Στα μέσα ενημέρωσης των Σκοπίων δημοσιεύτηκε άρθρο της ακαδημαϊκού και συγγραφέως Κάτιτσα Κουλάβκοβα, το οποίο αναδεικνύει το σύνθετο ζήτημα της εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας των Μουσουλμάνων στη χώρα. Σύμφωνα με την ίδια, η «ρευστή» εθνική συνείδηση που καταγράφεται στους πολίτες ισλαμικής πίστης έχει βαθιές ιστορικές, πολιτισμικές και πολιτικές ρίζες.
Από την εποχή της ανεξαρτησίας μέχρι σήμερα, εντάθηκαν οι διαδικασίες εθνοτικής, θρησκευτικής και γλωσσικής μεταστροφής. Η Κουλάβκοβα επισημαίνει ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα την πολλαπλασιασμένη δημιουργία «κοινοτήτων» και την αύξηση φαινομένων ριζοσπαστικοποίησης, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την ενότητα και την ακεραιότητα του κράτους.
Σήμερα, στα Σκόπια αναγνωρίζεται ανεξιθρησκεία, με πολίτες που δηλώνουν Ορθόδοξοι, Μουσουλμάνοι, Καθολικοί, Προτεστάντες, Ιουδαϊστές ή άθεοι. Ωστόσο, η θρησκευτική ταυτότητα δεν ταυτίζεται με την εθνική· η τελευταία είναι πιο σύνθετη, καθώς περιλαμβάνει στοιχεία εθιμικά, γλωσσικά, κοινωνικά και πολιτισμικά.
Η ακαδημαϊκός τονίζει -σύμφωνα με τη μετάφραση του echedoros.blog- ότι η εθνική συνείδηση των Μουσουλμάνων πολιτών εμφανίζεται «ρευστή», καθώς στις απογραφές καταγράφονται με διαφορετικές ιδιότητες: Σλαβομακεδόνες μουσουλμάνοι, Αλβανομακεδόνες με σλαβική μητρική γλώσσα, Τούρκοι ή Βόσνιοι. Η ίδια τάση επεκτείνεται και στις γειτονικές χώρες, όπου υιοθετούνται διαφορετικές ταυτίσεις ανάλογα με πολιτισμικούς και πολιτικούς παράγοντες.
Ο κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης
Η συνεχής αναζήτηση ταυτότητας, σε συνδυασμό με φαινόμενα περιθωριοποίησης, οδηγεί σε τάσεις αυτονόμησης και σε κινήματα αυτοδιάθεσης. Αυτό δημιουργεί, σύμφωνα με την Κουλάβκοβα, νέες προκλήσεις για τη συνοχή του κράτους και τροφοδοτεί την αίσθηση αποξένωσης από τον κορμό. Η περίπτωση των Μουσουλμάνων πολιτών στα Σκόπια δείχνει πώς οι ταυτότητες μπορούν να γίνουν εργαλείο πολιτικής χρήσης και πηγή κοινωνικών εντάσεων. Η Κουλάβκοβα υπογραμμίζει την ανάγκη ο σεβασμός στη θρησκευτική ελευθερία να συνδυάζεται με τη διασφάλιση της ενότητας του κράτους και την προστασία των κοινών εθνικών συμφερόντων.
