Οι Γάλλοι διατείνονταν με εμμονή ότι οι διάσημοι αδελφοί Montgolfier, που συνέλαβαν και ολοκλήρωσαν την ιδέα του αερόστατου, ήταν κατ’ ουσίαν και οι εφευρέτες του αεροπλάνου, το 1763.
Αλλά, περίπου 75 χρόνια νωρίτερα, ο Bartolomeu de Gusmao, που είχε γεννηθεί στη Βραζιλία, την εποχή που η χώρα ήταν αποικία της Πορτογαλίας, φαίνεται πως ήταν τελικά ο πρώτος που εφηύρε το αεροπλάνο.
Ο Bartolomeu de Gusmao ήταν αφοσιωμένος ιερωμένος και σχολαστικός φυσιοδίφης, που εντρύφησε στην παρατήρηση και διεξοδική μελέτη των πτήσεων των πτηνών, πράγμα το οποίο αποτέλεσε την πηγή έμπνευσής του, ώστε να κατασκευάσει ένα ευφυές και εξαιρετικά πρωτοποριακό πτητικό μηχάνημα.
Ξεκίνησε, λοιπόν, τα πειράματά του και ύστερα από μερικές παραγωγικές αποτυχίες, κατόρθωσε εν τέλει να ολοκληρώσει το περίφημο αερόπλοιό του, που ήταν ελαφρύτερο του αέρα.
Η επίσημη δοκιμή έλαβε χώρα στην αυλή των Ανακτόρων το 1709, παρουσία του Βασιλιά της Πορτογαλίας, Ιωάννη του Ε’, πλήθους αυλικών και λαοθάλασσας πολιτών. Η δοκιμή στέφθηκε από τόση επιτυχία, ώστε ο de Gusmao κατέστη αμέσως λαϊκός εθνικός ήρωας.
Μάλιστα, στα χρονικά της εποχής αναγράφονταν τα εξής: «Το μηχάνημα ανυψώθηκε μεγαλοπρεπώς σε μέγα ύψος και κατόπιν, κατήλθε επιτυχώς, εν μέσω ενθουσιωδών χειροκροτημάτων των θεατών». Ο Βασιλιάς, άλλωστε, διόρισε ευθύς τον ευφυή και διορατικό εφευρέτη ως μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας της Πορτογαλικής Ιστορίας και χορήγησε σ’ αυτόν ετήσια συνδρομή 600 νομισμάτων.
Η δημοτικότητα, όμως, του Bartolomeu de Gusmao υπήρξε βραχεία, διότι, ενώ ο κόσμος θαύμαζε τα καινοτόμα επιτεύγματά του, η Ιερά Εξέταση τον χαρακτήρισε ως μάγο και τον κυνήγησε άγρια, ώστε να τον πετάξει στην πυρά και να ξεφορτωθεί τον ίδιο και τις ριζοσπαστικές ιδέες του. Έτσι, λίγο αργότερα, ο πολυμήχανος ιερωμένος απώλεσε την εύνοια του Βασιλιά και αναγκάστηκε να δραπετεύσει από την Πορτογαλία, για να μην καεί ζωντανός.
Τελικά, το 1724 μετέβη στο Τολέδο της Ισπανίας, όπου βρήκε ασφαλές καταφύγιο από τον διωγμό των Ιεροεξεταστών κι εκεί, έζησε τα στερνά χρόνια της ζωής του μέσα σε έσχατη ένδεια και απόλυτη περιφρόνηση.
Η είδηση δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΑΘΗΝΑΙ», στις 10/03/1925…
