Το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου, 100 μέλη της μονάδας Shaldag και άλλα 20 ης Μονάδας 669 ξεκίνησαν από μια αεροπορική βάση στο Ισραήλ για τη Συρία με σκοπό να καταστρέψουν τις ιρανικές εγκαταστάσεις
Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία έδωσε στη δημοσιότητα λεπτομέρειες και πλάνα από μια από τις πιο τολμηρές και περίπλοκες επιχειρήσεις κατά την οποία 120 μέλη των ειδικών δυνάμεων εισέβαλαν και κατέστρεψαν τον Σεπτέμβριο ένα υπόγειο εργοστάσιο που κατασκεύαζε ιρανικούς πυραύλους στη Συρία.
Εκείνη την εποχή, το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ βρισκόταν ακόμη στην εξουσία στη Συρία και το Ισραήλ δεν είχε ακόμη ξεκινήσει την πολεμική του εκστρατεία κατά της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Η επιδρομή - που ονομάστηκε εσωτερικά από τις ισραηλινές αμυντικές δυνάμεις "Operation Many Ways" - είχε στόχο την καταστροφή μιας υπόγειας εγκατάστασης που χρησιμοποιούσαν οι ιρανικές δυνάμεις για την κατασκευή πυραύλων ακριβείας για τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο και για το καθεστώς Άσαντ στη Συρία.
Η εγκατάσταση, με την κωδική στρατιωτική ονομασία «Deep Layer», βρισκόταν σε μεγάλο βάθος υπόγεια ενός βουνού στο Κέντρο Επιστημονικών Μελετών και Ερευνών, γνωστό ως CERS ή SSRC, στην περιοχή Masyaf της Συρίας, δυτικά της Χάμα. Η τοποθεσία βρίσκεται πάνω από 200 χιλιόμετρα βόρεια των ισραηλινών συνόρων και περίπου 45 χιλιόμετρα από τη δυτική ακτή της Συρίας.
Οι IDF χαρακτήρισαν την εγκατάσταση ως ένα «εμβληματικό έργο» του Ιράν στην προσπάθειά του να εξοπλίσει τη Χεζμπολάχ.
Ο στρατός είπε ότι η επιδρομή πραγματοποιήθηκε με επιτυχία από την επίλεκτη μονάδα Shaldag της IAF, μαζί με τη μονάδα έρευνας και διάσωσης 669.
Η αποκάλυψη της επιδρομής έρχεται εβδομάδες μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ, το οποίο ήταν στενός σύμμαχος του Ιράν. Ο Άσαντ επέτρεψε στο Ιράν να χρησιμοποιήσει τη Συρία για την κατασκευή και την παράδοση όπλων στη Χεζμπολάχ.
Η ιρανική εγκατάσταση
Το Ιράν άρχισε να σχεδιάζει την εγκατάσταση «Deep Layer» το 2017, μετά από μια ισραηλινή αεροπορική επιδρομή την ίδια χρονιά στο CERS, σύμφωνα με τον στρατό.
Ο προηγούμενος υπέργειος χώρος παραγωγής είχε χρησιμοποιηθεί για να προμηθεύσει τη Χεζμπολάχ με πολλά από τα βλήματα που θα εκτόξευε τελικά στο Ισραήλ μετά την 7η Οκτωβρίου 2023.
Η καταστροφή αυτής της τοποθεσίας, καθώς και άλλα πλήγματα του Ισραηλινού Στρατού στη Συρία με στόχο αποστολές όπλων στη Χεζμπολάχ, οδήγησαν το Ιράν να επανεξετάσει τη στρατηγική του, σύμφωνα με τον στρατό, και να δημιουργήσει μια νέα υπόγεια εγκατάσταση που θα ήταν ασφαλής από τα ισραηλινά χτυπήματα.
Η τοποθεσία που κατασκεύασε το Ιράν ήταν 70-130 μέτρα κάτω από τη γη και επομένως σχεδόν αδύνατο να καταστραφεί από αέρος.
Το σκάψιμο του βουνού στο ερευνητικό κέντρο ξεκίνησε στα τέλη του 2017. Οι IDF είπαν ότι είχαν πληροφορίες για την εγκατάσταση από τη στιγμή που ξεκίνησε η κατασκευή.
