Τα ελικόπτερα είναι μια σχετικά νέα ιστορία στην αεροπορία, καθώς ήρθαν στη ζωή και γενικεύτηκαν μόνο μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μέχρι τότε βέβαια πολλοί ατρόμητοι αεροναυπηγοί προσπάθησαν να βάλουν το χεράκι τους στις παράξενες αυτές πτητικές μηχανές, άλλοτε αποδοτικά και άλλοτε ολότελα αποτυχημένα.

Κι έτσι μια μακρά σειρά από περίεργα και σχετικώς εξωπραγματικά ιπτάμενα οχήματα προτάθηκαν όλα αυτά τα χρόνια, πειραματικά μαραφέτια δηλαδή που δύσκολα λογίζονται ελικόπτερα με την παραδοσιακή έννοια του όρου…

Sikorsky X-Wing

Ο περίφημος κατασκευαστής ελικοπτέρων έφτασε κοντύτερα απ’ όλους σε μια πραγματική εκδοχή των θρυλικών X-Wing Fighters των «Star Wars»! Ήταν στα μέσα της δεκαετίας του 1970 όταν η Sikorsky έπαιζε αβέρτα με σχεδιασμούς ελικοπτέρων στην κόψη ακριβώς καινοτομίας και φαντασίας. Χρησιμοποιώντας ως πλαίσιο εγγραφής των πειραμάτων το τρανό μικτό ελικόπτερο-αεροπλάνο που είπαν S-72, οι μηχανικοί της Sikorsky κατέληξαν σε πολλά πρωτότυπα, μεταξύ των οποίων και αυτό που έμοιαζε να έχει ξεπεταχτεί από τον Πόλεμο των Άστρων!

Η αμερικανική κυβέρνηση χρηματοδότησε φυσικά την ανάπτυξη του X-Wing, το οποίο απογειωνόταν σαν κανονικό ελικόπτερο, αν και στην πτήση ο έλικας κλείδωνε και λειτουργούσε πια σαν κανονικά φτερά αεροπλάνου. Κι ενώ όλα πήγαιναν καλά για την κατασκευή του, η Sikorsky δεν υπολόγισε καλά το κόστος: η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ είχε ήδη δαπανήσει 100 εκατ. δολάρια και δεν είχε τίποτα ακόμα στα χέρια της, διέκοψε έτσι τα κονδύλια και το Star Wars ελικόπτερο καθηλώθηκε μια και καλή στο έδαφος…

Kellett-Hughes XH-17

Μια από τις συχνότερες χρήσεις των ελικοπτέρων είναι ως ιπτάμενοι γερανοί, μεταφέροντας τεράστια φορτία σε μέρη δυσπρόσιτα. Κι έτσι το 1952 η Hughes Aircraft Company σχεδίασε το μεγαλύτερο τότε ελικόπτερο του κόσμου, με τον γιγαντιαίο έλικα να μετρά όχι λιγότερα από 36 μέτρα! Καινοτόμο στη λειτουργία του, το XH-17 χαρακτηρίστηκε Φρανκενστάιν των ελικοπτέρων, καθώς ενσωμάτωνε χαρακτηριστικά αλλά και εξαρτήματα από αεροπλάνα του Β’ Παγκοσμίου για να ρίξει το πελώριο κόστος του.

Όταν έφτασε σε στάδιο δοκιμαστικών, η θέα του ήταν το λιγότερο τρομακτική: φλόγες έβγαιναν από τις αεριωθούμενες μηχανές του και ο θόρυβός του ήταν εκκωφαντικός, γινόμενος αισθητός από ανθρώπινα αυτιά ακόμα και σε απόσταση 13 χιλιομέτρων! Τα πολλαπλά προβλήματά του συνεχίστηκαν αμείωτα στα τρία χρόνια που δοκιμαζόταν και εξελισσόταν, μέχρι να το πάρει τελικά απόφαση η Hughes ότι τέτοιο πράγμα δεν μπορούσε να πετάξει…

De Lackner HZ-1

Όσο τα ελικόπτερα γίνονταν σταθερά στις πολεμικές επιχειρήσεις, τόσο οι επιτελάρχες ζητούσαν ολοένα και περισσότερα από τις ιπτάμενες μηχανές τους. Κι έτσι κάποια στιγμή θεωρήθηκαν αναγκαία τα ατομικά ελικόπτερα, που θα επέτρεπαν στους στρατιώτες να κινούνται εύκολα και γρήγορα στο πεδίο της μάχης! Πάμπολλες αμερικανικές κατασκευαστικές σήκωσαν το γάντι της πρόκλησης και σχεδίασαν εξωπραγματικά και επικίνδυνα μαραφέτια για πολεμική χρήση. Κανένα όμως δεν ήταν τόσο επικίνδυνο όσο το Lackner HZ-1!

