Η οικογενειοκρατία είναι για πολλούς συνυφασμένη με την δημιουργία του Ελληνικού Κράτους. Είναι όμως έτσι;
Για νεποτισμό και ευνοιοκρατία κατηγορούσαν τον ίδιο τον Ιωάννη Καποδίστρια οι πολιτικοί του αντίπαλοι από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα κυβερνητικά του καθήκοντα.
Είχαν όμως δίκιο;
Ο κόμης Αντόνιο Μαρία Κάπο ντ’ Ίστρια, γόνος αριστοκρατικής κερκυραϊκής οικογένειας με μεγάλη παράδοση στην πολιτική, απέκτησε 4 γιους: τον Ιωάννη, τον Γεώργιο, τον Αυγουστίνο και τον Βιάρο.
Γνωστότερος όλων έμελλε να γίνει ο Ιωάννης, φτάνοντας στο αξίωμα του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, πριν γίνει ο πρώτος κυβερνήτης της Ελληνικής Πολιτείας.
Με εξαίρεση όμως τον Γεώργιο, που ασχολήθηκε με το εμπόριο, το μικρόβιο της πολιτικής κόλλησαν και τα άλλα παιδιά του Αντόνιο και είχαν τον προβεβλημένο αδερφό τους να ανοίγει διάπλατα τις πόρτες. Αλλά και τον πατέρα τους φυσικά, που δεν ήταν μικρό μέγεθος: ο κόμης διατέλεσε έφορος και πρεσβευτής της Ιονίου Πολιτείας στην Κωνσταντινούπολη και τη Ρωσία, διατηρώντας υψηλόβαθμες διασυνδέσεις σε όλη του την πολιτική ζωή.
Τον κόμη Αυγουστίνο τον έφερε όμως στα πολιτικά πράγματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους ο αδερφός του Ιωάννης. Ο βενιαμίν της οικογένειας χρημάτισε ακόμα και κυβερνήτης της Ελλάδας για ένα μικρό διάστημα.
Όλα ξεκίνησαν μετά την πρόσκληση του κυβερνήτη Ιωάννη να εγκατασταθεί ο μικρός στην Αίγινα. Με δική του παραγγελιά, ο Αυγουστίνος αναλαμβάνει το 1829 την πολιτική και στρατιωτική διοίκηση της Δυτικής Ελλάδας και επιφορτίζεται με την ανακατάληψη των οχυρών που βρίσκονταν ακόμα σε οθωμανικά χέρια.
Η αντιπολίτευση του Καποδίστρια μιλά από την πρώτη στιγμή για οικογενειοκρατία. Κάτι που θα εντεινόταν όταν τόσο ο Αυγουστίνος όσο και ο Βιάρος άρχισαν να καταλαμβάνουν υψηλότατες κρατικές θέσεις.
Μετά τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια τον Οκτώβριο του 1831, η Γερουσία ανέθεσε σε τριμελή επιτροπή τον σχηματισμό κυβέρνησης και πρόεδρος αναδείχθηκε ο μικρός αδερφός. Ανάμεσα σε ονόματα όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Ιωάννης Κωλέττης!
Ο Αυγουστίνος ορίστηκε κυβερνήτης, μεταβατικός ωστόσο ηγέτης ως την επικείμενη Ε’ Εθνοσυνέλευση. Όχι ότι ο διορισμός του έγινε χωρίς αντιδράσεις, κάθε άλλο! Όταν ξεπήδησε μάλιστα πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής της Ελλάδας, για τρεις ολόκληρες μέρες μαίνονταν οι εμφύλιες συγκρούσεις στο Άργος και οι αντικυβερνητικοί (Μιαούλης, Ζαΐμης, Τρικούπης, Γρίβας, Μπότσαρης, Δυοβουνιώτης κ.λπ.) δεν έλεγαν να κάνουν πίσω.
Ο διορισμός του Αυγουστίνου έκοψε την Ελλάδα στα δυο. Είχε όμως την αμέριστη υποστήριξη του Γέρου του Μοριά, που τόσο πίστεψε στον Καποδίστρια. Τον Ιωάννη Καποδίστρια. Την ώρα που ο Αυγουστίνος διατηρούσε ωστόσο στον έλεγχό του το Ναύπλιο, η Μάνη, η Ύδρα αλλά και ένα σημαντικό τμήμα της Στερεάς Ελλάδας δεν τον αποδέχονταν ως κυβερνήτη.
Ακόμα και κίνημα ετοίμασαν εναντίον του και φτάνοντας οι αντικαποδιστριακές δυνάμεις των Ρουμελιωτών έξω από το Ναύπλιο, ο μικρότερος Καποδίστριας αναγκάστηκε να παραιτηθεί και να καταφύγει μόνιμα στην Αγία Πετρούπολη.
Σειρά μετά είχε ο νομομαθής Βιάρος Καποδίστριας, ο οποίος διετέλεσε γερουσιαστής της Κέρκυρας πριν μυηθεί στη Φιλική Εταιρία και λειτουργήσει ως σύνδεσμος του φιλελληνικού κινήματος και της Επανάστασης του 1821.
Στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος ήρθε τον Μάρτιο του 1828, πλάι στον Αυγουστίνο, έπειτα από πρόσκληση του κυβερνήτη Ιωάννη να τον συνδράμουν στο δύσκολο έργο του. Τον έχρισε μέλος του υψηλότατου γνωμοδοτικού οργάνου «Πανελλήνιον» (που αντικατέστησε το Βουλευτικό) και τον διόρισε κατόπιν υπεύθυνο των Πολεμικών, από κοινού με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.
Ως «αναλαβών την επιστασίαν και εξακρίβωσιν των αφορώντων τα στρατεύματα» τον εμφανίζει η Διαταγή για τα καθήκοντα του εκτελεστικού οργάνου «Γενικό Φροντιστήριο» που θέσπισε ο Ιωάννης Καποδίστριας το 1828.
Ο Βιάρος ανέλαβε πλήθος υψηλόβαθμων κρατικών θέσεων, χρηματίζοντας ακόμα και υπουργός των Ναυτικών (Οκτώβριος του 1829). Τοποθετήθηκε επίσης έκτακτος επίτροπος σε μια σειρά από επιτροπές.
Το γεγονός ότι τόσο ο ίδιος όσο και ο Αυγουστίνος αναδείχτηκαν στα κορυφαία κλιμάκια του νεοελληνικού κράτους στηλιτεύτηκε αρκούντως από τους αντικαποδιστριακούς ως κραυγαλέο δείγμα νεποτισμού.
Τον Μάιο του 1832, μετά την πτώση και τη φυγή του Αυγουστίνου Καποδίστρια από την εξουσία, ο Βιάρος εγκαταστάθηκε οριστικά στην Κέρκυρα και πίσω δεν ξανακοίταξε…
