Αρθρογράφος: Βασίλης Καπούλας

Μετά την κατάρρευση των συνομιλιών Αιγύπτου-Τουρκίας για την ομαλοποίηση των σχέσεων τους, η Άγκυρα ανοίγει νέο μέτωπο στο Κάιρο μέσω Αιθιοπίας. Η τελευταία ξεκίνησε αιφνιδιαστικά την δεύτερη Φάση Πλήρωσης του “Μεγάλου Φράγματος για την Αναγέννηση” της χώρας κατά παράβαση της συμφωνίας.

Το Φράγμα αποτελεί “κόκκινη γραμμή” για την Αίγυπτο η οποία απειλεί με “στρατιωτική λύση” και βομβαρδισμό του.

Αίγυπτος, Σουδάν και Αιθιοπία ερίζουν για το “Μεγάλο Φράγμα για την Αναγέννηση της Αιθιοπίας “(Grand Ethiopian Renaissance Dam ή GERD), όπως είναι το πλήρες όνομα του έργου. Πρόκειται για ένα τεράστιο υδροηλεκτρικό φράγμα στον Νείλο ποταμό, με παραγωγική δυνατότητα που θα φτάνει τα 6GW. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα υδροηλεκτρικά φράγματα στον κόσμο, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε το 2012 στην Αιθιοπία.

Αίγυπτος και Σουδάν βρίσκονται απέναντι στην Αιθιοπία που στηρίζεται από την Τουρκία η οποία επιχειρεί να “ανοίξει” δεύτερο μέτωπο στο Κάιρο μετά την Λιβύη.

Κατάρρευση των συνομιλιών Αιγύπτου-Τουρκίας

Η κυβέρνηση της Αιγύπτου αποφάσισε ότι δεν θα συνεχίσει τις συζητήσεις με την Τουρκία για την ομαλοποίηση των σχέσεων τους, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.

Οι πηγές ανέφεραν ότι η Τουρκία προτίμησε να μην δεχθεί τους όρους που έθεσε το Κάιρο, και το οποίο ζητούσε -ανάμεσα στα άλλα- την αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων από τη Λιβύη και τη Συρία.

Επίσης απαιτούσε να λάβει πληροφορίες από την Τουρκία για τους ηγέτες της οργάνωσης «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», που βρήκαν καταφύγιο στην Τουρκία. Ούτε αυτό τον όρο αποδέχθηκε η Άγκυρα αν και για αρκετές εβδομάδες τον συζητούσε.

Η απόρριψη των αιγυπτιακών όρων σημαίνει ότι η Τουρκία προτίμησε τις δυνάμεις που αντιστρατεύονται τον στρατηγό αλ Σίσι και όχι την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Αίγυπτο. Επίσης οι πηγές υποθέτουν ότι η Τουρκία, όχι μόνο δεν θα αποσύρει τα στρατεύματά της από τη Λιβύη, αλλά θα ενισχύσει τις δυνάμεις της εκεί ενόψει των εκλογών του Δεκεμβρίου.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα al Marsad η Αίγυπτος αρνήθηκε να “ανεβάσει” το επίπεδο της διπλωματικής εκπροσώπησης με την Τουρκία λόγω της αποτυχίας της Άγκυρας να αποδεχθεί και να τηρήσει αρκετές από τις προϋποθέσεις που έθεσε το Κάιρο σε αντάλλαγμα για τη βελτίωση των σχέσεων.

Ξεκίνησε την Δεύτερη Φάση Πλήρωσης του Φράγματος η Αιθιοπία

Η Αιθιοπία ξεκίνησε αιφνιδιαστικά τη δεύτερη φάση πλήρωσης του “Μεγάλου Φράγματος για την Αναγέννηση της χώρας” παρά τις διαμαρτυρίες της Αιγύπτου και του Σουδάν και χωρίς να έχει υπάρξει συμφωνία.

Η Αίγυπτος απέρριψε την απόφαση αυτή και τόνισε πως το ρίσκο σύγκρουσης μεταξύ Αιγύπτου-Σουδάν και Αιθιοπίας ανεβαίνει σημαντικά.

«Φέτος, τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί. Είχαμε ένα ολόκληρο έτος αδιάλειπτων διαπραγματεύσεων » ανέφερε πηγή της Αιγύπτου.

Πρόσθεσε ότι εκτός από τη αποτυχία συνεργασίας για την επίτευξη συμφωνίας για το Φράγμα GERD, η Αιθιοπία απέρριψε επίσης την πρόταση του Σουδάν να επιτρέψει στην Αφρικανική Ένωση (ΑΕ) να συνεργαστεί με τον ΟΗΕ, τις ΗΠΑ, και την ΕΕ πάνω σε μια συμφωνία.

«Και επιπλέον, η Αιθιοπία αποφάσισε να ξεκινήσει τη δεύτερη συμπλήρωση [νωρίτερα αυτή την εβδομάδα] χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση ή σοβαρό συντονισμό», πρόσθεσε.

Απειλές Αιγύπτου: “Είναι κόκκινη γραμμή για εμάς”

Ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φάταχ αλ-Σίσι προειδοποίησε ότι η περιοχή που περιβάλλει την Αίγυπτο θα γνωρίσει “αδιανόητη αστάθεια” εάν το φράγμα που κατασκευάζει η Αιθιοπία στον Νείλο απειλήσει “μια σταγόνα νερού” της Αιγύπτου.

