Σε αντίθεση με όσα διακηρύσσει το Κρεμλίνο, η ετήσια συνέντευξη Τύπου του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν δεν λειτουργεί ποτέ ως πραγματικό βήμα για την έκφραση των παραπόνων των πολιτών, επισημαίνει το Politico, σχολιάζοντας τη φετινή δημόσια εμφάνιση του Ρώσου ηγέτη.

Στην πράξη, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η εκδήλωση αποτελεί μια προσεκτικά ελεγχόμενη σκηνή, μέσα από την οποία ο Πούτιν προβάλλει τα ζητήματα που ο ίδιος θεωρεί προτεραιότητα.

Με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ να επιδιώκει την επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας για την Ουκρανία έως το τέλος του έτους, κρατώντας τόσο τις Βρυξέλλες όσο και το Κίεβο σε κατάσταση έντονης αναμονής, τα γεωπολιτικά διακυβεύματα της φετινής συνέντευξης ήταν ιδιαίτερα αυξημένα.

Μια αυστηρά ελεγχόμενη διαδικασία

Για να διασφαλιστεί η συνοχή του μηνύματος, η συνέντευξη Τύπου της Παρασκευής ακολούθησε, όπως κάθε χρόνο, ένα αυστηρά σκηνοθετημένο πλαίσιο. Οι ερωτήσεις – που, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ανήλθαν σε περίπου 3 εκατομμύρια – φιλτραρίστηκαν εξονυχιστικά, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις.

Παρά τον αυστηρό έλεγχο, ορισμένες παρεμβάσεις φαίνεται πως διέφυγαν της λογοκρισίας, προσφέροντας σπάνιες στιγμές σχετικής ειλικρίνειας μέσα σε μια κατά τα άλλα απολύτως ελεγχόμενη διαδικασία.

Ακολουθούν τα πέντε βασικά συμπεράσματα από τη φετινή, πολύωρη συνέντευξη Τύπου του Ρώσου προέδρου.

Η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο

Από τη στιγμή που το Κρεμλίνο απαγόρευσε τη χρήση της λέξης «πόλεμος» μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, με την απειλή ποινικών κυρώσεων, έχει περάσει σημαντικός χρόνος.

«Πόλεμος ή ειρήνη;» ήταν το ερώτημα που έθεσε ένας από τους συντονιστές της εκδήλωσης στον Πούτιν, λίγο μετά την έναρξη της συνέντευξης, λίγο μετά το μεσημέρι, τοπική ώρα.

Η ερώτηση αυτή καθόρισε το κλίμα για τις σχεδόν πέντε ώρες που ακολούθησαν, κατά τις οποίες ο πόλεμος στην Ουκρανία κυριάρχησε στη συζήτηση.

Απαντώντας σε ερωτήματα στρατιωτικών ανταποκριτών, βετεράνων, αλλά και της συζύγου ενός πεσόντος στρατιώτη, ο Πούτιν ξεκαθάρισε ότι, κατά την άποψή του, η ρωσική στρατιωτική επιχείρηση εξελίσσεται βάσει σχεδίου, αποδίδοντας τυχόν προβλήματα σε «υπερβολική γραφειοκρατία».

Σε μια περίοδο όπου δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μεγάλο μέρος της ρωσικής κοινωνίας επιθυμεί κάποια μορφή ειρήνης, ο Πούτιν εντείνει τις εκκλήσεις του για εθνική συσπείρωση γύρω από τον πόλεμο, σημείωσε στο Politico ο πολιτικός αναλυτής Αντρέι Κολεσνίκοφ από τη Μόσχα.

Το βασικό μήνυμα, όπως εξηγεί, είναι ότι «η νίκη – με τη μορφή ειρήνης υπό ρωσικούς όρους – πλησιάζει» και ότι ο πληθυσμός οφείλει να παραμείνει ενωμένος στη στήριξη της πολεμικής προσπάθειας.

