«Ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ᾽ αὐ­τοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ» (Γαλ. 6,16)

Λίγα λεπτὰ θὰ σᾶς ἀπασχολήσω, ἀγαπητοί μου. Διότι ὑπάρχουν καὶ πολλοὶ ποὺ λένε· Σύν­τομα, σύντομα! σύντομο τὸ κήρυγμα, σύν­τομα ἡ ψαλμῳδία, σύντομα ἡ θεία λειτουργία… Αὐτὰ τὰ λέ­νε ἐκεῖνοι ποὺ ἐμφανίζον­ται στὴν ἐκκλησία σπανίως, σὰν τοὺς κομῆτες. Αὐτοὶ θέλουν νὰ τὰ περικόψουμε ὅλα. Ἀλλοῦ δὲν κουράζονται, στὴν ­ἐκκλησία κουράζον­ται καὶ κοι­τά­ζουν τὸ ρολόι. Ἐν πάσῃ ­περιπτώ­σει ἐγὼ λί­γα λε­πτὰ θὰ σᾶς ἀπασχολήσω.

Ἀκούσατε τὸν ἀπόστολο, ἀκούσατε τὸ εὐ­αγ­γέλιο; Λίγοι στίχοι εἶνε. Καὶ ὅμως ἐπάνω σ᾽ αὐτούς, ἐὰν καὶ ἐσεῖς εἴ­χατε τὴν ὑπομονὴ καὶ ἐμεῖς εἴχαμε τὴ δύναμι, πολλὰ κηρύγματα θὰ μπο­ροῦσαν νὰ γίνουν· γιατὶ κάθε στίχος, ὅ­πως λέει ὁ ἱερὸς Χρυσό­στομος, εἶνε πέλαγος, ὠκεανὸς θεϊκῶν νοη­μά­των. Χάριν συντομίας λοιπὸν ἀπ᾽ ὅλους αὐ­τοὺς τοὺς στίχους θὰ σᾶς παρακα­λέσω νὰ προσέ­ξουμε ἕναν μόνο στίχο ἀπὸ τὸν ἀπόστολο. Εἶνε αὐτὸς ποὺ ἀ­κούσατε στὴν ἀρχή· «Ὅσοι τῷ κανό­νι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ᾽ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν Ἰσ­ραὴλ τοῦ Θεοῦ» (Γαλ. 6,16).
Ἐδῶ ὁ ἀπόστολος μιλάει γιὰ κάποιον «κα­νόνα». Ποιός εἶνε αὐτὸς ὁ κανόνας;

Κανόνας, ἀγαπητοί μου, λέγεται κάθε τι ποὺ χρησιμοποιοῦμε γιὰ νὰ ῥυθμίσουμε - νὰ τακτοποι­ήσουμε πράγματα ποὺ εἶνε σὲ ἀταξία.
- Κανόνας λέγεται ἕνα ῥαβδί, ἕνα μπαστούνι ἴσιο· κανόνας λέγεται ὁ χάρακας, ἡ ῥίγα ποὺ ἔ­χουν στὸ σχολεῖο. Μὲ τὸ χάρακα τὸ παιδὶ χαρά­ζει πάνω στὸ χαρτὶ εὐθεῖες γραμμές. Χωρὶς τὸ χά­ρακα καὶ τὸ πιὸ ἐξασκημένο χέρι, καὶ τοῦ μηχανικοῦ τοῦ Πολυτεχνείου ἀκόμα, δὲν μπορεῖ νὰ σύρῃ μία τελείως εὐθεῖα γραμμή.
- Κανόνας λέγεται καὶ ἡ στάθμη ποὺ χρησιμο­ποιοῦν στὶς οἰκοδομές. Ὁ χτίστης εὐθυγραμ­μίζει τὸν τοῖχο ὁριζοντίως καὶ καθέτως. ­Γιατὶ ἂν ὁ τοῖχος δὲν εἶνε ἴσιος καὶ γέρνῃ, ὡς ἑ­τοι­μόρροπος θὰ πέσῃ. Τὸ ­παιδὶ λοιπὸν χρησι­μοποιεῖ τὸ χάρακα καὶ ὁ χτίστης τὴ στάθμη.

