Στο παρελθόν έσφυζαν από ζωή και αποτελούσαν πόλο έλξης κατοίκων αλλά και τουριστών. Σήμερα δεν έχει μείνει τίποτα που να θυμίζει τις παλιές καλές τους μέρες.
Από θεματικά πάρκα μέχρι παγετώνες, από βράχους μέχρι σιδηροδρομικούς σταθμούς, αυτά είναι κάποια από τα μέρη που πλέον μπορείς να «επισκεφθείς» μόνο από φωτογραφίες.
Gum Wall – Ο τοίχος από τσίχλες στο Seattle
Ένα ιδιόμορφο ψηφιδωτό κοσμούσε τον τοίχο του Market Theater, στο Seattle. Επί 20 χρόνια περαστικοί και κάτοικοι κολλούσαν στα τούβλα του χρησιμοποιημένες τσίχλες σε διάφορα χρώματα και σχήματα. Κάποιοι μάλιστα έφτιαχναν μικρά «γλυπτά», ενώ στο περβάζι του παραθύρου υπήρχαν μέχρι και τσίχλες «σταλακτίτες». Για πολύ καιρό αποτέλεσε ένα δημοφιλή προορισμό στην πόλη αλλά αυτή η ιδιότητά του δεν το βοήθησε. Οι πολύχρωμες τσίχλες κρίθηκαν επιζήμιες για τα κόκκινα τούβλα του κτιρίου κι έτσι τον Νοέμβριο του 2015, ο τοίχος πέρασε από γενική καθαριότητα. Αυτό, βέβαια, δεν πτόησε τους επισκέπτες του, που έχουν ήδη ξεκινήσει την… αναδημιουργία του. Παρ’ όλα αυτά χρειάζεται αρκετός καιρός ακόμη μέχρι να φτάσει τις περασμένες δόξες του.
Sutro Baths, San Francisco – Τα εντυπωσιακά λουτρά που έληξαν άδοξα
Τα Sutro Baths, το μεγαλύτερο σύμπλεγμα από εσωτερικές πισίνες, άνοιξαν τις πόρτες τους για πρώτη φορά στις 14 Μαρτίου το 1896. Χτισμένα από τον εκατομμυριούχο Adolph Sutro, που αργότερα έγινε δήμαρχος της πόλης, η κατασκευή είχε τη δυνατότητα να χωρέσει 10.000 κολυμβητές ταυτόχρονα, μέσα σε εφτά πισίνες θαλασσινού νερού, η καθεμία από τις οποίες είχε διαφορετική θερμοκρασία.
Τα λουτρά είχαν σχεδιαστεί από τον Sutro για να αποτελέσουν έναν προσιτό προορισμό για το μέσο κάτοικο του San Francisco. Οι τιμές τους παρέμεναν χαμηλές, ενώ ο Sutro κατασκεύασε ακόμη και μικρή σιδηροδρομική γραμμή για να κάνει την μεταφορά των πελατών πιο εύκολη. Αλλά ακόμη και αυτά τα μέτρα δεν ήταν αρκετά για να στηρίξουν οικονομικά το ριψοκίνδυνο εγχείρημα.
Μετά το θάνατο του Sutro, οι κληρονόμοι του μετέτρεψαν τμήμα των Sutro Baths σε παγοδρόμιο ελπίζοντας να αυξήσουν τις επισκέψεις, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Με τη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929, η νομοθεσία περί υγιεινής έγινε αυστηρότερη, οι δημόσιες συγκοινωνίες περιορίστηκαν και η επιχείρηση άρχισε να γεμίζει χρέη. Τελικά, το 1952, ο εγγονός του Sutro πούλησε τα Λουτρά για 250.000 δολάρια.
Ωστόσο, ούτε οι νέοι ιδιοκτήτες κατάφεραν να αλλάξουν τη ρότα της επιχείρησης. Παρόλο που πρόσθεσαν ένα καταρράκτη και μια στοά, τα Sutro Baths δεν έγιναν ποτέ ξανά κερδοφόρα. Το 1966 έκλεισαν για πάντα τις πόρτες τους και λίγο αργότερα κάηκαν, σε μια πυρκαγιά που κίνησε πολλές υποψίες. Αν και τα ίδια δεν υπάρχουν πια, τα ερείπια των Sutro Baths δίπλα στην θάλασσα συνεχίζουν ακόμη και σήμερα να προσελκύουν νοσταλγούς και φιλοπερίεργους.
Love Locks, PONT DES ARTS – Οι κλειδαριές της αγάπης στο Παρίσι
Το 2006, στα καρέ μιας ιταλικής ταινίας, γνώρισε τη δημοσιότητα μια ιδιαίτερη κίνηση αγάπης, που επρόκειτο να επηρεάσει πολλούς. Ένα ζευγάρι χάραζε τα αρχικά του σε μια κλειδαριά και, αφού την κλείδωνε στην κουπαστή της γέφυρας, πετά το κλειδί στο ποτάμι. Ο ιδιαίτερος αυτός όρκος αιώνιας αγάπης βρήκε σημείο έκφρασης το 2008, αρκετά χιλιόμετρα μακρύτερα, στη γέφυρα Pont des Arts στο Παρίσι.
