Του Μάνου Χατζηγιάννη

Την στιγμή που στην Ευρώπη μεγιστοποιούνται τα κινήματα ”, ενώ στην χώρα μας ολοένα και πολλαπλασιάζονται τα φαινόμενα νοσούντες με κορονοϊό -κυρίως νέοι- να παρακούουν τις ιατρικές εντολές και να αναμειγνύονται με τον ευρύ πληθυσμό, εγείρεται μέγιστο ερώτημα ποια είναι τα όρια των αντιδράσεων. Και κυρίως αν οι “ξύπνιοι” που είναι πεπεισμένοι πως “ιός δεν υπάρχει” είναι τα πιο εύκολα θύματα ενός ισχυρού συστήματος, μιας φάμπρικας, που παγκοσμίως επωφελείται από την κάθε λογής αντίδραση και την απιστία.

Ο κορονοϊός αποτέλεσε ιδανική αφορμή αντιδραστικές φυλές, θεωρίες συνωμοσίας και πολιτικά και επιχειρηματικά συμφέροντα που κρύβονται από αυτές.

Ποιος τρίβει τα χέρια του όμως πίσω από την άρνηση των αρνητών, όπως οι... Ζορό που δεν θέλουν τις μάσκες; Καλά τα... αντάρτικα, αλλά μήπως κάποιοι από την Σκύλλα πέφτουν οικειοθελώς στην Χάρυβδη;

Καταρχάς από την άποψη της κοινωνιολογίας, αρκετοί αναλυτές προειδοποιούν ότι οι επικριτικές στάσεις κατά του κορονοϊού και ενάντια στα μέτρα της πανδημίας δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται σαν να ήταν ένα μπλοκ, επειδή είναι ένα αμάλγαμα διαφορετικών ανθρώπων και κινημάτων, σε ορισμένες περιπτώσεις με ανυπέρβλητες θέσεις και σε άλλες με πιο διφορούμενες προσεγγίσεις και μια ποικιλία ανησυχιών.

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι όλες αυτές οι ομάδες, κοινότητες και θεωρητικοί κάθε λογής συνωμοσίας τρέφονται μεταξύ τους. Και ότι η «διασταυρούμενη γονιμοποίηση» των μηνυμάτων για τα οποία μιλούν οι ερευνητές είναι πολύ σαφής στην περίπτωση του κινήματος κατά της μάσκας.

Οι κινητοποιήσεις αυξάνονται, στη Γερμανία, στη Βρετανία και αλλού, ωστόσο χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Ισπανίας, όπου οι διαδηλώσεις κατά των μέτρων του ιού, επαναλήφθηκαν πολλάκις το τελευταίο διάστημα. Η διαδήλωση πριν από μια εβδομάδα στην Plaza Colón στη Μαδρίτη, στην οποία περίπου 2.500 άτομα (όχι 30 ή 40 χιλιάδες) αμφισβήτησαν τα μέτρα πρόληψης και συλλογικής υγείας, διοργανώθηκε από τον Fernando Luis Vizcaíno, ο οποίος παρουσιάζεται στο blog του ως καθηγητής γιόγκα, συγγραφέας και ψυχοθεραπευτής, ψυχολόγος και αστροψυχολόγος. Μέχρι πριν από μια εβδομάδα, διέδιδε τα μηνύματα άρνησης και τις θεωρίες συνωμοσίας μέσω ενός καναλιού στο YouTube -που πάντως έκλεισε από το κοινωνικό δίκτυο- στο οποίο υποστήριζε ότι «η πανδημία δεν υπάρχει και η εφαρμογή της αποτελεί μέρος ενός σχεδίου για τη μείωση των ελευθεριών και την ανάπτυξη μιας νέας παγκόσμιας τάξης».

Στα βίντεό του αναφέρει συχνά τον Ricardo Delgado Martín, έναν άλλο από τους υποστηρικτές της καμπάνιας κατά της μάσκας. Η επαγγελματική του δραστηριότητα συνδέεται με την φυσική κατάσταση και εμφανίζεται ως βιοστατιστικός και έχει χρησιμοποιήσει παραγωγικά το κανάλι του στο YouTube (που επίσης έκλεισε πριν από μια εβδομάδα) για να αρνηθεί την ύπαρξη της πανδημίας και να επιτεθεί στα μέσα ενημέρωσης. Η διαδήλωση υποστηρίχθηκε επίσης από άλλους ανθρώπους και κινήσεις "φίλων", σύμφωνα με το κάλεσμα που διαδόθηκε μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ανάμεσά τους ο δικηγόρος Luis Miguel Ortega, δικηγόρος του ιδρύματος Φυσικής Θεραπείας, ο οποίος μάλιστα ζητά δωρεές για μια “διαφορετική βιβλιογραφία για την επικοινωνία της μάσκας”.

Αλλά πέραν από αετονύχηδες, υπάρχουν και πολιτικοί τυχοδιώκτες....