- Ἀλλ᾽ ἂν πᾶμε καὶ σ᾽ ἕνα καράβι κι ἀνεβοῦ­με στὴ γέφυρα, θὰ δοῦμε ὅτι κ᾽ ἐκεῖ ὁ πλοί­αρχος, ὁ καπετάνιος, δὲν ταξιδεύει ἂν προ­­ηγουμένως δὲν ἀνοίξῃ τὸν χάρτη καὶ ἂν δὲν ἔχῃ μπροστά του τὴν πυξίδα, ποὺ εἶνε τρόπον τι­νὰ ὁ κανόνας του. Μὲ ὁδηγὸ τὴν πυξίδα χα­ράζει πάνω στὸν χάρτη τὴν πορεία πλεύσεως, ποὺ θ᾽ ἀκολουθήσῃ τὸ σκάφος. Καὶ ἀλλοί­μονο ἂν ξεφύγῃ ἀπὸ αὐτήν· κινδυνεύει νὰ πέσῃ σὲ Φαλκονέρες καὶ βράχια καὶ νὰ συν­τριβῇ.
Ὕστερα ἀπὸ τὰ παραδείγματα αὐτὰ ἐρω­τῶ· ποιός εἶνε ὁ κανόνας ποὺ ἐννοεῖ ὁ ἀπό­στο­λος Παῦλος;

Εἶνε ὁ χάρακας τῶν παιδιῶν, ἡ στά­θμη τοῦ οἰκοδόμου, ἡ πυξίδα τοῦ ναυτι­κοῦ; Τὸ νόημά του εἶνε βαθύτερο. Κάθε Χριστι­ανὸς πρέ­πει νὰ ἔχῃ τὸν κανόνα του. Ποιός εἶ­νε ὁ κανό­νας αὐτός; Δὲν εἶνε ὁ κα­νό­νας ποὺ βά­ζει ὁ πνευμα­τικὸς στὴν ἐξομολόγησι, οὔ­τε ὁ κανό­νας ποὺ ψάλλει ὁ ψάλτης στὴν ἀκολουθία· πρόκειται γιὰ ἄλλον κανόνα. Ποιός λοιπὸν εἶνε αὐτός;

Εἶνε ἡ διδασκαλία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἶνε τὸ ἅγιο Εὐαγγέλιο· αὐτὸς εἶνε ὁ κανόνας κάθε Χριστιανοῦ. Καὶ γιὰ νὰ κατα­λάβουμε τί θέλει νὰ πῇ ὁ ἀπόστολος Παῦλος, θ᾽ ἀπευθύνω μερικὰ ἐρωτήματα· ἕνα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε ἐρωτήματα, καὶ θὰ τελειώσω.

 Ἀρχίζω θέτοντας τὸ πρῶτο ἐρώτημα στοὺς πλου­σίους – ἂν καὶ εἶνε γεγονὸς ὅτι στὴν Ἐκ­κλησία ἔρχονται κυρίως τὰ φτωχαδάκια, ἡ με­σαία τάξι· σπανίως θὰ δῇς ἐφοπλιστὴ ἢ ἐρ­γοστασιάρχη. Ἐν πάσῃ περιπτώσει ἐρωτῶ· Εἶ­σαι πλούσιος, ἔχεις χρήματα; Δὲν ἔχεις δικαί­ωμα νὰ ζήσῃς σύμφωνα μὲ τὰ κέφια σου· δὲν μπορεῖς λόγου χάριν νὰ πᾷς ἀπόψε στὰ κέν­τρα καὶ νὰ ξοδέψῃς χιλιά­δες, τὴν ὥρα ποὺ δί­πλα στὴ γειτονιά σου ὑπάρ­χουν τόσοι φτωχοὶ καὶ ἄρρωστοι. ὲν σοῦ δίνει τὸ δικαίωμα αὐτὸ ὁ Θεὸς καὶ τὸ Εὐαγγέλιο.

