Τον τελευταίο καιρό, στο TikTok, διάφορα βίντεο κατηγορούν διάσημες μάρκες ότι κατασκευάζουν κρυφά τα προϊόντα τους στην Κίνα. Όμως, πίσω από αυτές τις ψεύτικες αποκαλύψεις κρύβεται μια οργανωμένη επιχείρηση πώλησης πλαστών εμπορευμάτων, που «ανθίζει» εκμεταλλευόμενη τη σύγχυση που επικρατεί γύρω από τους τελωνειακούς δασμούς.

Παρουσιαζόμενοι ως εργαζόμενοι ή υπεργολάβοι ειδών πολυτελείας, Κινέζοι δημιουργοί περιεχομένου ισχυρίζονται ότι οι κινεζικές αρχές έχουν άρει ρήτρες εμπιστευτικότητας που δεσμεύουν τοπικούς υπεργολάβους ως απάντηση στην απότομη αύξηση των δασμών που επέβαλε στην Κίνα ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.

Αυτή η υποτιθέμενη κινεζική απόφαση, της οποίας το Γαλλικό Πρακτορείο δεν έχει βρει ίχνη, εξουσιοδοτεί υπεργολάβους, σύμφωνα με τον ισχυρισμό αυτό, να αποκαλύπτουν κρυφές παρασκηνιακές διαδικασίες κατασκευής ειδών πολυτελείας στην Κίνα. Και σε επόμενο βήμα, να ενθαρρύνουν δυτικούς καταναλωτές να αγοράζουν απευθείας από ιστότοπους που τα πωλούν, χωρίς λογότυπο αλλά με υποτιθέμενη ίδια ποιότητα και σχεδιασμό, σε εξευτελιστικά χαμηλές τιμές, π.χ. για μια επώνυμη τσάντα από 38.000 δολάρια, 1.400 δολάρια.

Μάρκες όπως οι γαλλικές Hermès, Chanel και Louis Vuitton, των οποίων η παραγωγή γίνεται στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ, όπως αναφέρουν οι εταιρείες στους ιστότοπούς τους, αρνήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις του Γαλλικού Πρακτορείο σχετικά με τους ισχυρισμούς σε αυτά τα viral βίντεο.

Αλλά για τον Ζακ Σαρλ, ιδρυτικό πρόεδρο του Κέντρου Πολυτελείας και Δημιουργίας (Centre du luxe et de la création), η ιδέα ότι μεγάλοι οίκοι μόδας κατασκευάζουν τα προϊόντα τους στην Κίνα είναι «παράλογη». «Αυτό θα ήταν αυτοκτονία. Αν υπήρχαν αποδείξεις -και δεν υπάρχουν- αυτό θα ήταν το τέλος τους, οι μάρκες δεν είναι παλαβές», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο επικεφαλής αυτού του think tank.

Ενώ χρήστες του TikTok δίνουν έμφαση στην εξειδίκευση των Κινέζων εργατών, που παρουσιάζονται ως τα κρυφά χέρια των μεγάλων εμπορικών σημάτων πολυτελείας, «αυτά τα εργαστήρια παραποίησης/απομίμησης δεν τηρούν επ' ουδενί όλα τα στάδια παρασκευής», τόνισε, αναφέροντας ως παράδειγμα την περίφημη τσάντα Birkin d'Hermès, η οποία απαιτεί «εκατοντάδες ώρες εργασίας».

«Δεν βγάζει νόημα»

Online χρήστες που διαδίδουν αυτού του είδους το περιεχόμενο, στην πραγματικότητα επιδιώκουν να «ανοίξουν ένα ρήγμα σπείροντας αμφιβολίες» ώστε να «απαλλαγούν από τα αποθέματά τους» παράνομων προϊόντων, συνεχίζει ο Σαρλ, μιλώντας για «μια εκστρατεία, που εξαπλώνεται σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης» και «δύσκολη στην αντιμετώπιση». Οι μάρκες, ωστόσο, παραμένουν σιωπηλές και «το αντιμετωπίζουν με περιφρόνηση», κάτι λάθος, σύμφωνα με τον ίδιο.

Η κατηγορία ότι προϊόντα πολυτελείας που κατασκευάζονται επισήμως στην Ευρώπη παράγονται κρυφά στην Κίνα «δεν στέκει», λέει ο Μισέλ Φαν, καθηγητής μάρκετινγκ ειδών πολυτελείας στη γαλλική σχολή επιχειρήσεων Emlyon.

Ακριβώς όπως το επιχείρημα, που διαχέεται στο TikTok, περί κινεζικής αντίδρασης στα αμερικανικά δασμολογικά μέτρα. «Δεν βγάζει νόημα», είπε ο Φαν, επειδή «η επίθεση σε ευρωπαϊκές μάρκες δεν τιμωρεί την αμερικανική κυβέρνηση με κανέναν τρόπο».

«Είμαι τσαντισμένος, το αγόρασα στην κανονική τιμή!» «Είμαι τόσο κορόιδο», γράφουν ορισμένοι που πέφτουν πάνω σε αυτές τις viral αναρτήσεις.

Άλλοι ρωτούν στα σχόλια τα ονόματα των «προμηθευτών μεγάλων εμπορικών σημάτων πολυτελείας» στην Κίνα από τους οποίους μπορούν να αγοράσουν προϊόντα με έκπτωση.

Ταυτόχρονα, πωλήσεις οργανώνονται σε ζωντανή μετάδοση στο TikTok από Κινέζους εμπόρους, με συνδέσμους προς ιστότοπους.

Αυτές οι live μεταδόσεις μπορούν να συγκεντρώσουν εκατοντάδες προβολές. Μοντέλα πολυτελών προϊόντων παρουσιάζονται εκεί, αριθμημένα, ταξινομημένα σε ράφια. «Παράδοση DHL. Προϊόντα πανομοιότυπα με αυτά στο κατάστημα. Μόνη διαφορά: η τιμή», ακούγεται μια φωνή που μιλά στα γαλλικά, προϊόν Τεχνητής Νοημοσύνης.

Online χρήστες καλούνται να σαρώσουν έναν κωδικό QR ή να κάνουν κλικ σε έναν σύνδεσμο για να ολοκληρώσουν την αγορά τους μέσω WhatsApp ή PayPal.

Το Γαλλικό Πρακτορείο έχει εντοπίσει περίπου είκοσι παρόμοιες ζωντανές μεταδόσεις ταυτόχρονα στα αγγλικά και τα γαλλικά, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι κύριοι στόχοι είναι οι χρήστες του διαδικτύου από την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.

Η Κίνα αναφέρεται τακτικά ως η κορυφαία χώρα παραποίησης/απομίμησης στον κόσμο. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το 70 έως 80% πλαστών προϊόντων απομίμησης κατασκευάζονται εκεί.

Η πώληση πλαστών προϊόντων διώκεται ποινικά στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και σε πολλές ξένες χώρες. Στη Γαλλία, αυτό το ποινικό αδίκημα τιμωρείται με τρία χρόνια φυλάκισης και πρόστιμο 300.000 ευρώ. Το τελωνείο μπορεί επίσης να κατάσχει τα προϊόντα και να επιβάλει πρόστιμο ίσο με την αξία τους.

Σύμφωνα με το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO), η παραποίηση/απομίμηση κοστίζει στην ευρωπαϊκή βιομηχανία 16 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Οι τομείς που επηρεάζονται περισσότερο είναι τα είδη ένδυσης, τα καλλυντικά και τα παιχνίδια.