Μέχρι το 2021, το Ιράν είχε ολοκληρώσει τις εργασίες εκσκαφής και κατασκευής και άρχισε να φέρνει εξοπλισμό για πυραύλους μαζικής παραγωγής. Τα επόμενα χρόνια, ο εξοπλισμός συνέχισε να παραδίδεται και πραγματοποιήθηκαν δοκιμές στη γραμμή παραγωγής.
Η εγκατάσταση χτίστηκε σε σχήμα πετάλου, με μια είσοδο στην πλαγιά του βουνού για πρώτες ύλες και μια έξοδο για τα βλήματα. Μια τρίτη είσοδος δίπλα σε αυτά τα δύο χρησιμοποιήθηκε για υλικοτεχνική υποστήριξη και για πρόσβαση σε γραφεία εντός της εγκατάστασης. Το τμήμα γραφείου συνδέθηκε επίσης με το τμήμα κατασκευής στο εσωτερικό.
Κατά μήκος του πέταλου υπήρχαν τουλάχιστον 16 δωμάτια που στέγαζαν τη γραμμή παραγωγής για τους πυραύλους.
Η εγκατάσταση δεν ήταν ακόμη πλήρως ενεργή όταν το Ισραήλ ξεκίνησε την επιχείρησή του για την καταστροφή της, αλλά σύμφωνα με τον στρατό, βρισκόταν στο τελικό στάδιο της κήρυξης της λειτουργίας από το Ιράν. Τουλάχιστον δύο πύραυλοι είχαν κατασκευαστεί με επιτυχία στο πλαίσιο των δοκιμών, και οι πυραυλοκινητήρες ήδη παράγονταν μαζικά.
Οι IDF εκτίμησαν ότι η εγκατάσταση θα κατασκεύαζε μεταξύ 100 και 300 πυραύλους ετησίως, συμπεριλαμβανομένων μεγάλου βεληνεκούς έως 300 χιλιόμετρα, κατευθυνόμενων πυραύλων ακριβείας με βεληνεκές έως 130 χιλιομέτρων και μικρού βεληνεκούς ρουκέτες με βεληνεκές 40-70 χιλιόμετρα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ισραηλινού Στρατού, η εγκατάσταση, που βρίσκεται σχετικά κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο, προοριζόταν να αντικαταστήσει τον τρόπο του Ιράν να μεταφέρει πυραύλους και εξαρτήματα από το δικό του έδαφος στον Λίβανο μέσω Συρίας. Τέτοιες αποστολές χτυπήθηκαν επανειλημμένα από την IAF όλα αυτά τα χρόνια. Η απόσταση που θα χρειαζόταν να διανύσουν τα όπλα από τη νέα εγκατάσταση για να φτάσουν στη Χεζμπολάχ θα ήταν πολύ μικρότερη.
Το χρονοδιάγραμμα της επιδρομής
Το βράδυ της 8ης Σεπτεμβρίου, 100 μέλη του Shaldag και άλλα 20 μέλη της Μονάδας 669 επιβιβάστηκαν σε τέσσερα μεταγωγικά ελικόπτερα CH-53 «Yasur» και ξεκίνησαν από μια αεροπορική βάση στο Ισραήλ για τη Συρία.
Μαζί τους ήταν άλλα δύο επιθετικά ελικόπτερα για την παροχή στενής αεροπορικής υποστήριξης, 21 μαχητικά αεροσκάφη, πέντε drones και 14 κατασκοπευτικά αεροπλάνα και άλλα αεροσκάφη. Άλλα 30 αεροσκάφη περίμεναν στο Ισραήλ σε κατάσταση αναμονής σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε σύμφωνα με το σχέδιο.
Τα έξι ελικόπτερα πέταξαν πάνω από τη Μεσόγειο Θάλασσα μακριά από τις ακτές του Λιβάνου, πριν περάσουν στη Συρία πάνω από τη δική της ακτογραμμή. Τα ελικόπτερα πέταξαν ασυνήθιστα χαμηλά για να αποφύγουν τα συριακά ραντάρ και τα συστήματα αεράμυνας.