Δὲν μπορεῖς νὰ πῇς στὸν ἑαυτό σου σὰν τὸν ἄφρονα πλούσιο «Ψυ­χή, ἔχεις πολλὰ ἀγαθά…· ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου» (Λουκ. 12,19). Δὲν εἶνε αὐτὸς ὁ κανό­νας τοῦ βίου σου, ὄχι! Ὁ κανόνας σου εἶνε –τί ἄλ­λο– τὰ διδάγματα τοῦ Εὐαγγελίου. Θέλεις ν᾽ ἀ­­­κούσῃς; «Μὴ θησαυρίζετε», λέει, «θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς» (Ματθ. 6,19). Τί ἄλλο λέει· «Πώλησόν σου τὰ ὑ­πάρ­χοντα καὶ δὸς πτωχοῖς» (ἔ.ἀ. 19,21). Αὐτὸ εἶνε ­τὸ Εὐαγγέλιο, δὲν μπορεῖς νὰ τ᾽ ἀλ­λάξῃς. Εἶσαι λοιπὸν πλούσιος; μὴ θησαυ­ρίζεις ἐδῶ στὴ γῆ, δίνε στὸν φτωχό.

Εἶσαι φτωχός; Μὴ ζηλεύεις αὐτοὺς ποὺ ἔ­χουν τὰ πλούτη. Μὲ τὸ Εὐαγγέ­λιο δὲν γίνεται κανεὶς ἑκατομμυρι­οῦχος· τὰ χρήματα συχνὰ ἀ­ποκτῶνται μὲ ψέματα καὶ ἀ­δικίες. Νὰ ἔχῃς χα­ρὰ ἂν «μὲ τὸν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου σου τρώ­γῃς τὸν ἄρ­τον σου» (Γέν. 3,19). Ἂν δὲν ἀδικῇς, δὲν κλέβῃς καὶ γενικὰ στὴ ζωή σου ἔ­χῃς ὡς κα­­νόνα τὸ Εὐαγγέλιο, τότε, ἐνῷ σὲ σπίτια πλου­σίων θὰ βλέπῃς κατάρα καὶ ὀργή, στὸ δικό σου θὰ δῇς τὴν εὐλογία, τὸ ἔλεος, τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ, αὐτὸ ποὺ ἀκοῦμε στὴν ἐκκλησία· «Πλούσιοι ἐ­πτώχευσαν καὶ ἐπείνασαν, οἱ δὲ ἐκζητοῦντες τὸν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντὸς ἀγαθοῦ» (Ψαλμ. 33,11). Εἶσαι φτωχός; μὴ ζη­­λεύεις τὸν πλούσιο, καὶ στὸ φτωχικό σου θὰ δῇς θαύματα.

Εἶσαι οἰκογενειάρχης; Πάρε τὸ Εὐαγγέλιο καὶ κάνε το κανόνα, νὰ εἶνε τὸ «φῶς» καὶ «τὸ ἁλάτι» τοῦ σπιτιοῦ σου (Ματθ. 5,14,13). Μὴ ξεχνᾷς ὅ­τι ζῇς ὄχι στὸ 1900 ἀλλὰ σὲ ἐποχὴ κοσμογονι­κή, ποὺ καὶ ἡ γυναίκα καὶ τὸ παιδὶ ἔχουν ἄλ­λα προβλήματα. Πρόσεξε νὰ μὴν παρασυρθῇς ἀ­πὸ τὶς μοντέρνες ἰδέες, ἀπ᾽ τὰ παγ­κόσμια ῥεύ­ματα ποὺ πνέουν καὶ ζητοῦν νὰ ξερριζώ­σουν τὶς ἱερὲς παραδόσεις. Ὅ,τι συμφωνεῖ μὲ τὸ Εὐ­αγγέλιο, κράτησέ το· ὅ,τι δὲν συμφωνεῖ, ἀπόρριψέ το. Ἂν ἔχῃς γραμμὴ πλεύσεως τὸ Εὐ­αγγέ­λιο, ἡ οἰκογέ­νειά σου δὲν θὰ ναυαγήσῃ, θὰ ἔ­χῃ τὴν εὐλογία τοῦ οὐρανοῦ. Εἶσαι οἰκογενει­άρχης; βάλε τὸ Εὐ­αγ­γέλιο νόμο στὸ σπίτι σου.

