Μισογέματο ή μισοάδειο το ποτήρι, μετά την τελευταία τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων Αρχηγών Κρατών;  Οι αισιόδοξοι επιμένουν να «βλέπουν» μια σύγκλιση πολύ διαφορετικών απόψεων και θωράκιση της Ευρώπης απέναντι στο τσουνάμι της ύφεσης που έρχεται. Οι «προσγειωμένοι» διαπιστώνουν ότι η Ευρώπη εξακολουθεί να εμφανίζει πολύ αργά αντανακλαστικά, ακόμα και μπροστά σε πρωτοφανείς ιστορικά κρίσεις. 

«Θα χρειαστούν πραγματικές εισοδηματικές μεταβιβάσεις, όχι απλή παροχή δανείων, προς τις περιφέρειες και τους τομείς που έχουν πληγεί περισσότερο», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος Μακρόν, εκφράζοντας επί της ουσίας τον ευρωπαϊκό Νότο σε αυτό το μπρα-ντε-φερ με τον ευρωπαϊκό Βορρά, που επιμένει στην πεπατημένη του δανεισμού, παρά το ότι είναι ηλίου φαεινότερο ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος νέας κρίσης Χρέους. Αυτόν ακριβώς τον κίνδυνο αναδεικνύουν αναλυτές, όπως αποτυπώνεται στο εβδομαδιαίο δελτίο του ΕΛΙΑΜΕΠ, βάζοντας στο τραπέζι και μια άλλη παράμετρο: του ευρωσκεπτικισμού. 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Εν μέσω της πανδημίας, τα τρία σημαντικότερα κέντρα παραγωγής, συναλλαγής και επιχειρηματικής δραστηριότητας, δηλαδή οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Ευρωζώνη, έχουν παγώσει. Και είμαστε μόνο στην αρχή, σημειώνει ο Adam Tooze σε άρθρο του στο London Review of Books. Το μέλλον για την ΕΕ διαγράφεται δυσοίωνο. Αυτό που έχει σημασία είναι να μην υπάρξει κρίση δημοσιονομικού χρέους, να μη μεγαλώσει το χάσμα μεταξύ των ευρωπαϊκών εξαγωγών και των εισαγωγών και το να ενεργοποιηθεί η Γερμανία, ώστε να μη φαίνεται απλώς εντυπωσιακή στα χαρτιά η υποστήριξή της, αλλά όντως να βάλει μπροστά τη ζήτηση. 

Τι μπορούμε να διδαχθούμε

Τι μπορούμε να διδαχθούμε από την προηγούμενη κρίση της Ευρωζώνης; Οι Γιάννης Εμμανουηλίδης και Fabian Zuleeg του European Policy Centre υποστηρίζουν πως, όπως και κατά την προηγούμενη κρίση του ευρώ, η ΕΕ και τα μέλη της θα κληθούν να αναλάβουν πιο αποφασιστική συλλογική δράση, καθοδηγούμενη από αναγκαιότητα και όχι επιλογή. Αλλά ο χρόνος είναι κρίσιμος, καθώς η καθυστέρηση θα αποβεί μοιραία για τη συνεργασία μεταξύ των κρατώνμελών και θα τροφοδοτήσει ευρωσκεπτικιστικές φωνές.

Ωστόσο, ο Andrew Duff σε άρθρο του στο European Policy Centre, φαίνεται να μην εντυπωσιάζεται ειδικά από τις αποφάσεις του Eurogroup. Κατά την άποψη του, η επίδραση του πακέτου είναι απίθανο να αποτρέψει την επόμενη κρίση της Ευρωζώνης μόλις ο πραγματικός οικονομικός αντίκτυπος της πανδημίας αποκρυσταλλωθεί. Οι πιθανοί δικαιούχοι των μέτρων θα επιβαρυνθούν με περαιτέρω εθνικά χρέη, ενισχύοντας έτσι τις περιφερειακές ανισορροπίες εντός της ευρωζώνης. Προτείνει, έτσι, την τολμηρή εισαγωγή ενός ομοσπονδιακού ευρωομολόγου που θα εξασφαλιστεί έναντι του προϋπολογισμού της ΕΕ και το οποίο θα ενισχύσει τη δημοσιονομική δυνατότητα της ΕΕ χωρίς να επιδεινώσει τα εθνικά χρέη. 

Ο δημόσιος διάλογος για την οικονομική πολιτική της ΕΕ λαμβάνει χώρα με φόντο τη δραματική αύξηση της ανεργίας, η οποία θα μπορούσε σχεδόν να διπλασιαστεί σύμφωνα με εκτιμήσεις της McKinsey, καθώς προβλέπεται ότι έως 59 εκατομμύρια θέσεις εργασίας διατρέχουν κίνδυνο. Πιο συγκεκριμένα, το 26% της συνολικής απασχόλησης στην Ευρώπη φαίνεται να κινδυνεύει, λόγω των μειώσεων των ωρών εργασίας και των αμοιβών, την παροχή αδειών άνευ αποδοχών, καθώς και των μόνιμων απολύσεων.