Οι ψηφιακές συναλλαγές, είτε αυτό αφορά σε online αγορές, πληρωμές με κάρτα ή ακόμα και ανέπαφα, μέσα από το ηλεκτρονικό μας «πορτοφόλι» αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια κομμάτι της καθημερινότητάς μας.
Το ψηφιακό ευρώ, το οποίο πλησιάζει ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση του, μετά την απόφαση της ΕΚΤ να περάσει στην φάση της προετοιμασίας, χωρίς ωστόσο αυτό να είναι δεσμευτικό για την απόφαση έκδοσης «τρέχει» ολοταχώς προς τη σύστασή του.
Η σύσταση του ψηφιακού νομίσματος της Ευρωζώνης είναι το νέο «στοίχημα» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ( ΕΚΤ).
Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αποφάσισε να προχωρήσει στην επόμενη φάση του έργου για το ψηφιακό ευρώ: την προπαρασκευαστική φάση.
Η απόφαση λαμβάνεται μετά την ολοκλήρωση της διερευνητικής φάσης η οποία ξεκίνησε από το Ευρωσύστημα τον Οκτώβριο του 2021 με σκοπό να διερευνηθούν πιθανά μοντέλα σχεδιασμού και διανομής ψηφιακού ευρώ. Με βάση τα ευρήματα αυτή της φάσης, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά σε σχετική έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα, η ΕΚΤ έχει σχεδιάσει ένα ψηφιακό ευρώ που θα ήταν ευρέως προσβάσιμο σε πολίτες και επιχειρήσεις μέσω διανομής από εποπτευόμενους ενδιάμεσους φορείς, όπως οι τράπεζες.
Όπως προβλέπεται στον σχεδιασμό, το ψηφιακό ευρώ θα ήταν μια ψηφιακή μορφή μετρητών που θα μπορούσε να χρησιμοποιείται για όλες τις ψηφιακές πληρωμές σε όλη τη ζώνη του ευρώ. Θα ήταν ευρέως προσβάσιμο, ελεύθερο για βασική χρήση και διαθέσιμο τόσο διαδικτυακά όσο και εκτός σύνδεσης. Θα προσέφερε το υψηλότερο επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής και θα επέτρεπε στους χρήστες να διακανονίζουν τις πληρωμές τους άμεσα σε χρήμα εκδιδόμενο από την κεντρική τράπεζα. Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από πρόσωπο σε πρόσωπο, στο σημείο πώλησης, στο ηλεκτρονικό εμπόριο και σε συναλλαγές του Δημοσίου. Κανένα ψηφιακό μέσο πληρωμών δεν προσφέρει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Το ψηφιακό ευρώ θα κάλυπτε αυτό το κενό.
Η επόμενη φάση του έργου για το ψηφιακό ευρώ – η προπαρασκευαστική φάση – θα ξεκινήσει την 1η Νοεμβρίου 2023 και αρχικά θα διαρκέσει δύο έτη. Θα αφορά μεταξύ άλλων την ολοκλήρωση του εγχειριδίου κανόνων για το ψηφιακό ευρώ και την επιλογή των παρόχων που θα μπορούσαν να αναπτύξουν την πλατφόρμα και την υποδομή ενός ψηφιακού ευρώ. Επίσης, σε αυτήν τη φάση θα πραγματοποιηθούν μεταξύ άλλων έλεγχοι και δοκιμές για την ανάπτυξη ενός ψηφιακού ευρώ που θα πληροί τόσο τις απαιτήσεις του Ευρωσυστήματος όσο και τις ανάγκες των χρηστών, για παράδειγμα σε ό,τι αφορά την εμπειρία χρήστη, την προστασία της ιδιωτικής ζωής, τη χρηματοπιστωτική ενσωμάτωση όλων και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η ΕΚΤ θα συνεχίσει να συνεργάζεται με το κοινό και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη στη διάρκεια αυτής της φάσης. Μετά από δύο έτη, το Διοικητικό Συμβούλιο θα αποφασίσει αν θα προχωρήσει στην επόμενη φάση προπαρασκευαστικών εργασιών, για να προετοιμάσει το έδαφος για το ενδεχόμενο μελλοντικής έκδοσης και διάθεσης ψηφιακού ευρώ.
Η έναρξη της προπαρασκευαστικής φάσης δεν αποτελεί απόφαση για την έκδοση ή μη ψηφιακού ευρώ. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξετάσει αυτήν την απόφαση μόνο όταν ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ΕΚΤ θα λάβει υπόψη της τυχόν προσαρμογές στον σχεδιασμό του ψηφιακού ευρώ που μπορεί να κριθούν απαραίτητες ως αποτέλεσμα των νομοθετικών διαβουλεύσεων.