Εἶσαι ἔμπορος; Ὡς νόμο ἔχε ὄχι τὸ «Ἅρ­­παξε νὰ φᾶς καὶ κλέψε νά ᾽χῃς» ἀλλὰ τὸ Εὐαγγέλιο. Προσπάθησε νὰ μὴ σὲ νι­κήσῃ ὁ πειρα­σμὸς τῆς ἀπληστίας, ἡ αἰσχροκέρδεια· κράτα τὸν ἑαυτό σου ὥσ­τε νὰ ζῇ μὲ τιμιότητα καὶ ἁπλότητα. Στὸ ἐμπόριο μὴ σὲ νικήσῃ τὸ εὔκολο κέρδος.

Θὰ πῇς ἴσως· Ἐγὼ οὔτε πλούσιος οὔτε φτω­­χὸς οὔ­τε οἰκογε­νειάρχης οὔτε ἔμπορος εἶμαι· εἶμαι ἕνας ἁπλὸς ἄνθρωπος. Ἔ, τότε ἀπευ­θύ­νω σ᾽ ἐσένα τὸ τελευταῖο ἀλλὰ καὶ σπουδαι­ότερο ἐρώτημα· Εἶσαι ἁμαρτωλός; αἰσθάνεσαι στὴ ῥάχι σου φορτίο, στὴ συνείδησί σου χρέος, πι­έζουν τὴν ὕ­παρξί σου ἁμαρτίες ποὺ ἔχεις δια­πράξει; Πῶς θὰ ῥίξῃς ἀπὸ πάνω σου τὸ φορτίο, πῶς θὰ ἐξοφλήσῃς τὸ χρέος, πῶς θὰ φύγῃ ἡ πίεσι; Ὁ ἄνθρωπος μόνος του δὲν μπορεῖ νὰ σβήσῃ οὔτε τὴν παραμικρότερη ἁ­μαρτία, οὔτε ἕνα ψεματάκι, ἔστω καὶ ἂν ἐπὶ ἑ­κατὸ χρόνια νη­στεύῃ μέσα σὲ μιὰ σπηλιὰ καὶ ­τὰ γόνατά του ἔχουν κάνει ῥόζο ἀπὸ τὶς με­τά­νοιες. Μόνο ἡ θυσία τοῦ Χριστοῦ λυτρώνει.

Εἶσαι λοιπὸν ἁμαρ­τωλός; χάραξε στὴ ζωή σου τὸν τίμιο σταυρὸ καὶ πίστευε ὅτι δι᾽ αὐτοῦ δίδεται ἡ ἄφεσις τῶν ἁ­μαρτιῶν καὶ ἡ λύτρωσις. ­Πά­ρε χάρακα καὶ χάρα­ξε γραμμή, λεωφόρο, ποὺ ν᾽ ἀρ­χίζῃ ἀπὸ ἐδῶ στὴ γῆ καὶ νὰ φτάνῃ στὸν Ὠ­ρίωνα, στὰ ­ἄστρα, στὸν οὐρανό, νὰ σὲ ὁδηγή­σῃ μέσα στὸν παράδεισο. Ποιός εἶνε ὁ χάρακας αὐτός; Ὁ χάρακας, ὁ κα­νόνας –αὐτὸ εἶνε τὸ μυστικώτερο νόημα τοῦ ἀ­ποστόλου–, εἶνε ὁ τίμιος σταυρός.