Μέσα σε λίγα χρόνια η γέφυρα είχε γεμίσει με περισσότερες από 700.000 κλειδαριές, αυξάνοντας τις ανησυχίες των υπεύθυνων καθώς το βάρος τους ξεπερνούσε τους 45 τόνους. Έτσι, το 2012, οι κλειδαριές αλλά και τα κάγκελα του Pont des Arts αφαιρέθηκαν και τη θέση τους πήραν σύγχρονα πάνελ από plexiglass. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει τις παλιές μέρες της γέφυρας. Τα νέα πάνελ προσφέρουν βελτιωμένη θέα στο ποτάμι και είναι εξαιρετικά αφιλόξενα προς επίδοξα… λουκέτα.
Vidámpark – Η εγκαταλειμμένη «Disneyland» της Ουγγαρίας
Κάποτε ήταν γνωστό ως το μεγαλύτερο πάρκο διασκέδασης στην Βουδαπέστη και για 175 χρόνια έστεκε στο ίδιο έδαφος. Μέσα σε αυτό το διάστημα κατάφερε να επιβιώσει από φωτιές, τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και αλλεπάλληλες ανακατασκευές. Όμως το ολοένα και λιγότερο ενδιαφέρον από πλευράς επισκεπτών οδήγησε στην οικονομική κατάρρευση του πάρκου. Στο ζενίθ της δόξας του, την δεκαετία του ΄70, περίπου 2.7 εκατομμύρια άνθρωποι πέρασαν το κατώφλι του, ενώ το 2012 οι επισκέπτες ήταν μόλις 300.000. Οι φήμες για μόνιμο κλείσιμο της επιχείρησης άρχισαν να ακούγονται το 2010, αλλά οι πόρτες του έκλεισαν τελικά τον Οκτώβριο του 2013. Ο διπλανός ζωολογικός κήπος είναι πιθανό να οικειοποιηθεί το έδαφός του, όχι όμως και κάποια από τα τρενάκια του. Το ξύλινο roller coaster Hullámvasút από το 1922, ένα carousel κτισμένο το 1906 και μια σήραγγα για τρενάκι από το 1912 προστατεύονται λόγω της ιστορικής τους αξίας.
Guaíra, σύνορα Παραγουάης και Βραζιλίας – Κάποτε καταρράκτες, σήμερα φράγμα
Στον ποταμό Paraná, που χωρίζει Βραζιλία και Παραγουάη, βρίσκονταν οι καταρράκτες Guaíra. Αν και κάποιες φορές αποκαλούνταν «Seven Falls», ήταν στην πραγματικότητα μια σειρά από 18 καταρράκτες. Παρόλο που δεν ήταν από τους ψηλότερους παγκοσμίως, ήταν από τους πιο δυνατούς. Ο όγκος του νερού ήταν διπλάσιος από τους καταρράκτες του Νιαγάρα και ο εκκωφαντικός τους ήχος ακουγόταν μέχρι και 30 χιλιόμετρα μακριά.
Κάθε χρόνο προσέλκυε αμέτρητους τουρίστες αλλά αυτό δεν εμπόδισε την κατεδάφισή του το 1982 από το βραζιλιάνικο στρατό. Το θαύμα της φύσης αντικαταστάθηκε με το φράγμα Itaipu, τη μεγαλύτερο σε παραγωγή υδροηλεκτρική εγκατάσταση στον κόσμο. Στους τελευταίους μήνες της ζωής τους, οι καταρράκτες γέμισαν τουρίστες, οι οποίοι το επισκέπτονταν για μια τελευταία φορά. Το τέλος του σημαδεύτηκε από μια τραγωδία: τον Ιανουάριο του 1982 μια γέφυρα γεμάτη ανθρώπους κατέρρευσε στοιχίζοντας τη ζωή σε 80 άτομα. Παρά το αποτρόπαιο δυστύχημα οι επισκέπτες δεν πτοήθηκαν και πραγματοποίησαν μια τελετή αποχαιρετισμού του Guaíra που διήρκησε 14 μέρες.
