμεινε στη θέση του για τρεις μήνες, αλλά απομακρύνθηκε τον Δεκέμβριο λόγω του σχεδίου του να περικόψει τον προϋπολογισμό του 2025 για να περιορίσει τις δημόσιες δαπάνες.

Ο Μακρόν αντικατέστησε τον Μπαρνιέ με τον Μπαϊρού, ο οποίος τον Ιούλιο παρουσίασε ένα σχέδιο για προϋπολογισμό λιτότητας το 2026, περικόπτωντας 43,8 δισεκατομμύρια ευρώ, με στόχο τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος από το 5,4% του ΑΕΠ φέτος στο 4,6% του ΑΕΠ το 2026. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης εξέφρασαν την οργή τους για το σχέδιο, το οποίο περιλάμβανε την κατάργηση δύο δημόσιων αργιών.

Στα τέλη Αυγούστου, καθώς οι Γάλλοι άρχισαν να επιστρέφουν από τις καλοκαιρινές τους διακοπές, ο Μπαϊρού εξέπληξε τη χώρα ανακοινώνοντας ότι θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης για τα σχέδιά του σχετικά με τις δαπάνες πριν από τις αναμενόμενες τεταμένες διαπραγματεύσεις.

Η κρίση που έπληξε τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης θα μπορούσε να σύρει τους πάντες σε μια χρηματοπιστωτική κρίση που θα τροφοδοτείται από το χρέος, σύμφωνα με τον Μπαϊρού. Η Γαλλία κατάφερε να αποτρέψει μια οικονομική καταστροφή κατά τη διάρκεια της πανδημίας και όταν οι τιμές της ενέργειας εκτοξεύτηκαν στην αρχή του πλήρους πολέμου στην Ουκρανία, εν μέρει χάρη στις τεράστιες δημόσιες δαπάνες.

Δεν πείθονται οι Γάλλοι

Η επίτευξη συναίνεσης για τον περιορισμό των δαπανών αποδείχθηκε δύσκολη, και οι νομοθέτες είναι απρόθυμοι να σφίξουν τον ζωνάρι τους τόσο επιθετικά όσο θέλει ο Μπαϊρού. Το σχέδιό του υποστηρίζει ότι θα μειώσει το δημοσιονομικό έλλειμμα της Γαλλίας από το προβλεπόμενο 5,6% του ΑΕΠ φέτος στο 4,6% το 2026. Ο τελικός στόχος είναι να μειωθεί ο αριθμός αυτός στο 3%, όπως απαιτείται από τους κανόνες της ΕΕ, έως το 2029.

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι οίκοι αξιολόγησης έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει για τις συνέπειες σε περίπτωση που η Γαλλία δεν αναλάβει δράση, ορισμένες από τις οποίες δεν είναι πλέον υποθετικές. Το κόστος δανεισμού αυξάνεται, με την απόδοση των 10ετών ομολόγων της Γαλλίας ― ένας χρήσιμος δείκτης εμπιστοσύνης στις οικονομίες μιας χώρας ― να απομακρύνεται από τις ιστορικά ασφαλείς αποδόσεις της Γερμανίας και να πλησιάζει αυτές της Ιταλίας, μιας χώρας που από καιρό είναι συνώνυμη με την απερίσκεπτη δαπάνη και το μη βιώσιμο χρέος.

Το να πειστούν οι Γάλλοι για την αναγκαιότητα της λιτότητας έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής αδύνατο, αλλά η κατάσταση δεν είναι ακόμη τόσο σοβαρή ώστε να χρειαστεί η παρέμβαση του ΔΝΤ. Ο Μπαϊρού, ωστόσο, στοιχηματίζει το πολιτικό του μέλλον ότι η ιστορία τελικά θα τον δικαιώσει.