IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ

Τό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα, ἀδελφοί χριστιανοί, ἔλεγε γιά κάποιο ἁμαρτωλό, Ζακχαῖο στό ὄνομα, πού ἔκλεβε καί ἀδικοῦσε, ἀλλά εἶχε τό πόθο νά δεῖ τόν Χριστό καί νά γίνει δικός Του. Καί ὅταν ὁ Χριστός πῆγε στήν πόλη τοῦ Ζακχαίου, τήν Ἱεριχώ, αὐτός, γιά νά δεῖ καλά τόν Χριστό, ἀνεμπόδιστα ἀπό τόν ὄχλο, γιατί ἦταν κοντός, ἔκανε μία ἐξευτελιστική πράξη γιά τήν θέση του· γιατί ἦταν τελώνης, ἐπίσημο ἐπάγγελμα τήν τότε ἐποχή. Λές καί ἦταν ἕνας χωριάτης νέος, ἀνέβηκε σέ μιά συκομωριά καί ἀπό ἐκεῖ ψηλά ἔβλεπε καλά ὅλη τήν πορεία τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Χριστός τόν ἐπῄνεσε γιά τόν πόθο του καί γιά τήν ταπεινή του αὐτή πράξη, γιά νά ἐκπληρώσει τόν πόθο του, καί τοῦ ὑποσχέθηκε ὅτι θά πάει σπίτι του. Ὁ δέ Ζακχαῖος, ἐκεῖ μπροστά σ᾽ ὅλο τόν κόσμο, ἐξομολογήθηκε τά ἁμαρτήματά του, τίς κλοπές του καί τίς ἀδικίες του καί ὑποσχέθηκε ὅτι θά τίς διορθώσει μέ τό παραπάνω. Ἐπειδή, χριστιανοί μου, σέ λίγο θά μποῦμε στό Τριώδιο, πού εἶναι περίοδος μετανοίας, γι᾽ αὐτό, σάν μία εἰσαγωγή σ᾽ αὐτή τήν περίοδο, ἡ Ἐκκλησία ἔβαλε σήμερα τήν εὐαγγελική περικοπή περί τοῦ Ζακχαίου.

Μετά τήν σύντομη αὐτή ἀναφορά στό σημερινό Εὐγγέλιο, ἀδελφοί, θέλω τώρα, ὅπως τό κάνω στήν νέα σειρά τῶν κηρυγμάτων μας, νά ἀναφερθῶ σέ μερικούς ἁγίους τῆς Ἑβδομάδος. Καί κατά πρῶτον θέλω νά σᾶς πῶ γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν θεολόγο, τόν Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, πού θά ἑορτάσουμε στίς 25 τοῦ μηνός, τήν ἐρχόμενη Τετάρτη. Αὐτός ἔπρεπε νά κάνει ἀγώνα ἐναντίον τῶν Ἀρειανῶν, τῶν μεγάλων αὐτῶν αἱρετικῶν, πού ἀρνοῦνταν ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός εἶναι Θεός, ὅμοιος μέ τόν Θεό Πατέρα. Καί ἔκανε τόν ἀγώνα αὐτόν μέ μεγάλη ἐπιτυχία, γιατί ἦταν θεολόγος. Μέ μιά σειρά πέντε ὁμιλιῶν ἀπέδειξε τήν πλάνη τῆς αἵρεσης τῶν Ἀρειανῶν καί ἀκόμη στίς ὁμιλίες του αὐτές ἀπέδειξε στούς Ἀρειανούς ὅτι εἶναι ἀνίκανοι νά κατανοοῦν τά θεῖα. Γιά τίς ὁμιλίες του αὐτές πῆρε τόν τίτλο τοῦ «θεολόγου». Ἀπό αὐτό, ἀγαπητοί μου, μαθαίνουμε αὐτό πού καταλαβαίνουμε, ὅτι τόν ἀγώνα ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν πρέπει νά τόν κάνουν μόνον αὐτοί πού ἔχουν θεολογική γνώση, ὅσοι δηλαδή, γνωρίζουν καλά τήν Ἁγία Γραφή καί τήν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ἐπίσης, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος, ἐνῶ ἦταν δεινός πολέμιος τῶν αἱρέσεων, γιατί ἡ αἵρεση δείχνει λάθος θεό, ὅμως στήν συμπεριφορά του καί πρός αὐτούς τούς αἱρετικούς ἦταν πολύ πρᾶος καί γλυκής· καί μάλιστα τήν γλυκύτητά του αὐτή τήν εἶχε καί πρός τούς ἁμαρτωλούς καί τούς παραστρατημένους. Ἐπειδή λοιπόν σάν ἅγιος εἶχε καί τήν ἀρετή τῆς πραότητος, γι᾽ αὐτό πέτυχε στόν ἀντιαιρετικό του ἀγώνα, καί ἔκανε πολλούς Ἀρειανούς νά ἀρνηθοῦν τήν πλάνη καί νά δεχθοῦν τήν ὀρθόδοξη πίστη. Καί ἀπό αὐτό πάλι διδασκόμεθα ὅτι τόν ἀγώνα μας ἐναντίον τῶν αἱρετικῶν πρέπει νά τόν κάνουμε μέ θεολογία μέν, ἀλλά καί μέ πραότητα καί μέ ἀγάπη, ὥστε ὁ διάλογός μας νά εἶναι ἐπιτυχής. Ἀλλά, ἄς ποῦμε καί αὐτό, ὅτι τήν ζημιά στό ποιμαντικό ἔργο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τήν ἔκαναν οἱ «ὑπέρ λίαν φιλόθεοι καί φιλόθρησκοι», ὅπως τούς λέγει ὁ ἴδιος, οἱ ζηλωτές, πού λέγουμε ἐμεῖς σήμερα. Καί γιά νά μήν παρεξηγήσετε τά λόγια μου, ἀδελφοί, λέγω ὅτι πρέπει νά εἴμαστε ζηλωτές γιά τήν πίστη μας καί τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μας· ἀλλά οἱ ζηλωτές τῶν χρόνων τοῦ ἁγίου Γρηγορίου, χάριν τάχα τῆς εὐσέβειας καί τῆς πίστης, προκαλοῦσαν ὅλο διαιρέσεις καί ἀναταραχές καί φυγάδευαν τήν εἰρήνη ἀπό τήν Ἐκκλησία. Γι᾽ αὐτό καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος λέγει γι᾽ αὐτούς εἰρωνικά, ἀλλά καί πραγματικά, αὐτόν τόν φοβερό λόγο: «Διειλόμεθα τόν Χριστόν οἱ λίαν φιλόθεοι καί φιλόχριστοι» (Α΄ Εἰρηνικός, ΣΤ΄ 3)!

