O γυναικολόγος σας λέει ότι η μικρή σας κόρη πρέπει να κάνει το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αλλά διστάζετε να δώσετε τη συγκατάθεσή σας; Προτού αποφασίσετε λοιπόν, ενημερωθείτε καλύτερα…

Παρά το γεγονός ότι το εμβόλιο κατά του ιού HPV (Human Pappilloma Virus, ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων) χορηγείται πλέον δωρεάν από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας μας, μέχρι σήμερα έχει εμβολιαστεί μόλις το 10% των κοριτσιών.

1. «Γιατί είναι σημαντικό να κάνει το εμβόλιο η κόρη μου;»
Το εμβόλιο γίνεται σε κορίτσια ηλι­κίας 12-15 ετών, με στόχο να περιοριστούν σημαντικά οι πιθανότητες εμφάνισης στην ενήλικη ζωή (25-60 ετών) προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας, που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο. Τα οφέλη, δηλαδή, του εμβολίου είναι μακροπρόθεσμα, αλλά πολύ σημαντικά. Όμως, είναι προφανές από τα μικρά ποσοστά του εμβολιασμού, ότι τα οφέλη αυτά δεν τα έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη οι γονείς.

2. «Αφού η κόρη μου δεν έχει σεξουαλική ζωή, γιατί να κάνει το εμβόλιο;»
Λίγοι είναι οι γονείς που έχουν εξοικειωθεί με την ιδέα ότι η κόρη τους μπορεί να ξεκινήσει τη σεξουαλική της ζωή σε πολύ μικρή ηλικία. Όμως, σήμερα οι κοινωνικές (συχνά και οι οικογενειακές) συνθήκες έχουν αλλάξει και πολλά κορίτσια κάνουν σεξ από πολύ νωρίς και φυσικά χωρίς να ενημερώνουν τους γονείς τους.

Όσο πιο μικρή η ηλικία εμβολιασμού τόσο μεγαλύτερη η αποτελεσματικότητα του. Οι γονείς είναι συνήθως οι τελευταίοι που μαθαίνουν για την πρώτη σεξουαλική επαφή της κόρης τους.

3. «Το εμβόλιο προσφέρει εξίσου υψηλή προστασία, όταν γίνεται σε μεγαλύτερη ηλικία;»
Σύμφωνα με τις επιστημονικές μελέτες, το εμβόλιο πρέπει να γίνεται σε κορίτσια ηλικίας 12-15 ετών, καθώς τότε ο οργανισμός δημιουργεί τα περισσότερα αντισώματα κατά του ιού HPV.

Επίσης, σε αυτή την ηλικία συνήθως τα κορίτσια δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τη σεξουαλική τους ζωή, οπότε το ανοσοποιητικό τους σύστημα ευαισθητοποιείται και ενεργοποιείται κατάλληλα, προτού έρθει σε επαφή με τον ιό. Για αυτούς τους λόγους, ο εμβολιασμός είναι προτιμότερο να γίνεται σε μικρή ηλικία. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν μπορεί να κάνει το εμβόλιο και μια μεγαλύτερη γυναίκα.

Ωστόσο, η προστατευτική δράση του εμβολίου δεν θεωρείται τόσο υψηλή όσο στη μικρή ηλικία. Σε ορισμένες χώρες Αυστρία, Σουηδία, Αυστραλία οι γυναίκες εμβολιάζονται μέχρι την ηλικία των 45.

4. «Έχω ακούσει ότι το εμβόλιο έχει σοβαρές παρενέρ­γειες. Ισχύει κάτι τέτοιο;»
Το εμβόλιο θεωρείται γενικά ασφαλές. Το μόνο που έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής είναι ότι ενδέχεται σε πολύ μικρό ποσοστό να προκαλέσει ήπιες παρενέργειες που υποχωρούν το πολύ σε 2-3 ημέρες.

Ειδικότερα, μπορεί να προκαλέσει κάποιες το­πικές αντιδράσεις, όπως τσούξιμο, οίδημα, αίσθηση βάρους στο χέρι, που ωστόσο θεωρούνται αναμενόμενες και σε καμία περίπτωση «σοβαρές».

5. «Δεν αρκεί το τεστ ΠΑΠ για να προφυλαχθεί η κόρη μου;»
Το τεστ Παπανικολάου αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια ένα άριστο μέτρο πρόληψης κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Όταν οι γυναίκες κάνουν τακτικά το τεστ, εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται έγκαιρα τυχόν προκαρκινικές αλλοιώσεις και προλαμβάνεται σε ποσοστό που φτάνει το 80% η εξέλιξή τους σε διηθητικό καρκίνο.

Ο κίνδυνος όμως δεν εξαλείφεται, ενώ θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι η θεραπεία των προκαρκινικών αλλοιώσεων τριπλασιάζει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού σε μελλοντική εγκυμοσύνη. Από την άλλη πλευρά, το εμβόλιο οχυρώνει τον οργανισμό ενάντια σε στελέχη του ιού HPV, που μπορεί να προ­καλέσουν καρκίνο του τραχήλου.

Επομένως, ο συνδυασμός τεστ Πα­πανικολάου και εμβολίου μπορεί να αποτελέσει μια ακόμη πιο ισχυρή ασπίδα προστασίας. Μάλιστα, σύμφωνα με σχετικές μελέτες, ο συνδυασμός αυτός μπορεί να περιορίσει μέχρι και 94% τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας.

6. «Άκουσα ότι κυκλοφορούν δύο εμβόλια. Ποιο από τα δύο πρέπει να κάνει η κόρη μου;»
Πράγματι, στη χώρα μας κυκλοφορούν δύο εμβόλια που δρουν προληπτικά κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV: Tο ένα διδύναμο, γνωστό ως Cervarix, και το άλλο τετραδύναμο, γνωστό ως Gardasil. Και τα δύο εμβόλια προσφέρουν προστασία από τους τύπους 16 και 18 του ιού HPV, που ευθύνονται σχεδόν για το 70% των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ενώ το Gardasil προστατεύει και από τα γεννητικά κονδυλώματα, τα οποία ωστόσο δεν προκαλούν καρκίνο.

7. «Πρέπει να το κάνουν και τα αγόρια;»
Σε αντίθεση με τις γυναίκες, στους άνδρες οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει ο ιός δεν είναι συνήθως σοβαρές και πολύ σπάνια μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο του πέους ή του πρωκτού. Ο ιός HPV μεταδίδεται σε άνδρες και γυναίκες κυρίως μέσω της σεξουαλικής οδού.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν (ακόμα) κλινικές μελέτες που να υποστηρίζουν την αναγκαιότητα του εμβολιασμού και σε αυτή την ομάδα του πληθυσμού. Αυτός είναι και ο λόγος που καμία επιτροπή εμβολιασμών στον κόσμο δεν συνιστά τον εμβολιασμό των αγοριών.

8. Kαθε ποτε πρέπει να γίνεται το εμβόλιο;
Και τα δύο εμβόλια γίνονται σε τρεις δόσεις, καθώς έχει αποδειχθεί ότι, με αυτό τον τρόπο, τα προστατευτικά αντισώματα αυξάνονται περισσότερο στον οργανισμό από όσο σε μία εφάπαξ δόση, ενώ διατηρούνται και περισσότερο διάστημα ενεργά.