Η μάχη του Τορβιόλ δόθηκε μεταξύ των δυνάμεων του Γεώργιου Καστριώτη και των Οθωμανών. O Γεώργιος ήταν γιός του Ιωάννη Καστριώτη. Η συζήτηση για την καταγωγή του ακόμα συνεχίζεται με τους Αλβανούς να τον θεωρούν εθνικό τους ήρωα.
Ο Καστριώτης είχε δοθεί όμηρος στους Τούρκους και μετονομάστηκε σε «Σκεντέρμπεη» (μπέης Αλέξανδρος) για τη γενναιότητά του. Κατάφερε να ξεφύγει από τους Τούρκους μετέβη στην Αλβανία και άρχισε πόλεμο κατά των Οθωμανών, παράλληλα με τον Ούγγρο Ιωάννη Ουνιάδη και των Κωνσταντίνο Παλαιολόγο.
Ο σουλτάνος Μουράτ αντέδρασε άμεσα και διέταξε τον στρατηγό του Αλί πασά να συντρίψει τους εξεγερμένους, επικεφαλής μιας ισχυρής στρατιάς δυνάμεως 25.000 – 40.000 ανδρών, ανάλογα με την πηγή. Ο Αλί πασά ξεκίνησε από τα Σκόπια και κινήθηκε προς την σημερινή Αλβανία.
Απέναντί του ο Καστριώτης διέθετε 15.000 άνδρες – 8.000 ελαφρούς κυρίως ιππείς (Στρατιώτες) και 7.000 ελαφρούς, ως επί το πλείστον, πεζούς. Μετά την τέλεση της θείας λειτουργίας ο Καστριώτης κινήθηκε και ανέπτυξε τις δυνάμεις του στην πεδιάδα του Τορβιόλ κοντά στην Επισκοπή, όχι μακριά από τα σύνορα της σημερινής Αλβανίας με το κράτος των Σκοπίων.
Ο Καστριώτης είχε επιλέξει προσεκτικά το πεδίο. Η στενή πεδιάδα είχε άνοιγμα μόλις 11 χλμ. και βάθος 5 χλμ. Περιβαλλόταν δε από λόφους και δάση. Ήταν δηλαδή το ιδανικό πεδίο δράσης ελαφρών στρατευμάτων, όπως αυτά που διέθετε.
Ο Καστριώτης διέθεσε στον ανεψιό του Άμεσι, γνωστό ως Χαμζά Καστριώτη, και σε τέσσερις ακόμα διοικητές του, 3.000 άνδρες με την εντολή στήσουν ενέδρα αναπτύσσοντάς τους στα δάση εκατέρωθεν της κύριας τοποθεσίας αντίστασης. Στόχος ήταν όταν οι Τούρκοι θα έπλητταν τις δυνάμεις του κατά μέτωπο οι άνδρες της ενέδρας να επιπέσουν στα πλευρά τους.
Στο μεταξύ αφίχθη στην περιοχή η τουρκική δύναμη που στρατοπέδευσε απέναντι από τον όγκο του στρατού του Καστριώτη. Όλη τη νύκτα πριν τη μάχη οι Τούρκοι οχλαγωγούσαν γύρω από μεγάλες φωτιές που είχαν ανάψει. Στο χριστιανικό στρατόπεδο επικρατούσε σιγή.
Η μάχη
Το πρωινό της 29 Ιουνίου 1444 ο Καστριώτης ανέμενε την τουρκική επίθεση έχοντας τάξει 9.000 άνδρες σε πρώτη γραμμή και 3.000 ως εφεδρεία. Τα τμήματα της πρώτης γραμμής είχαν αναπτυχθεί σε τρεις «ταξιαρχίες» έκαστη των 3.000 ανδρών, με την κεντρική ταγμένη βαθύτερα των άλλων. Έτσι η χριστιανική γραμμή παρουσίαζε σχήμα ημικυκλίου.
Οι άνδρες του Καστριώτη είχαν ταχθεί στους πρόποδες ενός λόφου. Στόχος τους ήταν να λειτουργήσουν ως δόλωμα και να παρασύρουν τους Τούρκους σε επίθεση. Αμέσως μετά θα αποσύρονταν στον λόφο ώστε να ολοκληρωθεί η παγίδα.
Οι «ταξιαρχίες» των δύο πτερύγων διέθεταν 1.500 πεζούς, κυρίως τοξότες, και άλλους τόσους ιππείς. Κλιμακωτά αναπτύχθηκε και η κεντρική «ταξιαρχία» με 1.000 ελαφρούς ιππείς σε πρώτο κλιμάκιο και πεζούς τοξότες πίσω. Πίσω από τους τοξότες τάχθηκαν βαρύτεροι οπλισμένοι πεζοί.
Όταν όλα ήταν έτοιμα ο Καστριώτης ανέμενε τον εχθρό. Ο Αλί πασά κινήθηκε εναντίον του. Ένα τουρκικό σώμα ιππικού επιτέθηκε κατά των χριστιανικών προφυλακών στο κέντρο αλλά αποκρούστηκε. Ο Καστριώτης απαγόρευσε στους άνδρες του να καταδιώξουν τους Τούρκους φοβούμενος παγίδα. Το αυτό επαναλήφθηκε στο χριστιανικό αριστερό. Στο μεταξύ ο τουρκικός όγκος είχε πλησιάσει.
Τότε ο Καστριώτης έδωσε το σύνθημα. Οι «ταξιαρχίες» επέπεσαν κατά των Τούρκων αγκιστρώνοντας τους κατά μέτωπο στο στενό πεδίο όπου η αριθμητική τους υπεροχή δεν αποτελούσε πλεονέκτημα. Την κρίση στιγμή οι ενεδρεύοντες άνδρες του Καστριώτη εξόρμησαν κατά των τουρκικών πλευρών και νώτων.
Πανικόβλητοι οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή. Παρόλα αυτά το τουρκικό κέντρο συνέχισε να ανθίσταται μέχρι που κυκλώθηκε και ρίχτηκαν στη μάχη και τα εφεδρικά τμήματα του Καστριώτη. Ακολούθησε άγρια σφαγή. Χιλιάδες έπεσαν και όσοι επέζησαν τράπηκαν σε άτακτη φυγή.
Οι απώλειες των Τούρκων ήταν συντριπτικές. Οι νεκροί, ανάλογα με την πηγή, υπολογίζονται σε 8.000 – 22.000 άνδρες με τον δεύτερο αριθμό να θεωρείται πιθανότερος. Άλλοι 2.000 – 4.000 Τούρκοι αιχμαλωτίσθηκαν.
Η νίκη προκάλεσε θαυμασμό σε όλον τον χριστιανικό κόσμο. Ο Καστριώτης συνέχισε να μάχεται τους Τούρκους ηρωικά μέχρι τον θάνατό του.