Τήν 26 τοῦ μηνός, ἀγαπητοί, τήν προσεχῆ Πέμπτη, θά γιορτάσουμε τήν ἁγία Παύλα ἀπό τήν Ρώμη, μαθήτρια τοῦ ἁγίου Ἱερωνύμου. Αὐτή εἶχε Κοινόβιο Μοναζουσῶν. Γι᾽ αὐτή λοιπόν τήν ἁγία Ἡγουμένη μοῦ κάνει ἐντύπωση ἡ ἀγάπη της στήν Ἁγία Γραφή, τήν ὁποία καί μετέδωσε στίς ἀδελφές τοῦ Μοναστηρίου της. Στό μοναστικό της Κοινόβιο καθόρισε οἱ Μοναχές νά διαβάζουν καθημερινά ὁλόκληρο τό Ψαλτήριο, τό ὁποῖο ὄφειλαν νά ἀποστηθίζουν καί καθεμιά τους ἔπρεπε ἐπί πλέον νά μαθαίνει καί νά μελετᾶ στήν διάρκεια τῆς ἡμέρας ἕνα χωρίο τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Μάλιστα ἡ ἴδια, μέ τήν καθοδήγηση τοῦ πνευματικοῦ της ἁγίου Ἱερωνύμου, εἶχε μάθει Ἑβραϊκά καί γι᾽ αὐτό προσηλωνόταν στήν ἑρμηνεία τῶν πιό δυσκόλων χωρίων ἀπό τό πρωτότυπο Ἑβραϊκό κείμενο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Τόσο πολύ εἶχε διαβάσει τήν Ἁγία Γραφή, ὥστε σέ κάθε περίσταση, στίς ἀρρώστιες, στίς θλίψεις ἤ στίς χαρές, ἤξερε νά βρίσκει τό ἀντίστοιχο ἐδάφιο καί νά τό ἐντάσσει στήν ἀδιάλειπτη προσευχή της. Στά τελευταῖα τῆς ζωῆς της, παρ᾽ ὅλο πού ἡ ψυχή της μόλις πού κρατιόταν στό σῶμα της, ψιθύριζε ἀδιάκοπα τούς στίχους: «Κύριε ἠγάπησα εὐπρέπειαν οἴκου σου καί τόπον σκηνώματος δόξης σου» (Ψαλμ. 25,8). «Ἐπιποθεῖ καί ἐκλείπει ἡ ψυχή μου εἰς τάς αὐλάς τοῦ Κυρίου» (Ψαλμ. 83,3). Ἀφοῦ καθησύχασε τίς ἀδελφές καί τούς ἱερεῖς πού συνάχθηκαν γύρω της ἀπό ὅλη τήν Παλαιστίνη, ἀπότομα τό πρόσωπό της ἀκτινοβόλησε καί ἄκουσε τόν Χριστό νά τῆς λέει: «Ἀνάστα, ἐλθέ ἡ πλησίον μου, καλή μου, περιστερά μου, ὅτι ἰδού ὁ χειμών παρῆλθεν!» (Ἄσμ. 2,10-11). Καί αὐτή ἀπάντησε χαρούμενη: «Ὁ καιρός τοῦ θερισμοῦ ἔφθασε. Πιστεύω τοῦ ἰδεῖν τά ἀγαθά Κυρίου ἐν γῇ ζώντων» (Ψαλμ. 26,13). Καί παρέδωσε τήν ψυχή της. Ἦταν σέ ἡλικία πενήντα ἕξι ἐτῶν.

Τήν ἴδια μέρα, τήν 26η τοῦ μηνός, θά γιορτάσουμε τόν ἅγιο Ἀμμωνᾶ. Ἦταν Ἐπίσκοπος, ἀλλά μέ μεγάλη ἀγαθότητα καί ἁπλότητα. Ἀκοῦστε δύο παραδείγματα: Τοῦ ἔφεραν κάποτε μία ἐλεύθερη ἔγγυο νέα μέ τόν νέο πού τήν κατέστησε ἔγγυο καί ζητοῦσαν νά τούς ἐπιτιμήσει. Ὁ ἅγιος ὅμως Ἀμμωνᾶς ὄχι μόνο δέν τούς ἐπιτίμησε, ἀλλά οὔτε καθόλου τούς κατέκρινε. Μάλιστα, ἀντί νά ἐπιτιμήσει τήν γυναίκα, τήν σφράγιζε στήν κοιλιά της καί τῆς δώρισε καί ἕξι ζευγάρια σεντόνια! Ἄλλοτε πάλι ἐπῆγε ὁ ἅγιος σέ ἕνα τόπο καί ἐκεῖ ἦταν ἕνας Μοναχός, πού φημιζόταν ὅτι πορνεύει μέ μία γυναίκα. Μάλιστα ἐκείνη τήν φορά ἔτυχε νά εἶναι μέσα στό κελλίο τοῦ μοναχοῦ ἡ γυναίκα μέ τήν ὁποία ἁμάρτανε. Αὐτό τό ἤξεραν οἱ ἄλλοι ἐντόπιοι καί παρακάλεσαν τόν ἅγιο Ἀμμωνᾶ νά περάσει, ὡς Ἐπίσκοπος πού ἦταν, ἀπό τό κελλί τοῦ Μοναχοῦ, γιά νά θεατριστεῖ ὁ Μοναχός γιά τήν ἁμαρτία του. Πῆγε ὁ ἅγιος στό κελλί τοῦ Μοναχοῦ μέ τούς ἐντοπίους ἄλλους Μοναχούς καί ὁ Μοναχός, ὅταν τούς εἶδε, πρόλαβε καί ἔκρυψε τήν γυναίκα σέ ἕνα πιθάρι. Ὁ Ἀμμωνᾶς, σάν ἅγιος, τό γνώριζε αὐτό καί πῆγε καί κάθισε πάνω στό στόμιο τοῦ πιθαριοῦ. Ἔπειτα πρόσταξε τούς ἄλλους νά ἐρευνήσουν, γιά νά τοῦ βροῦν τήν γυναίκα, γιά τήν ὁποία τοῦ κατήγγειλαν. Ἀλλά αὐτοί δέν τήν βρῆκαν πουθενά. Καί μετά εἶπε σ᾽ αὐτούς, πού κατηγοροῦσαν τόν Μοναχό: «Ὁ Θεός νά σᾶς συγχωρέσει γιά τήν ἁμαρτία πού κάνατε μέ τό νά συκοφαντήσετε τόν ἀδελφό σας Μοναχό». Τότε αὐτοί καταντροπιασμένοι ἀναχώρησαν, ὁ δέ ἅγιος Ἀμμωνᾶς, πιάνοντας τό χέρι τοῦ μοναχοῦ (δείχνοντάς του ἔτσι τήν ἀγάπη του σ᾽ αὐτόν) τοῦ εἶπε αὐτόν τόν ἁπλό λόγο: «Πρόσεχε, ἀδελφέ μου». Καί ἀναχώρησε. Λοιπόν, χριστιανοί μου, ἄν θέλουμε νά σωθοῦμε καί νά δοῦμε Πρόσωπο Θεοῦ – καί θέλουμε βέβαια –, ἄς μήν κατηγοροῦμε κανένα, γιά νά φανεῖ καί σέ μᾶς ἵλεως ὁ Θεός. Αὐτό τό παράδειγμα μᾶς δίνουν οἱ ἅγιοι.

Μέ πολλές εὐχές,
† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμίας

Γιά πνευματική ἐπικοινωνία μαζί σας (ἐξομολόγηση ἤ θεολογικά ἐρωτήματα) στείλετε, ἄν θέλετε, μήνυμα στό τηλ. 6976013647 καί θά ἀπαντήσω.