Τα χρόνια υψηλού πληθωρισμού δοκιμάζουν τα φυσικά όρια της τουρκικής οικονομίας που βασίζεται στα μετρητά, καθώς τα μεγαλύτερα χαρτονομίσματα γίνονται όλο και πιο ανεπαρκή για να καλύψουν ακόμη και τις καθημερινές δαπάνες, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg.

Το χαρτονόμισμα με την υψηλότερη ονομαστική αξία, των 200 λιρών (5,80 δολάρια), αντιπροσωπεύει πλέον περισσότερο από το 80% όλων των μετρητών που κυκλοφορούν, από 16% το 2010, σύμφωνα με τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας.

Αφού έχασε σχεδόν όλη την αγοραστική του δύναμη, κάθε χαρτονόμισμα αξίζει αρκετά για να αγοράσει κανείς δύο καφέδες φίλτρου στα Starbucks. Το 2010, το χαρτονόμισμα ισοδυναμούσε με σχεδόν 140 δολάρια.

Σαφή προειδοποίηση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην Τουρκία για τη Χαμάς: «Δεν μπορούν οι τρομοκράτες να ζουν άνετα σε συμμάχους μας»

Η αλλαγή είναι ορατή στο εμβληματικό Μεγάλο Παζάρι της Κωνσταντινούπολης, όπου καροτσάκια και αυτοσχέδιες βαλίτσες παρατάσσονται στα σοκάκια έξω από τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος, περιμένοντας να μεταφέρουν τον αυξανόμενο όγκο χαρτονομισμάτων που απαιτούνται για την εμπορική συναλλαγή.

Ορισμένα υποκαταστήματα τραπεζών διακινούν τόσα πολλά μετρητά που πρέπει να γεμίζουν τα ATM τους έως και τρεις φορές την ημέρα, ανέφερε τη Δευτέρα η εφημερίδα Ekonomi, επικαλούμενη ανώνυμους τραπεζίτες. Τα ΑΤΜ αναμένεται να σταματήσουν σύντομα να προσφέρουν χαρτονομίσματα κάτω των 100 λιρών, πρόσθεσε η τουρκική εφημερίδα.

Μέχρι στιγμής, οι αξιωματούχοι δεν έχουν δεσμευτεί να τυπώσουν μεγαλύτερα χαρτονομίσματα. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας Φατίχ Καραχάν δήλωσε στους βουλευτές τον Ιούνιο ότι «οι αναλύσεις βρίσκονται σε εξέλιξη» για το ζήτημα.

Για τους Τούρκους πρόκειται για μια υπενθύμιση της δεκαετίας του 1990, όταν ο χρόνιος πληθωρισμός ανάγκασε τελικά την κυβέρνηση να σβήσει έξι μηδενικά από το νόμισμα για να δημιουργήσει τη λεγόμενη νέα τουρκική λίρα που χρησιμοποιείται σήμερα. Ο ετήσιος πληθωρισμός επιβραδύνθηκε σε λίγο κάτω από το 50% τον περασμένο μήνα, μετά από συνεχόμενα χρόνια υψηλής αύξησης των τιμών, με τον πληθωρισμό να ξεπερνάει και το 85% το 2022. 

Ακόμα και με την άνοδο των πληρωμών με κάρτες, η Τουρκία εξακολουθεί να είναι μια οικονομία σχετικά επικεντρωμένη στα μετρητά, με την εταιρεία μεταφοράς χρημάτων Wise Plc να τα χαρακτηρίζει «απαραίτητα» για μικρές πληρωμές, αγορές και φιλοδωρήματα.

«Υπάρχει 100% ανάγκη για μεγαλύτερα χαρτονομίσματα», δήλωσε τον Οκτώβριο ο διευθύνων σύμβουλος της Fibabanka, Omer Mert, μιλώντας σε συνέντευξη στο Bloomberg. «Τα ΑΤΜ καταρρέουν».