Wedding Cake Rock – Ο γαμήλιος βράχος της Αυστραλίας
Με το όνομά του εμπνευσμένο από τον παράξενο λευκό του σχήμα που θυμίζει τούρτα, το Wedding Cake Rock αποτελούσε για καιρό δημοφιλές σημείο για extreme φωτογραφήσεις τόσο για επαγγελματίες, όσο και για τουρίστες. Την περασμένη χρονιά μια δραματική αύξηση των επισκεπτών του τράβηξε την προσοχή των υπεύθυνων. Από περίπου 2.000 οι μηνιαίες επισκέψεις έγιναν 10.000, με το Instagram να παίρνει φωτιά με αναρτήσεις από λάτρεις του κινδύνου και τολμηρούς γιόγκι. Μέχρι τότε, τουλάχιστον ένας άνθρωπος είχε χάσει την ζωή του, πέφτοντας από τον βράχο. Από τον Μάιο του 2015 ο φωτογενής βράχος περιφράχθηκε σε μια προσπάθεια αποφυγής κάποιου άλλου ατυχήματος. Τα μέτρα ασφαλείας πάντως δεν φαίνεται να χαλαρώνουν ούτε μελλοντικά: μια επιστημονική αναφορά που δόθηκε στην δημοσιότητα το περασμένο καλοκαίρι αποκάλυψε ότι ο απόκρημνος βράχος μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή μέσα στην επόμενη δεκαετία.
Ο αυθεντικός σταθμός Penn Station – Το κατεδαφισμένο διαμάντι της Νέας Υόρκης
Ο πρώτος σταθμός Pennsylvania Station, τερματικός του τρένου με προορισμό την Νέα Υόρκη, έχει κλείσει οριστικά τις πόρτες του από το 1963. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1910 και, όσο καιρό λειτουργούσε, δεν ήταν μονάχα ένας πολυσύχναστος κόμβος συγκοινωνιών: η παρισινή Beaux-Arts αρχιτεκτονική του ανταγωνιζόταν σε ομορφιά το Grand Central. Δημιουργία των McKim, Mead, & White, της εταιρίας αρχιτεκτόνων που αναδημιούργησε κατά την θητεία του Roosevelt τον Λευκό Οίκο, αντλούσε την έμπνευσή του από την Ακρόπολη, την Πύλη του Βρανδεμβούργου, την Βασιλική του Αγίου Πέτρου, τα Ρωμαϊκά Λουτρά και την Τράπεζα της Αγγλίας. Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα η σιδηροδρομική γραμμή της Pennsylvania αποτελούσε μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις παγκοσμίως και ο σταθμός της στην Νέα Υόρκη ήταν αναλόγως εντυπωσιακός – κάθε μέρα είχε την δυνατότητα να μεταφέρει 200.000 επιβάτες και είχε χτιστεί για να αντέξει πάνω από 100 χρόνια. Οι μέρες της δόξας του, όμως, δεν κράτησαν πολύ.
Με την άφιξη του αυτοκινήτου και των αεροπλάνων οι μετακινήσεις με τρένο σταμάτησαν να είναι πια τόσο δημοφιλείς. Η εταιρία δεν μπορούσε πλέον να διαχειριστεί τα έξοδά της και το 1954 πούλησε τον εναέριο χώρο πάνω από τις πλατφόρμες του σταθμού σε τοπικό μεσιτικό γραφείο. Η μελλοντική του μοίρα έδειχνε ότι θα γίνει στάδιο. Ανήσυχοι πολίτες διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στα σχέδια αυτά χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η κατεδάφισή του ξεκίνησε στις 28 Οκτωβρίου το 1963, την οποία η New York Times χαρακτήρισε «μια βανδαλιστική ενέργεια ενάντια σε ένα από τα μεγαλύτερα και κομψότερα ορόσημα της εποχής του».
Ο παγετώνας της Chacaltaya, Βολιβία – Ένα θέρετρο που… έλιωσε
Στην κορυφή του βουνού Chacaltaya, ο αριθμός των επισκεπτών του δεν ήταν ποτέ υπερβολικός αλλά ο μόνος λόγος γι’ αυτό ήταν οι παρενέργειες λόγω του υψόμετρου. Όσοι όμως λάτρεις των extreme sports έπαιρναν σοβαρά τον εαυτό τους, κρατούσαν το μοναδικό θέρετρο για σκι της Βολιβίας ψηλά στην λίστα των προορισμών τους. Όλα αυτά έως ότου… έλιωσε. Από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι οι ολοένα και αυξανόμενες θερμοκρασίες έκαναν τον παγετώνα της Chacaltaya να λιώνει με επικίνδυνους ρυθμούς. Ειδικοί προέβλεψαν ότι θα έχει εξαφανιστεί ως το 2015 – αλλά ακόμη κι αυτή η άποψη ήταν τελικά υπερβολικά αισιόδοξη. Μέσα στο 2009 ο πάγος, το χιόνι και η πίστα του σκι εξαφανίστηκαν για πάντα. Το γεγονός αυτό είχε επιπτώσεις και αλλού: οι παγετώνες των Άνδεων ήταν επίσης πηγή πόσιμου νερού και ηλεκτρικής ενέργειας για πάνω από 80 εκατομμύρια κατοίκους της περιοχής.