Στην πρόσκληση για την διαδήλωση κατά της μάσκας, ο ομιλητής ήταν ο Carlos Garcés, ο οποίος ήταν ο τοπικός ηγέτης του κόμματος Vox στη Βαρκελώνη και τώρα είναι πρόεδρος του “Κινήματος για την Αφύπνιση των Πολιτών”, ένα άλλο κίνημα άρνησης και ενάντια στο 5G, που έχει επίσης πραγματοποιήσει διαμαρτυρίες στους δρόμους της Μαδρίτης και ο οποίος βρίσκει στέγη στο κανάλι του Pedro Rosillo στο YouTube, ο οποίος με την σειρά του εμφανίζεται ως ειδικός ερευνητής, συγγραφέας και λατρεύει τις θεωρίες συνωμοσίας και την «ενδοϊστορία».

Μια άλλη από τις φωνές της διαδήλωσης ήταν εκείνη του αγρότη και “θεραπευτή” Josep Pàmies, που εκ μέρους ορισμένων χαρακτηρίζεται ως ψευδοπαράγων που προβάλλει την απόδοση των θεραπευτικών ιδιοτήτων σε ένα μείγμα χλωριώδους νατρίου και νερού (MMS), και για τον οποίο η Generalitat έχει ήδη επιβάλει πρόστιμο, αλλά και για άλλες περιπτώσεις για την προώθηση εναλλακτικών θεραπειών χωρίς ιατρική έγκριση, για τον αυτισμό, τον καρκίνο, την ελονοσία και άλλες ασθένειες. Μήπως σας θυμίζει το νερό του Καματερού ή την Αγία Αθανασία του Αιγάλεω;

Μεταξύ των κινημάτων που ενθάρρυναν τη διαμαρτυρία είναι η “Δημοκρατική Αντίσταση”, επίσης γνωστή ως Κίνημα Σαλαμάνκα Νουνέζ ντε Μπαλμπάο Μπαράιο, το οποίο ορίζεται ως ανεξάρτητο, αν και πολλά από τα μηνύματα του ηγέτη του είναι ευνοϊκά για το Βόξ. Ο Μιγκέλ Μπόσεν αναφέρθηκε με τη φράση «Εγώ είμαι η αντίσταση», στο μήνυμα με το οποίο ενθάρρυνε τους οπαδούς του να πάνε στη διαδήλωση κατά της μάσκας, στην οποία πάντως ο ίδιος δεν παρευρέθηκε!!!

Επίσης, το “Κίνημα του 2020” - το οποίο εμφανίστηκε ενάντια στο "νέο φυσιολογικό" και την αυξανόμενη απώλεια των πολιτικών ελευθεριών - και οι “Γιατροί για την Αλήθεια”, αλλά συμμετέχουν και άλλοι γιατροί που αρνούνται την πανδημία και των οποίων τα επιχειρήματα είχαν ήδη αποκρουστεί!

Διότι, σύμφωνα με διάφορους ερευνητές σε θέματα με θεωρίες συνωμοσίας, ένα από τα κοινά χαρακτηριστικά όλων αυτών των κινημάτων και των «ηγετών» είναι ότι κινούνται στον τομέα των πεποιθήσεων, παρόλο που τα παρουσιάζουν ως πληροφορίες. "Χρησιμοποιούν την απουσία αποδεικτικών στοιχείων ως απόδειξη μιας συγκάλυψης" και ως εκ τούτου υποστηρίζουν τη διατριβή τους.

Ο Francesc López Seguí, ειδικός στα Health Economics, ο οποίος από το Ίδρυμα TicSalut έχει συμμετάσχει σε μια διεθνή και διεπιστημονική έρευνα σχετικά με την προέλευση και τη διάδοση ορισμένων εκστρατειών άρνησης του κορονοϊού στο Twitter, διαβεβαιώνει ότι αυτό είναι πολύ σαφές στην περίπτωση των αντιπάλων της μάσκας: «Το γεγονός ότι διεθνείς οργανισμοί, όπως ο ΠΟΥ, υπερασπίζονται τη χρήση της μάσκας, αλλά με αμφιβολίες σχετικά με τους τύπους και τις συνθήκες υπό τις οποίες πρέπει να φορεθεί και παραδεχόμενοι ότι τα στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητά της εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες (όπως δεν αγγίζουμε τη μάσκα με τα χέρια) χρησιμοποιείται από τους αρνητές για να προσδώσει δήθεν αξιοπιστία και να υποστηρίξει τις θεωρίες τους ».

Σε άλλες περιπτώσεις, εξηγεί, βασίζονται άμεσα στη χειραγώγηση, όπως παρατήρησαν κατά τη διερεύνηση της εκστρατείας που ενορχηστρώθηκε με την ετικέτα #Filmyourhospital, στην οποία οι υποστηρικτές της θεωρίας συνωμοσίας για τον κορονοϊό παρότρυναν τους οπαδούς τους να φωτογραφήσουν κενά δωμάτια των νοσοκομείων για να δείξουν ότι δεν υπήρχε χιονοστιβάδα ασθενών με Covid.

Στην έρευνά του, ο Lopez Seguí παρατήρησε ότι τα μηνύματα που διαδίδονται ευρέως και αναδημοσιεύονται συνήθως, συνδέονται με πολιτικούς ή αμφιλεγόμενους σχηματισμούς οι οποίοι έχουν τα δικά τους πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα.

Στην Ελλάδα δεν μας είναι ξένα όλα αυτά... Εδώ ψηφίσαμε και βάλαμε στην Βουλή άνθρωπο που εμπορευόταν “επιστολές του Ιησού”.... Επομένως κοντά στο νου και η γνώση...