Οἱ νηστεῖες, οἱ προσευχές, τὰ καλὰ ἔργα χρήσιμα εἶνε κι αὐ­τά· δὲν τὰ ἀρ­νούμεθα, ἀλλιῶς θὰ γίνουμε προ­τεστάντες· ἀλλὰ παραπάνω ἀπ᾽ ὅλα θὰ σὲ σώ­σῃ ἡ πίστις. Ποιά πίστις· ὅτι ὁ σταυρὸς ἄνοι­ξε τὸ δρόμο ποὺ φτάνει μέχρι τὸν «τρίτον οὐρανόν» (βλ. Β΄ Κορ. 12,2), ἐκεῖ ποὺ εἶνε ἡ ἁγία Τριάς. Πί­στεψε στὸ Χριστό, ὅτι διὰ τοῦ σταυροῦ εἶνε ἡ ἄφεσις, ἡ συγχώρησις, ἡ ζωή, ὁ παράδεισος.

* * *

Καὶ γεννᾶται τώρα, ἀγαπητοί μου, τὸ ἐρώ­τη­μα· ῥυθμίζουμε τὴ ζωή μας κατὰ τὸ Εὐαγγέλιο; εἶνε αὐτὸ ὁ κανόνας γιὰ τὴ ζωή μας στὴν οἰκογένεια, στὸ σχολεῖο, στὸ στρατό, στὰ δικαστήρια, παντοῦ; Πρὸ ἐτῶν (γύρω στὸ 1920), ἕνας εὐ­σεβὴς βουλευτὴς εἶ­πε στὴ βουλή, ὅτι τὸ ἔ­θνος μας πρέπει νὰ τὸ διοικήσουμε μὲ τὸ Εὐ­αγγέλιο, καὶ τότε ὅλοι τὸν εἰρω­νεύθηκαν· «Δὲν διοικοῦν­ται τὰ ἔθνη μὲ τὸ Εὐαγγέλιο»!

Μεγαλύτερη ὕ­βρις δὲν εἶχε λεχθῆ – γι᾽ αὐτὸ καὶ στὴ βουλὴ δὲν ὑπάρχει εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ. Ἀλλ᾽ ὅποιος πάει κόντρα μὲ τὸ Εὐαγγέλιο, ὅ­ποιος κι ἂν εἶνε, γίνεται σκόνη. ­Μόνο μὲ τὸ Εὐ­αγ­γέλιο θὰ ζήσῃ ὁ κόσμος· διαφορετικά, ζών­τας σύμφωνα μὲ τὸ ἀντι-ευαγγέλιο, κυβερνοῦν τὰ πάθη, οἱ σκοτει­νὲς δυνάμεις, ἡ μασονία. Διὰ τῆς ἐφαρ­μογῆς τοῦ Εὐαγγελίου ὁ καθένας μας μπορεῖ νὰ γί­νῃ ἕνα ζων­τανὸ Εὐαγγέλιο. Καὶ τότε θὰ βασιλεύσῃ σ᾽ ἐμᾶς ἡ εἰρήνη· διαφορετικά, μὲ τὸ ἀντι-ευαγγέλιο, θὰ πέσῃ ἐπάνω μας κατάρα.

Ἀλλ᾽ ὄχι, ἀδελφοί μου. Ἂς ἀποφασίσουμε νὰ ζήσουμε ὅλοι μὲ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, γιὰ νὰ εἴμαστε κ᾽ ἐμεῖς ἄξιοι τῆς εὐ­λογίας τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ποὺ λέει· Εἰρήνη! «Ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ᾽ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν Ἰσραὴλ τοῦ Θεοῦ» (Γαλ. 6,16).

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Ἀποστόλων Πέτρου & Παύλου Ὑμηττοῦ - Ἀθηνῶν, τὴν 22-11-1964

(Υπεύθυνος για την ανάρτηση είναι ο Αντώνης Ιακώβου Ελευθεριάδης, Φιλόλογος και Θεολόγος)