Ειρήνη μόνο με ρωσικούς όρους

Για πολλούς θεατές, η ρητορική του Πούτιν προκάλεσε αίσθηση déjà vu, θυμίζοντας τον Φεβρουάριο του 2022, όταν παρουσίαζε τα επιχειρήματα που, κατά τον ίδιο, δικαιολογούσαν την εισβολή στην Ουκρανία.

Επιδιώκοντας φαινομενικά να διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τον Τραμπ, ο Ρώσος πρόεδρος δήλωσε ότι η Μόσχα είναι «έτοιμη και πρόθυμη» να συζητήσει μια συμφωνία για την Ουκρανία.

Ωστόσο, η συνέχεια της τοποθέτησής του έδειξε το αντίθετο. Αναφέρθηκε στο «καθεστώς του Κιέβου», το οποίο – όπως υποστήριξε – προέκυψε από «πραξικόπημα», ενώ επανέλαβε, χωρίς να προσκομίσει αποδείξεις, τον ισχυρισμό ότι η Ρωσία μάχεται τον «νεοναζισμό».

Παράλληλα, επανέφερε τις πάγιες απαιτήσεις της Μόσχας, ζητώντας από την Ουκρανία να εγκαταλείψει τις φιλοδοξίες ένταξης στο ΝΑΤΟ και να αποσυρθεί από την ανατολική χώρα.

Όπως συμβαίνει σταθερά, ο Πούτιν αναφέρθηκε και πάλι στις λεγόμενες «βασικές αιτίες» της σύγκρουσης, επικαλούμενος την επέκταση του ΝΑΤΟ ως κεντρική δικαιολογία για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Μήνυμα προς Ευρώπη και ΝΑΤΟ: «Μην παρεμβαίνετε»

Την ώρα που εξήρε την Κίνα και τη Λευκορωσία για τις στενές τους σχέσεις με τη Μόσχα, η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ βρέθηκαν στο στόχαστρο της έντονης κριτικής του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε μάλιστα να σχεδόν απολογείται για τον χαρακτηρισμό «γουρουνάκια» που είχε αποδώσει νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα στους Ευρωπαίους ηγέτες, λέγοντας ότι η φράση «του ξέφυγε».

Ωστόσο, αυτό δεν τον εμπόδισε να τους κατηγορήσει εκ νέου, αποκαλώντας τους «κλέφτες», με αφορμή τις συζητήσεις για τη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων προς ενίσχυση της Ουκρανίας.

Στο στόχαστρο ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ

Κεντρικός αποδέκτης της επίθεσης του Πούτιν ήταν ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος την προηγούμενη εβδομάδα είχε καλέσει τους Ευρωπαίους να προετοιμαστούν για έναν πόλεμο αντίστοιχης κλίμακας με εκείνον που έζησαν οι «παππούδες και οι προπαππούδες τους».

«Θέλω πραγματικά να ρωτήσω: τι ακριβώς εννοείτε όταν μιλάτε για προετοιμασία πολέμου με τη Ρωσία;» ανέφερε ο Πούτιν. «Ξέρετε να διαβάζετε; Διαβάστε την Εθνική Στρατηγική Ασφάλειας των ΗΠΑ».

Απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου του BBC, Στιβ Ρόζενμπεργκ, σχετικά με το ενδεχόμενο στρατιωτικής κλιμάκωσης, ο Ρώσος πρόεδρος διαβεβαίωσε ότι «δεν θα υπάρξουν νέες ειδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις», όπως αποκαλεί το Κρεμλίνο την εισβολή στην Ουκρανία, εφόσον η Ρωσία αντιμετωπίζεται «με σεβασμό» και λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντά της.

Το μήνυμα προς τους Ρώσους πολίτες

Η συνέντευξη δεν περιορίστηκε μόνο στην εξωτερική πολιτική. Ο Πούτιν αφιέρωσε χρόνο και στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ρώσοι πολίτες, σε μια περίοδο επιβράδυνσης της οικονομίας και υψηλού πληθωρισμού, καθώς το Κρεμλίνο διοχετεύει τεράστια κεφάλαια στον αμυντικό τομέα.

