Ήταν λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής όταν ο Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Θανάσης Μπούρας ανακοίνωσε το αποτέλεσμα της ονομαστικής ψηφοφορίας. Ύστερα από ένα τριήμερο πυκνής και έντονης συζήτησης στην Ολομέλεια, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού για την αναβάθμιση της ανώτατης εκπαίδευσης υπερψηφίστηκε με 159 «ναι» επί της αρχής και αυξημένη πλειοψηφία σε πολλά από τα 205 άρθρα του.

Καθώς το νομοσχέδιο με τίτλο «Ενίσχυση του Δημόσιου Πανεπιστημίου - Πλαίσιο λειτουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων» είναι πλέον νόμος του Κράτους, το βλέμμα όλων στρέφεται στην επόμενη ημέρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης: τι αλλάζει στα δημόσια Πανεπιστήμια, πώς μετασχηματίζονται το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και, κυρίως, τι μέλλει γενέσθαι ως προς τα μη κερδοσκοπικά παραρτήματα.

Δημοκρίτειο και ΕΑΠ

Στα πρώτα άρθρα του νομοσχεδίου, υπάρχουν οι διατάξεις για το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ).

Για το μεν ΔΠΘ οι διατάξεις περιλαμβάνουν την ενσωμάτωση σε αυτό των τμημάτων του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος που εδρεύουν σε Καβάλα, Δράμα και Διδυμότειχο. Με τον τρόπο αυτό, το Δημοκρίτειο ταυτίζεται εδαφικά με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης και καθίσταται το τρίτο μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας, αποκτώντας τμήματα θετικών επιστημών, λογιστικής, οινολογίας και νοσηλευτικής - ειδικότητες δηλαδή με αυξημένη ζήτηση στην αγορά εργασίας. Επίσης, ιδρύεται Τμήμα Ψυχολογίας στο Διδυμότειχο (από το 2024) και Εργοθεραπείας στην Κομοτηνή (από το 2025), ενώ από τη συνένωση τριών τμημάτων της Κομοτηνής προκύπτει το νέο Τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών, το οποίο αναμένεται να προσελκύσει αυξημένο ενδιαφέρον στο επιστημονικό του πεδίο.

Αντίστοιχα, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο καθίσταται το 24ο πανεπιστήμιο της χώρας, αυτονομούμενο πλέον από τον διοικητικό έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας. Συγκεκριμένα, το ΕΑΠ αποκτά το σύστημα διακυβέρνησης και τα όργανα διοίκησης των υπολοίπων δημοσίων πανεπιστημίων (Πρύτανης -Συμβούλιο Διοίκησης - Σύγκλητος -ΕΛΚΕ) και εντάσσεται πλήρως στον νόμο4957/2022.

Δημόσιο Πανεπιστήμιο

Τα περισσότερα από τα περίπου 100 άρθρα του νομοσχεδίου τα οποία αφορούν οριζόντια στα δημόσια ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης υπερψηφίστηκαν στη Βουλή. Πιο συγκεκριμένα, αυτά αποσκοπούν στη βελτίωση διαδικασιών εκλογής των οργάνων διοίκησης των ιδρυμάτων και λειτουργίας των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας - ΕΛΚΕ, στην ψηφιοποίηση και απογραφειοκρατικοποίηση των πανεπιστημίων, στην απογραφή της περιουσίας τους, στη ρύθμιση θεμάτων για την υποδοχή αλλοδαπών φοιτητών σε προγράμματα σπουδών κ.ά.

Τσιόδρας για μη κρατικά πανεπιστήμια: «Αίρεται στην πράξη ένας αναχρονισμός στην ανώτατη εκπαίδευση» (Βίντεο)

Με την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων αναμένεται, σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας, το Δημόσιο Πανεπιστήμιο να ενισχυθεί και να διεθνοποιηθεί περαιτέρω. 'Αλλωστε, οι περισσότερες από τις διατάξεις αυτές προέκυψαν ύστερα από την ενσωμάτωση του μεγαλύτερου αριθμού των προτάσεων της Συνόδου των Πρυτάνεων όπως και ανέφερε και ο κ. Πιερρακάκης στις τοποθετήσεις του τόσο στις συνεδριάσεις της Ειδικής Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων- ΕΜΥ, όσο και στην Ολομέλεια της Βουλής καλώντας τους εκπροσώπους και των υπολοίπων κομμάτων να στηρίξουν τα εν λόγω άρθρα.

Ο ίδιος ο Πρόεδρος της Συνόδου των Πρυτάνεων και Πρύτανης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ανέφερε κατά την τοποθέτησή του στην ΕΜΥ ότι η Σύνοδος των Πρυτάνεων συνεργάστηκε με τον Υπουργό και τα στελέχη του Υπουργείου για την τελική διαμόρφωση των διατάξεων αυτών.