«Πρέπει να προετοιμάσουμε το νόμισμά μας για το μέλλον», δήλωσε η Christine Lagarde, Πρόεδρος της ΕΚΤ. «Προβλέπουμε ένα ψηφιακό ευρώ ως μια ψηφιακή μορφή μετρητών που θα μπορεί να χρησιμοποιείται για όλες τις ψηφιακές πληρωμές, χωρίς χρέωση, και θα πληροί τα υψηλότερα πρότυπα προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Θα συνυπήρχε με τα μετρητά σε φυσική μορφή, τα οποία θα είναι πάντοτε διαθέσιμα, χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο.»
Το ψηφιακό ευρώ θα καθιστούσε προτεραιότητα την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Το Ευρωσύστημα δεν θα ήταν σε θέση να βλέπει τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα των χρηστών ή να συνδέει τα στοιχεία πληρωμών με μεμονωμένα πρόσωπα. Το ψηφιακό ευρώ θα επιτύγχανε επίσης ένα επίπεδο προστασίας της ιδιωτικής ζωής για τις πληρωμές εκτός σύνδεσης (offline) σχεδόν ίδιο όπως με τα μετρητά.
Το ψηφιακό ευρώ θα προωθούσε την ανθεκτικότητα, τον ανταγωνισμό και την καινοτομία στον ευρωπαϊκό τομέα πληρωμών. Θα διασφάλιζε την ύπαρξη μιας πανευρωπαϊκής λύσης πληρωμών για τη ζώνη του ευρώ υπό ευρωπαϊκή διακυβέρνηση. Θα στηριζόταν στη δική του υποδομή, ενισχύοντας έτσι την ανθεκτικότητα. Θα προσέφερε μια πλατφόρμα στην οποία οι ευρωπαϊκοί εποπτευόμενοι ενδιάμεσοι φορείς θα μπορούσαν να αναπτύξουν πανευρωπαϊκές υπηρεσίες για τους πελάτες τους, αυξάνοντας την αποδοτικότητα, μειώνοντας το κόστος και προωθώντας την καινοτομία.
«Καθώς οι άνθρωποι επιλέγουν ολοένα περισσότερο να πληρώνουν ψηφιακά, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για την έκδοση ψηφιακού ευρώ παράλληλα με τα μετρητά», δήλωσε ο Fabio Panetta, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ και πρόεδρος της ομάδας εργασίας υψηλού επιπέδου για το ψηφιακό ευρώ. «Το ψηφιακό ευρώ θα αύξανε την αποδοτικότητα των ευρωπαϊκών πληρωμών και θα συνέβαλε στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης.»
Διανομή ψηφιακού ευρώ
Οι χρήστες θα μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες ψηφιακού ευρώ μέσω της ειδικής εφαρμογής και της ηλεκτρονικής διασύνδεσης (interface) του παρόχου υπηρεσιών πληρωμών που χρησιμοποιούν ή μέσω της εφαρμογής για το ψηφιακό ευρώ που θα παρέχει το Ευρωσύστημα. Άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό λογαριασμό ή ψηφιακές συσκευές θα μπορούσαν επίσης να πληρώνουν με ψηφιακό ευρώ, για παράδειγμα χρησιμοποιώντας κάρτα που θα παρείχε δημόσιος φορέας, όπως το ταχυδρομείο. Οι χρήστες θα μπορούσαν επίσης να ανταλλάσσουν το ψηφιακό ευρώ με μετρητά ή το αντίστροφο σε μηχανήματα επεξεργασίας μετρητών.
Το Ευρωσύστημα προσβλέπει σε ένα ψηφιακό ευρώ που θα ήταν ελεύθερο για βασική χρήση για τους πολίτες. Η ύπαρξη ενός μοντέλου αποζημίωσης μεταξύ ενδιάμεσων φορέων και εμπόρων θα εξασφάλιζε ότι οι ενδιάμεσοι φορείς θα έχουν κίνητρα για τη διανομή ψηφιακού ευρώ, όπως συμβαίνει με άλλα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών, και ότι θα υπάρχουν επαρκείς διασφαλίσεις έναντι υπερβολικών χρεώσεων εξυπηρέτησης για τους εμπόρους. Το Ευρωσύστημα θα αναλάμβανε τις δικές του δαπάνες, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών που σχετίζονται με τη διαχείριση σχήματος και την επεξεργασία διακανονισμού.
Η διαφάνεια και η στενή συνεργασία με ενδιαφερόμενα μέρη παραμένουν βασικοί πυλώνες του έργου. Το Ευρωσύστημα ωφελήθηκε σημαντικά από τα σχόλια των ευρωπαϊκών φορέων λήψης αποφάσεων, συμμετεχόντων στην αγορά και δυνητικών χρηστών και θα συνεχίσει να συνεργάζεται ενεργά με ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών. Θα συνεχίσουμε επίσης να συνεργαζόμαστε στενά με τους νομοθέτες της ΕΕ.
