Στη δεκαετία του ’40, την πιο ταραγμένη και αιματηρή, στη σύγχρονη ιστορία της ανθρωπότητας, κομμουνισμός και καπιταλισμός συγκρούονταν διαρκώς σε όλα τα επίπεδα. Για τους δυτικούς οι «κομμουνισταί» ήταν κάτι σαν… ζωύφια που έπρεπε να εξοντωθούν προκειμένου να σταματήσει να εξαπλώνεται στον πλανήτη η δηλητηριώδης ιδεολογία τους.
Για τους ανατολικούς ο δυτικός τρόπος ζωής και ο καπιταλισμός ήταν κάτι σαν τον διάολο που έπρεπε να τον αποφύγουν πάση θυσία. Κάθε επαφή με τον καπιταλιστικό τρόπο ζωής και τις συνήθειες του ισοδυναμούσε με… μαγάρισμα και έπρεπε να αντιμετωπιστεί με τρόπο αμείλικτο.
Η κόντρα αυτή, λοιπόν, είχε αναπτυχθεί σε κάθε πιθανό ή απίθανο πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης σε τέτοιο βαθμό που οι δυο πλευρές έδειχναν να ξεφεύγουν από τα όρια της λογικής. Πως αλλιώς να χαρακτηρίσει το γεγονός πως ένας θρυλικός στρατάρχης της μιας πλευράς δεν μπορούσε να πιει ένα… απλό αναψυκτικό επειδή αυτό θεωρούνταν σήμα κατατεθέν της αντίπαλης πλευράς;
Το μυστικό βρίσκεται στη… μυστική συνταγή της Coca-Cola
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, όμως, και ας συμφωνήσουμε σε κάτι απλό: Αν η συνταγή του διάσημου αμερικάνικου αναψυκτικού ήταν γνωστή και μπορούσαν να την αντιγράψουν οι Σοβιετικοί, η ιστορία που θα διαβάσετε παρακάτω δεν θα είχε γίνει ποτέ.
Η Coca-Cola δημιουργήθηκε το 1886, με έναν μάλλον… ανορθόδοξο τρόπο. Ο φαρμακοποιός Τζον Πέμπερτον, προσπάθησε να φτιάξει ένα σκεύασμα για την καταπολέμηση του πονοκέφαλου αλλά και την τόνωση του οργανισμού. Έτσι, δοκιμάζοντας διάφορους συνδυασμούς, κατέληξε σε ένα σιρόπι με χρώμα καραμέλας, που είχε ιδιαίτερη γεύση. Στη συνέχεια πρόσθεσε ανθρακούχο νερό και όλα άρχισαν σίγα- σιγά να παίρνουν τον δρόμο τους.
Σύντομα το σιρόπι αυτό άρχισε να ξεπουλάει και λίγο αργότερα βρήκε και όνομα το οποίο διατηρεί μέχρι και σήμερα. Νονός ήταν ο λογιστής του φαρμακοποιού που χρησιμοποίησε το γράμμα «C» από την κοκαΐνη, που ήταν αρχικά ένα από τα βασικά συστατικά του σιροπιού (αργότερα η κοκαΐνη αφαιρέθηκε από τα συστατικά και τετραπλασιάστηκε η καφεΐνη)…
Ο φαρμακοποιός μόνο την πρώτη χρονιά πούλησε κάτι παραπάνω από 25 γαλόνια του μαγικού σιροπιού! Τρία χρόνια αργότερα η συνταγή πουλήθηκε στον επιχειρηματία Άιζα Κάντλερ. Εκείνος είναι που ευθύνεται για το γιγάντωμα της. Εκείνος και η μυστική συνταγή της, για να είμαστε πιο ακριβείς.
