Το Απόδειπνο είναι μία ακολουθία που αρχικά αποτελούσε κατ’ ιδίαν προσευχή των μοναχών. Το όνομά της δηλώνει τον χρόνο τέλεσής της, μετά το δείπνο και πριν τον ύπνο. Δεν συνδέεται με το δείπνο αλλά με τον χρόνο του νυχτερινού ύπνου. Γι’ αυτό σε ορισμένα παλαιά χειρόγραφα ονομάζεται «προθύπνια».

Η ακολουθία πρέπει να έλαβε συστηματική μορφή περί τα τέλη του 4ου αιώνα, με χώρο της αρχικής μορφοποίησής της την Αίγυπτο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Με την πάροδο των χρόνων οι μοναχοί, ακολουθώντας την αγαπημένη τους τακτική, αύξησαν το περιεχόμενο της ακολουθίας, με αποτέλεσμα να αποκτήσει αξιοσημείωτο μήκος. Επειδή, όμως, η ακολουθία εισήλθε στις ενορίες, η μεγάλη χρονική διάρκεια αποτέλεσε πρόβλημα για την καθημερινή τέλεσή της, γύρω τον 14ο με 15ο αιώνα δημιουργήθηκε αναγκαστικά μία επιτομή της, που έλαβε την ονομασία «Μικρό Απόδειπνο», για να ξεχωρίζει από την αρχική ακολουθία, η οποία θα ονομαζόταν πλέον «Μέγα Απόδειπνο». Το Μικρό Απόδειπνο, ως νεότερο και μικρότερο σε έκταση, επικράτησε στις ενορίες και όλο το χρόνο, εκτός από την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής που λέμε το Μέγα Απόδειπνο.

Το απόδειπνο περιλαμβάνει την ευχαριστία στον Θεό για την παρελθούσα ημέρα και προσευχή για ήρεμο ύπνο και ανάπαυση, κατά την επερχόμενη νύκτα. Ταυτόχρονα ζητάμε και συγχώρηση για τα τυχόν σφάλματα, ακούσια ή εκούσια, με λόγια, έργα ή στην διάνοια. Επίσης, το Απόδειπνο είναι η προσευχή για τη νύκτα που θα αρχίσει, ώστε να περάσει χωρίς πειρασμούς και με ήσυχο τρόπο και για να υπάρξει η απαραίτητη ανάπαυση και ανεπηρέαστα από τις επιθέσεις των σκοτεινών δυνάμεων.

Το μικρό Απόδειπνο έχει σαν γενικό θέμα της προσευχής ο Κύριος να μας διαφυλάξει από τους κινδύνους της ιδιαίτερης αυτής περιόδου του εικοσιτετραώρου. Έτσι, παραδίδει ήσυχα τον εαυτό μας στον ύπνο για την απαραίτητη σωματική και ψυχική ανάπαυση, έως την επόμενη προσευχή που θα λάβει χώρα λίγες ώρες αργότερα όταν ξυπνήσουμε με το καλό.

Η ακολουθία του Ακαθίστου Ύμνου περιλαμβάνει ευχαριστίες και προσευχές προς την Υπεραγία Θεοτόκο. Το πρώτο μέρος του Ακαθίστου Ύμνου περιλαμβάνει ιστορικά γεγονότα του Ιησού Χριστού και της Παναγίας με κεντρικό θέμα τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.

Το απόδειπνο περιλαμβάνει την ευχαριστία στον Θεό για την παρελθούσα ημέρα και προσευχή για ήρεμο ύπνο και ανάπαυση, κατά την επερχόμενη νύκτα