“Κανείς δεν μπορεί να πάρει μια σταγόνα νερού από την Αίγυπτο, αλλιώς η περιοχή θα γνωρίσει αδιανόητη αστάθεια”, δήλωσε ο πρόεδρος όταν ρωτήθηκε γι’ αυτό το μεγάλο αμφιλεγόμενο φράγμα.

“Κανείς δεν πρέπει να φανταστεί ότι απέχει πολύ από την Αίγυπτο”, πρόσθεσε ο Σίσι, υπογραμμίζοντας ότι το μερίδιο των υδάτων του Νείλου που αναλογεί στην Αίγυπτο είναι “κόκκινη γραμμή”.

Θα κτυπήσουν το Φράγμα οι Αιγύπτιοι;

«Δεν απειλώ ​​κανέναν εδώ, ο διάλογος μας είναι πάντοτε λογικός», είπε ο Αλ-Σίσι. «Λέω για άλλη μια φορά ότι κανείς δεν μπορεί να πάρει μια σταγόνα από το νερό της Αιγύπτου και αν συμβεί θα υπάρξει αδιανόητη αστάθεια στην περιοχή.

«Οποιαδήποτε πράξη εχθρότητας είναι απεχθής… αλλά η αντίδρασή μας σε περίπτωση που επηρεαστούμε από τη μείωση παροχής ύδατος, θα επηρεάσει τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής» δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου σ

Ο υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου Sameh Shoukry προειδοποίησε τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (UNSC) για «πιθανές ανησυχητικές συνέπειες» λόγω της απόφασης της Αιθιοπίας να παρακάμψει τις τρεις χώρες της λεκάνης του Γαλάζιου Νείλου (Αιθιοπία, Σουδάν και Αίγυπτος) σχετικά με την πλήρωση και λειτουργία του μεγάλου φράγματος που χτίζει η Αντίς Αμπέμπα στον Μπλε Νείλο.

«Είναι πολύ σαφές πού κατευθύνεται η Αιθιοπία. Θέλει να συνεχίσει το σχέδιό της και να μην δεσμευτεί σε οτιδήποτε που θα ισοδυναμούσε με διαβεβαίωση για τα δικαιώματα των υδάτων του Σουδάν και της Αιγύπτου», ανέφερε αιγυπτιακή πηγή. «Είναι προφανές ότι δεν πρόκειται για μια κατάσταση που δεν θα έχει συνέπειες ή  αντίδραση. Και είναι πολύ σημαντικό να καταλάβει η UNSC τις πιθανές συνέπειες », πρόσθεσε.

Δείτε βίντεο

Το Μεγάλο Αιθιοπικό Φράγμα

Το Μεγάλο Φράγμα για την Αναγέννηση της Αιθιοπίας (GERD), όπως είναι το πλήρες όνομα του έργου, είναι ένα κολοσσιαίο υδροηλεκτρικό φράγμα, που χτίζεται στα πεδινά της Αιθιοπίας στον ποταμό Νείλο.

Το συνολικό κόστος του φράγματος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 4 δισ. δολάρια, και ο σχεδιασμός της Αιθιοπίας προέβλεπε την έναρξη της ηλεκτροπαραγωγής αξιοποιώντας το φράγμα στα τέλη του 2020, με το έργο να γίνεται πλήρως λειτουργικό ως το 2022.

Το ζήτημα του Μεγάλου Αιθιοπικού Φράγματος απασχολεί έντονα εδώ και καιρό την Αίγυπτο, ενώ συχνά βρίσκεται ψηλά στα πρωτοσέλιδα του αιγυπτιακού τύπου και κατέχει σημαίνουσα θέση στις πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις της χώρας.

Η προσοχή που δίνεται στο θέμα είναι τέτοια, που ακόμα και η ελληνική πρεσβεία στο Κάιρο ενημερώνει τακτικά και αναλυτικά για τις σχετικές εξελίξεις την Αθήνα.

Γιατί αντιδρά η Αίγυπτος

Οι αντιδράσεις της Αιγύπτου πηγάζουν από την ανησυχία ότι το έργο θα επιφέρει μεγάλη μείωση της ροής του Νείλου, από τον οποίο η Αίγυπτος εξαρτάται σε ποσοστό 90% για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης και άρδευσης.

Αντίστοιχες ανησυχίες έχουν εκφραστεί και από την πλευρά του Σουδάν, από το οποίο επίσης διέρχεται ο Νείλος.

Οι κινήσεις της αιγυπτιακής πλευράς αποσκοπούν στην εξασφάλιση τουλάχιστον 40 δισ. κ.μ. νερού το χρόνο, με την Αιθιοπία να αρνείται μέχρι στιγμής να δώσει τις σχετικές εγγυήσεις.

Η Αιθιοπία δηλώνει ότι η υδροηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το φράγμα θα είναι ζωτικής σημασίας για να καλύψει τις ανάγκες σε ενέργεια των 110 εκατομμυρίων κατοίκων της. Ωστόσο η Αίγυπτος, που εξαρτάται από τον Νείλο για το 97% της άρδευσής της και του πόσιμου νερού της, το θεωρεί απειλή για την προμήθειά της με νερό.

Από την πλευρά του, το Σουδάν φοβάται μήπως τα δικά του φράγματα πάθουν ζημιά, εάν η Αιθιοπία προχωρήσει στην πλήρωση του ταμιευτήρα του Φράγματος “Μεγάλη Αιθιοπική Αναγέννηση” (Grand Ethiopian Renaissance Dam, GERD) πριν επιτευχθεί μια συμφωνία.