Κανείς δεν κατάφερε να την αντιγράψει ποτέ. Η ίδια η συνταγή βρίσκεται καλά κλειδωμένη και φυλασσόμενη σε θησαυροφυλάκιο, στο μουσείο της Coca-Cola στην Ατλάντα. Κατά καιρούς διάφοροι έχουν πει πως βρήκαν τη συνταγή αλλά στο τέλος έμειναν με την χαρά.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η Coca-Cola
Η Coca-Cola ήταν διάσημη στις ΗΠΑ ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Σε ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης είχε αρκετούς φανατικούς οπαδούς πριν από τη δεκαετία του 1940. Στον υπόλοιπο κόσμο, ωστόσο, συστήθηκε με αφορμή τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αφορμή στάθηκε μια εξαιρετική επιχειρηματική ιδέα που μετέτρεψε τους αμερικανούς στρατιώτες σε… πλασιέ και, μάλιστα, με ελάχιστο κόστος για την ίδια την εταιρεία.
Σύμφωνα με αυτή την ιδέα, όσο καιρό διαρκούσε ο μεγαλύτερος πόλεμος που γνώρισε η ανθρωπότητα κάθε ένστολος είχε δικαίωμα, σε όποιο σημείο του πλανήτη κι αν υπηρετούσε, να αγοράσει ένα μπουκάλι Coca Cola μόνο με 5 σεντς! Έτσι το διάσημο αναψυκτικό έφτασε σε κάθε χώρα που επιχειρούσε ο αμερικάνικος στρατός.
Κάπως έτσι την γνώρισαν και οι Σοβιετικοί στρατιώτες. Γι’ αυτούς όμως ήταν κάτι σαν απαγορευμένος καρπός καθώς, ας μην ξεχνάμε, πως μιλάμε για το εθνικό αναψυκτικό των καπιταλιστών. Όπως κάθε απαγορευμένος καρπός, ωστόσο, έτσι και η Coca Cola είναι εξαιρετικά γλυκός για να μην το δοκιμάσει κάποιος. Οι σοβιετικοί την δοκίμασαν, την καταδίκασαν πολιτικά, την έστειλαν στο πυρ το εξώτερον αλλά… κράτησαν και μερικά μπουκάλια για να δροσίζονται και να απολαμβάνουν τη γεύση της.
Και δεν ήταν μόνο οι απλοί στρατιώτες. Ήταν και οι ανώτατοι αξιωματικοί του Κόκκινου Στρατού. Ένας από αυτούς ήταν και ο εμβληματικός στρατάρχης Γκέοργκι Ζούκοφ ο οποίος υπέκυψε στο πάθος του για το καπιταλιστικό αναψυκτικό.
Η ιδέα της λευκής Coca-Cola με το κόκκινο αστέρι στο μπουκάλι
Ο εμβληματικός σοβιετικός στρατάρχης ερωτεύτηκε και εθίστηκε στη γεύση της Coca Cola την οποία λέγεται πως του σύστησε ο ίδιος ο στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ! Ήξερε, όμως, πως δεν θα μπορούσε να την απολαύσει στη Σοβιετική Ένωση καθώς αυτό θα ενοχλούσε και θα έδινε την εντύπωση πως ο Ζούκοφ υπέκυψε στα καπιταλιστικά θέλγητρα.
Όποτε σκέφτηκε πως όλα θα ήταν καλύτερα αν έπινε Coca Cola χωρίς να… πίνει ακριβώς Coca Cola! Περίεργο; Όχι και τόσο. Αρκούσε μια επαφή, η οποία έγινε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με την αμερικάνικη εταιρεία από την οποία ο Ζούκοφ ζήτησε να του φτιάξουν μια λευκή Coca Cola, η οποία θα έμπαινε σε λευκό μπουκάλι, με ένα κόκκινο άστρο στη μέση το οποίο θα αντικαταστούμε την ετικέτα με το διάσημο λογότυπο του αναψυκτικού. Ο στρατάρχης, μάλιστα, το πήγε ένα βήμα παραπέρα ζητώντας από την εταιρεία το μπουκάλι να μοιάζει με εκείνο της βότκας για να είναι πιο… οικείο στους συμπατριώτες του!