Εκείνη την εποχή, η περιοχή Masyaf είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη συγκέντρωση αεράμυνας στη Συρία, την οποία ξεπερνούσε μόνο η Δαμασκός, σύμφωνα με τις IDF, με δεκάδες ραντάρ και αμυντικά συστήματα που μπορούσαν να εντοπίσουν και να εμπλακούν σε μάχες με τα ισραηλινά αεροσκάφη. Μερικά από αυτά τα ραντάρ είχαν καταστραφεί σε προηγούμενα πλήγματα της IAF στη Συρία και δεν είχαν επισκευαστεί μέχρι τις 8 Σεπτεμβρίου.
Παράλληλα, οι ρωσικές δυνάμεις διατηρούσαν μια σημαντική στρατιωτική παρουσία στη συριακή ακτή, με τα δικά τους συστήματα αεράμυνας.
Χρειάστηκαν μόλις 18 λεπτά για να πετάξουν τα ελικόπτερα από την ακτή προς τις εγκαταστάσεις. Την ίδια στιγμή, μαχητικά αεροσκάφη και μη επανδρωμένα αεροσκάφη της IAF μαζί με πλοία του Πολεμικού Ναυτικού εξαπέλυσαν ένα μεγάλο κύμα επιδρομών με στόχο τόσο τις εγκαταστάσεις του CERS όσο και εναντίον άλλων τοποθεσιών στη Συρία. Τα πλήγματα είχαν σκοπό να καλύψουν την προσέγγιση των ελικοπτέρων και να ξεγελάσουν τον συριακό στρατό ώστε να πιστέψει ότι πρόκειται για μια τακτική ισραηλινή επίθεση από τις εκατοντάδες που είχαν πραγματοποιηθεί όλα αυτά τα χρόνια.
Το πρώτο από τα ελικόπτερα CH-53 «Yasur» προσγειώθηκε κοντά στην είσοδο, αποβιβάζοντας αρκετούς καταδρομείς Shaldag, ενώ άλλα δύο ελικόπτερα προσγειώθηκαν ταυτόχρονα σε άλλη θέση στην περιοχή με θέα στο επιστημονικό κέντρο. Το τέταρτο ελικόπτερο περίμενε πίσω για αρκετά λεπτά πριν προσγειωθεί στο σημείο που είχεπροσαγειωθεί το πρώτο, αφήνοντας επιπλέον στρατεύματα.
Στη συνέχεια, τα τέσσερα ελικόπτερα πέταξαν μακριά σε άλλες θέσεις της περιοχής, όπου προσγειώθηκαν και περίμεναν για πάνω από δύο ώρες τους 100 καταδρομείς να εκτελέσουν την αποστολή τους.
Τα 20 μέλη της Μονάδας 669, που επέβαιναν ακόμη στα ελικόπτερα, επρόκειτο να αναλάβουν δράση εάν κάποιος από τους καταδρομείς τραυματιζόταν. Το σχέδιο ήταν να περιθάλψουν τυχόν τραυματίες στρατιώτες, αλλά να μην φύγουν μέχρι το τέλος της αποστολής. Ως εκ τούτου, η Μονάδα 669 έφερε μαζί πρόσθετο ιατρικό εξοπλισμό για να λειτουργήσει ως αυτοσχέδιο νοσοκομείο σε περίπτωση τραυματισμού.
Στις εγκαταστάσεις, μια πρώτη ομάδα καταδρομέων άρχισε να ασφαλίζει την περιοχή ενώ μια δεύτερη ομάδα προχώρησε προς την είσοδο, σκοτώνοντας δύο φρουρούς. Μια άλλη ομάδα που δημιουργήθηκε σε έναν κοντινό λόφο, από τον οποίο πέταξε ένα μικρό drone για να παρακολουθεί την επιδρομή και να εξαλείψει όποιον πλησίαζε την εγκατάσταση.
Τη νύχτα, Σύροι στρατιώτες κλείδωναν τις τρεις εισόδους στις εγκαταστάσεις και φρουρούσαν την περίμετρο. Οι IDF είπαν ότι υπήρχαν λιγότεροι φρουροί στο σημείο από ό,τι θα ήταν αν η εγκατάσταση ήταν ήδη ενεργή και κανείς δεν ήταν μέσα όταν πραγματοποιήθηκε η επιδρομή.