Για να ρίξει το κόστος παραγωγής, το HZ-1 δεν είχε κανένα προστατευτικό μέτρο μεταξύ χειριστή και έλικα, κάτι που σήμαινε ότι οποιοδήποτε λάθος θα έστελνε τον κακόμοιρο τον φαντάρο μέσα στους περιστρεφόμενους έλικες. Και με τον στοιχειώδη χειρισμό που παρείχε ο ιπτάμενος αυτός κίνδυνος, το ρίσκο ήταν μεγάλο. Παρά ταύτα, τα δοκιμαστικά του πήγαν αρκετά καλά και παρά τα σποραδικά ατυχήματα, καμιά απώλεια ζωής δεν έλαβε χώρα. Και πάνω που ο αμερικανικός στρατός ήταν έτοιμος να δώσει το τελικό πράσινο φως για την παραγγελία του, άλλαξε τακτική το Πεντάγωνο κι έτσι το HZ-1 έμεινε ορφανό…

Oehmichen No 2

Μπορεί τα πρακτικά ελικόπτερα να γεννήθηκαν σχετικά αργά στην ιστορία της αεροπορίας, οι σχεδιασμοί τους όμως κόσμησαν το τοπίο ήδη από τα πρώτα χρόνια της νέας ιπτάμενης τρέλας του ανθρώπου. Οι μηχανικοί κατάλαβαν νωρίς τις βασικές αρχές του ελικοπτέρου και προσπάθησαν να το κάνουν λειτουργικό, όπως ο φημισμένος γάλλος πιονέρος των ελικοπτέρων Etienne Oehmichen. Το πρώτο του ελικόπτερο δεν μπορούσε βέβαια να απογειωθεί, γι’ αυτό και το σήκωνε από το έδαφος με αερόστατο!

Η δεύτερη απόπειρά του ωστόσο (απ’ όπου και το No 2) ήταν απείρως πιο πετυχημένη, αν και παρέμενε εντελώς ιδιόρρυθμη ακόμα και για τα πρότυπα της εποχής. Σε σχήμα σταυρού, με τέσσερις μηχανές και πάμπολλους έλικες, το No 2 πετούσε σχετικά καλά και προσέφερε καλή σταθερότητα στον αέρα, την ίδια ώρα που κατέγραψε και τα πρώτα ρεκόρ απόστασης και ώρας πτήσης. Είμαστε όμως στα σπάργανα ακόμα της αεροπορίας και ο γάλλος μηχανικός τα παράτησε λίγο αργότερα, λέγοντας πως ήταν πολύ μπροστά από την εποχή του!

Mil V-12

Ένα από τα πράγματα που έκαναν ιδιαιτέρως καλά οι Σοβιετικοί ήταν να κατασκευάζουν γιγαντιαία αεροπλάνα. Κι έτσι δεν αποτελεί καμία έκπληξη που το σοβιετικό Mil V-12 συνεχίζει να κρατά τα σκήπτρα ως το μεγαλύτερο ελικόπτερο που φτιάχτηκε ποτέ. Το ρεκόρ του 1967 δεν έχει καταρριφθεί ακόμα και σήμερα! Η Mil ανέλαβε την παραγγελία της σοβιετικής αεροπορίας για ένα ελικόπτερο βαρέως τύπου που θα μπορούσε να μεταφέρει πυραύλους και παρόμοια φορτία τόσο στο πεδίο της μάχης όσο και σε απομακρυσμένες περιοχές της Σιβηρίας που δεν διέθεταν διαδρόμους προσγείωσης αεροσκαφών.

Πάμπολλες τροποποιήσεις εισήχθησαν στην παραδοσιακή λειτουργία του ελικοπτέρου για να απογειωθεί το τερατούργημα αυτό, αν και δεν στάθηκαν ικανές να αποτρέψουν την καταστροφή: ήδη στην παρθενική του πτήση το 1967, το πρωτότυπο V-12 έχασε ύψος και συντρίφτηκε. Η Mil το επισκεύασε βέβαια και συνέχισε τα τεστ, καταφέρνοντας κάποια στιγμή το αδύνατο. Μέχρι να ετοιμαστεί βέβαια το V-12 και να αποδειχθεί λειτουργικό, η σοβιετική αεροπορία είχε αλλάξει μυαλά και δεν το ήθελε τώρα, γι’ αυτό και τα πρωτότυπα κόσμησαν αμέσως τα πολεμικά μουσεία της Ρωσίας…