Όπως γίνεται εύκολα κατανοητό ο Ζούκοφ ήταν ένας εξαιρετικά ιδιαίτερος πελάτης και η παραγγελία του ήταν μια πρόκληση για την εταιρεία η οποία δέχθηκε να φτιάξει την λευκή Coca Cola! Ο στρατάρχης δεν ήταν κάποιος τυχαίος… Υπερασπίστηκε τη Μόσχα με επιτυχία. Ήταν αυτός που «έσπασε» τη γερμανική αντίσταση στο Στάλινγκραντ. Αυτός ήρε την πολιορκία του Λένινγκραντ και ήταν μπροστάρης στην θριαμβευτική ρωσική προέλαση από τη Βαρσοβία στο Βερολίνο.
Το αίτημα του Ζουκοφ έφτασε, μέσω των ανθρώπων της εταιρείας, στα αυτιά του προέδρου των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν ο οποίος δεν έχασε την ευκαιρία να πάει χαμένη. Ήξερε πως αυτή δεν ήταν μια απλή παραγγελία και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πολιτικά.
«Στρατολόγησε», λοιπόν, τον Μλάντιν Ζαρούμπιτσα ο οποίος ήταν από τους καλύτερους χημικούς της εταιρείας στην Ευρώπη και του ζήτησε να δημιουργήσει την λευκή Coca Cola με τον τρόπο που την ζήτησε ο Ζούκοφ. Και εκείνος τα κατάφερε… «Η πρώτη μου αποστολή ήταν να φτιάξω για τον Ζούκοφ 50 κασόνια. Λευκή Coke για τους κόκκινους Ρώσους. Αυτό ήταν ένα βαθύ, σκοτεινό μυστικό» είπε χρόνια αργότερα ο Ζαρούμπιτσα.
Η εμφιάλωση έγινε στο εργοστάσιο «Lambach» ενώ το μπουκάλι και το καπάκι δημιουργήθηκε από την εταιρεία «Crown Cork and Seal» στις Βρυξέλλες. Παράλληλα, με έναν… «μαγικό» τρόπο η Coca Cola κέρδισε μια εύνοια σε ότι αφορά την μεταφορά του αναψυκτικού στην ΕΣΣΔ αφού αφενός παρακάμφθηκαν όλοι οι περιορισμοί που αφορούσαν τη διακίνηση προϊόντων από την Ευρώπη στην σοβιετική ζώνη και αφετέρου το φορτίου δεν σταμάτησε ποτέ στο τελωνείο.
Η τύχη της λευκής Coca Cola… αγνοείται
Η πρώτη παραγγελία του Ζούκοφ έμελλε να είναι και η στερνή. Κανείς δεν ξέρει τι απέγιναν όλα αυτά τα μπουκάλια. Πιθανότατα ο σοβιετικός στρατάρχης τα ήπιε και στη συνέχεια τα κατέστρεψε για να μην αφήσει πίσω του… αποδεικτικά στοιχεία.
Ούτε οι Αμερικανοί έδωσαν στη δημοσιότητα ποτέ κάποια φωτογραφία από εκείνα τα μπουκάλια που είχαν το ιδιαίτερο κόκκινο αστέρι στην ετικέτα αντί για το κλασικό λογότυπο. Ο Ζούκοφ δεν έδωσε άλλη παραγγελία.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, αυτό που φοβόταν ο εμβληματικός στρατάρχης έγινε καθώς όντας ένας από τους μεγαλύτερους «δελφίνους» του Στάλιν έπεσε στη δυσμένεια του σκληροτράχηλου σοβιετικού ηγέτη. Η μυστική αστυνομία της ΕΣΣΔ, μάλιστα, έκανε έφοδο στο σπίτι του Ζούκοφ στη Μόσχα όπου ανακαλύφθηκαν δεκάδες λάφυρα από το λεηλατημένο Βερολίνο, όπως κοσμήματα , χαλιά, μεταξωτά, γούνες και πίνακες ζωγραφικής. Κάποιο μπουκάλι της λευκής Coca Cola, ωστόσο, δεν βρέθηκε. Ή βρέθηκε και δεν θα το μάθουμε πότε…