Παραθέτοντας στατιστικά στοιχεία, υποστήριξε ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, επαινώντας τις κινήσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων για τη σταθεροποίηση της οικονομίας.

Παράλληλα, ισχυρίστηκε ότι οι Ρώσοι κατατάσσονται μαζικά στον στρατό, κάνοντας λόγο για πολύ νεαρούς άνδρες, ακόμη και φοιτητές, που παίρνουν άδεια από τις σπουδές τους για να υπογράψουν συμβόλαια και να συμμετάσχουν στις πολεμικές επιχειρήσεις.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η Ρωσία έχει υποστεί περίπου ένα εκατομμύριο απώλειες στον πόλεμο, ενώ όσοι επιστρατεύτηκαν το φθινόπωρο του 2022 παραμένουν ακόμη στο μέτωπο, γεγονός που υποδηλώνει δυσκολίες στην αναπλήρωση των στρατιωτικών δυνάμεων.

Παρά τα δεδομένα αυτά, ο Πούτιν «δεν ανησυχεί για το κόστος της συνέχισης της ‘ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης’», είτε αυτό είναι οικονομικό, ανθρώπινο ή ψυχολογικό, όπως σχολίασε ο πολιτικός αναλυτής Αντρέι Κολεσνίκοφ.

«Οι παραδοσιακές αξίες»

Παρότι ο πόλεμος κυριάρχησε στη συζήτηση, ο Ρώσος πρόεδρος επανήλθε και σε ένα από τα αγαπημένα του θέματα: τις λεγόμενες «παραδοσιακές αξίες».

Προειδοποίησε ότι χώρες με συντηρητικές πολιτικές κινδυνεύουν να δουν τα περιουσιακά τους στοιχεία να κατάσχονται από την Ευρώπη. «Αύριο μπορεί σε κάποιον να μην αρέσουν οι πολιτικές που αφορούν την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ», είπε, προσθέτοντας ότι σε μουσουλμανικές και ισλαμικές χώρες υπάρχουν αυστηροί νόμοι που προστατεύουν αξίες τις οποίες χαρακτήρισε «κοινές».

Όταν ένας 23χρονος φοιτητής εκμεταλλεύτηκε τη ζωντανή μετάδοση για να κάνει πρόταση γάμου στη σύντροφό του, ο Πούτιν τον επαίνεσε, σημειώνοντας ότι το ζευγάρι είναι μαζί από την εφηβεία.

«Στον Καύκασο υπάρχει η καλή παράδοση να παντρεύονται τα παιδιά σε νεαρή ηλικία. Πρέπει να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους», ανέφερε.

Όπως τόνισε σε άλλο σημείο, αυτό που ενώνει όσους πολεμούν για τη Ρωσία στο μέτωπο είναι οι «κοινές αξίες» τους.

Κόλπο ή αυθόρμητη στιγμή;

Για πολλούς θεατές, το πιο εντυπωσιακό στοιχείο της εκδήλωσης ήταν η μεγάλη οθόνη που πρόβαλλε μηνύματα απλών Ρώσων πολιτών.

Ορισμένα ήταν πλήρως εναρμονισμένα με το πνεύμα της συνέντευξης, όπως το μήνυμα: «Πώς μπορώ να βοηθήσω να γίνει η Ρωσία μια αυτοκρατορία;».

Άλλα, όμως, διέφεραν αισθητά. «Αυτό είναι ένα τσίρκο», έγραφε ένα μήνυμα που εμφανίστηκε για λίγο, ενώ ένα άλλο ρωτούσε: «Βλαντιμίρ Βλαντιμίροβιτς, είναι Παρασκευή, μπορούμε να ανοίξουμε τις μπύρες;».

Παραμένει ασαφές αν το Κρεμλίνο επέτρεψε σκόπιμα την προβολή τέτοιων μηνυμάτων για να προσδώσει μια αίσθηση αυθεντικότητας στη διαδικασία ή αν απλώς ορισμένοι πολίτες στάθηκαν τυχεροί.