Στα 50 λεπτά της αποστολής, η πρώτη ομάδα κομάντος κατάφερε να διαπεράσει μια από τις εισόδους — αυτή που χρησιμοποιήθηκε για την επιμελητεία και να φτάσει στα γραφεία. Οι στρατιώτες μπήκαν στο χώρο και έφτασαν στις δύο εισόδους παραγωγής - το πέταλο - ανοίγοντάς τες χρησιμοποιώντας περονοφόρα ανυψωτικά μηχανήματα που βρίσκονταν μέσα στις εγκαταστάσεις. Οι IDF γνώριζαν εκ των προτέρων ότι η εγκατάσταση διέθετε τέτοιο εξοπλισμό και είχε στείλει μερικούς από τους καταδρομείς που συμμετείχαν στην επιδρομή για να λάβουν πιστοποίηση περονοφόρου.
Την ίδια ώρα, στις εισόδους έφτασε άλλη ομάδα καταδρομέων που μετέφεραν εκρηκτικά. Οι στρατιώτες είχαν φέρει μαζί τους ένα τετράτροχο ποδήλατο σε ένα από τα ελικόπτερα για να μπορέσουν να μετακινηθούν γρήγορα προς και μέσω της εγκατάστασης για να τοποθετήσουν τα εκρηκτικά.
Στη συνέχεια, περίπου 50 καταδρομείς κινήθηκαν κατά μήκος της γραμμής παραγωγής της εγκατάστασης, συνδέοντας βόμβες σε όλο τον εξοπλισμό, και ειδικά στους τρεις αναμικτήρες. Οι άλλοι 50 περίμεναν έξω και συνέχισαν να κρατούν την περιοχή καθαρή σαρώνοντάς την και πυροβολώντας κατά απειλητικών στοιχείων.
Την ίδια στιγμή, μαχητικά αεροσκάφη συνέχισαν να σφυροκοπούν τη γύρω περιοχή για να αποτρέψουν δεκάδες άτομα που εντοπίστηκαν στο έδαφος, προφανώς Σύροι στρατιώτες, να πλησιάσουν. Συνολικά, 49 πυρομαχικά χρησιμοποιήθηκαν από αεροσκάφη της IAF κατά την επιδρομή.
Αφού οι καταδρομείς είχαν στήσει όλα τα εκρηκτικά - περίπου 300 κιλών - σε έναν απομακρυσμένο πυροκροτητή που είχε τοποθετηθεί στην είσοδο του χώρου, εκκένωσαν στο αρχικό σημείο προσγείωσης. Τα ελικόπτερα πέταξαν από τις θέσεις αναμονής τους, παραλαμβάνοντας τους στρατιώτες μετά από δυόμισι ώρες στο έδαφος.
Καθώς επιβιβάστηκαν, ο επικεφαλής ειδικός εκρηκτικών της μονάδας Shaldag πυροδότησε τις βόμβες, προκαλώντας μια έκρηξη που εκτιμάται ότι ισοδυναμούσε με έναν τόνο εκρηκτικών.
Στρατιώτες που συμμετείχαν στην επιχείρηση είπαν ότι η υπόγεια έκρηξη δεν ήταν μόνο ορατή αλλά μπορούσε να γίνει και αισθητή, σαν «ένας μικρός σεισμός».
Στη συνέχεια, τα ελικόπτερα πέταξαν μακριά από τις εγκαταστάσεις πίσω προς τη θάλασσα και μετά στο Ισραήλ. Κάποιος από τον εξοπλισμό τους, έμεινε πίσω.
Εκατοντάδες Σύροι στρατιώτες έφτασαν στο CERS περίπου μία ώρα μετά την αποχώρηση των στρατευμάτων, σύμφωνα με τον στρατό.
Οι IDF εκτιμούν ότι σκότωσαν περίπου 30 φρουρούς και Σύρους στρατιώτες κατά τη διάρκεια ολόκληρης της επιχείρησης. Τα συριακά μέσα ενημέρωσης έκαναν λόγο για 14 νεκρούς και 43 τραυματίες.