Μη κρατικά - μη κερδοσκοπικά παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων

Η μεγαλύτερη καινοτομία που εισάγει το νομοσχέδιο στην ελληνική πραγματικότητα είναι η θέσπιση ενός αυστηρού πλαισίου για την εγκατάσταση στη χώρα μας μη κρατικών μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων. Τα 25 περίπου σχετικά άρθρα αποτέλεσαν αντικείμενο έντονης συζήτησης και επιχειρηματολογίας κατά τη συνεδρίαση στην Ολομέλεια της Βουλής, ενώ ορισμένα από αυτά ψηφίστηκαν και από την Πλεύση Ελευθερίας, με την κα. Ζωή Κωνσταντοπούλου να δηλώνει ότι το κόμμα της θα στηρίξει όσα από αυτά ευθυγραμμίζονται με τις αρχές του.
 

Ο Υπουργός κ. Πιερρακάκης,υπογράμμισε ότι με το νομοσχέδιο αυτό, η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα αλλάζει ολιστικά προσφέροντας ακόμα περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες για τους νέους μας αποτρέποντας τη φυγή τους στο εξωτερικό, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί χώρο στους αξιόλογους Έλληνες επιστήμονες και ακαδημαϊκούς της διασποράς να επιστρέψουν και να προσφέρουν στη χώρα.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί από πανεπιστήμια του εξωτερικού για την εγκατάσταση παραρτημάτων στην Ελλάδα είναι αρκετά έντονο, ενώ η λειτουργία των πρώτων αναμένεται να ξεκινήσει σε περίπου ενάμιση χρόνο.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, ο νέος νόμος μεταρρυθμίζει τον χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αφού προετοιμάζει το έδαφος για τη συνύπαρξη των δημοσιών πανεπιστημίων και των μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων. Το ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο αυτονομείται ακόμα περισσότερο και διεθνοποιείται, αποκτώντας τα εργαλεία για να χαράξει τη δική του στρατηγική, ενώ ταυτόχρονα η Ελλάδα βγαίνει από την απομόνωση ως έχοντας πλέον το πλαίσιο για την υποδοχή μη κρατικών πανεπιστημίων. Είναι βέβαιο πως οι εξελίξεις ως προς την εφαρμογή του νόμου θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον το επόμενο διάστημα.

Κυρ. Πιερρακάκης: Η Ελλάδα ανοίγει καινούργιο βιβλίο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

Αναφερόμενος σε αυτή την κομβική για την εκπαίδευση στη χώρα εξέλιξη, ο υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Κυριάκος Πιερρακάκης τόνισε: «Πρόκειται για μια ιστορική στιγμή για τη χώρα και για το ακαδημαϊκό μας προσωπικό εντός και εκτός Ελλάδος. Και τούτο διότι με τον νόμο που ψήφισε η Βουλή των Ελλήνων, τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια απελευθερώνονται από χρόνιες αγκυλώσεις που δεν τους επέτρεπαν να αναπτύξουν πλήρως την δυναμική που διαθέτουν. Επίσης, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης ενισχύεται με την προσθήκη νέων σχολών και με την γεωγραφική του ταύτιση με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ενώ ταυτόχρονα το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο αυτονομείται και καθίσταται ένα ακόμα αυτοδιοικούμενο και ισχυρό δημόσιο πανεπιστήμιο. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις έρχονται να πλαισιώσουν τους αυξημένους πόρους του κατευθύνουμε προς όλα τα ελληνικά δημόσια πανεπιστήμια, με στόχο την ενίσχυση τους σε όλα τα επίπεδα και ιδίως διεθνοποίηση τους.

Ταυτόχρονα, πραγματοποιούμε ένα στερεό και επιβεβλημένο βήμα, ρυθμίζοντας την εγκατάσταση στην χώρα μας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων. Μέσα από ένα ιδιαίτερα αυστηρό, το αυστηρότερο σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, πλαίσιο λειτουργίας, ερχόμαστε να ασκήσουμε ρυθμιστική κυριαρχία σε ένα πεδίο το οποίο τόσα χρόνια διαμορφωνόταν ερήμην μας. Υλοποιώντας το όραμα και την εντολή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η Ελλάδα δεν αλλάζει απλώς σελίδα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά ανοίγει ένα καινούργιο βιβλίο. Ένα βιβλίο στο οποίο είμαστε αισιόδοξοι ότι θα γραφτούν πολλές σελίδες εξωστρέφειας, προόδου και διακρίσεων για την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα».