Σχεδόν μία δεκαετία προτού οι Ναζί καταλάβουν την εξουσία στην Γερμανία ο «πατέρας» της σχετικότητας φοβόταν ήδη για το μέλλον της χώρας του, σύμφωνα με ιδιόχειρη επιστολή του που έρχεται στο φως της δημοσιότητας.
Ο μακροχρόνιος φίλος και Εβραίος, Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γούλτερ Ρατενάου είχε δολοφονηθεί από ακροδεξιούς εξτρεμιστές και η αστυνομία είχε προειδοποιήσει τον Άλμπερτ Αϊνστάιν ότι μπορεί και η δική του ζωή να βρίσκεται σε κίνδυνο.
Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Αϊνστάιν αποφάσισε να εγκαταλείψει το Βερολίνο και να κρυφτεί στην βόρεια Γερμανία. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου έγραψε μία επιστολή στην αγαπημένη μικρότερη αδερφή του Μάτζα και την προειδοποιούσε για τους κινδύνους του αυξανόμενου εθνικισμού και αντισημιτισμού πολλά χρόνια πριν τελικά οι Ναζί έρθουν στην εξουσία, όταν ο Αϊνστάιν τελικά υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την γενέτειρα του, Γερμανία.
Το γράμμα του Αϊνστάιν
«Εδώ κανείς δεν ξέρει που βρίσκομαι και φέρομαι να έχω εξαφανιστεί. Εδώ είναι οικονομικά και πολιτικά σκοτεινές στιγμές και είμαι χαρούμενος που κατάφερα να ξεφύγω απ’όλα», έγραφε τον Αύγουστο του 1922, μεταξύ άλλων, ο Αϊνστάιν.
«Αυτή η επιστολή μας αποκαλύπτει τις σκέψεις που βρίσκονταν στο μυαλό και την καρδιά του Αϊνστάιν σε πολύ προκαταρκτικό στάδιο της ναζιστικής τρομοκρατίας», είπε ο συνιδιοκτήτης του οίκου δημοπρασιών Κεντέμ της Ιερουσαλήμ, Μέρον Ερέν, ο οποίος έχει στην κατοχή του την επιστολή.
Η επιστολή που δεν φέρει διεύθυνση αποστολέα εικάζεται ότι γράφτηκε όταν ο φυσικός διέμενε στο λιμάνι του Κιέλου πριν αναχωρήσει για μία μακρά περιοδεία στην Ασία. «Είμαι πολύ καλά παρά τους αντισημίτες μεταξύ των Γερμανών συναδέλφων. Είμαι πολύ απομονωμένος εδώ χωρίς θόρυβο και δυσάρεστα συναισθήματα και κερδίζω χρήματα ανεξάρτητα από το κράτος οπότε είμαι στ’ αλήθεια ένας ελεύθερος άνθρωπος. Βλέπεις, είμαι έτοιμος να γίνω κάποιου είδους περιπλανώμενος κήρυκας. Αυτό είναι πρώτα απ’ όλα ευχάριστο και δεύτερον απαραίτητο», έγραψε ο Αϊνστάιν.
Αργότερα την ίδια χρονιά ο Αϊνστάιν τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής. Όταν οι Ναζί ήρθαν στην εξουσία ξεκίνησαν τις διώξεις εναντίον των Εβραίων επιστημόνων. Μάλιστα απέρριψαν την θεωρεία της σχετικότητας του Αϊνστάιν ως «εβραϊκή φυσική».
Το 1933, αφού ο Χίτλερ ορκίστηκε καγκελάριος της Γερμανίας, ο Αϊνστάν παραιτήθηκε από την γερμανική υπηκοότητα. Ο φυσικός εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο Αϊνστάιν αρνήθηκε την πρόσκληση να είναι ο πρώτος πρόεδρος του νεοσυσταθέντος τότε ισραηλινού κράτους αλλά άφησε την βιβλιοθήκη και τα προσωπικά του έγγραφα στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο.
