Στη νοτιοδυτική πλευρά της Πεντέλης, βρίσκεται η περιβόητη «Σπηλιά του Νταβέλη». Παλιότερα ονομαζόταν «Σπήλαιο των Αμώμων», δηλαδή των αγνών και αναμάρτητων. Ένας τόπος γεμάτος από ιστορίες και θρύλους.
Ονομάστηκε έτσι λόγω του ληστή Χρήστου Νταβέλη που λέγεται πως κρυβόταν εκεί και πως μάλιστα είχε ερωμένη του τη Δούκισσα της Πλακεντίας. Η σπηλιά εξερευνήθηκε από το ζεύγος Πετροχείλου το 1935, ενώ υπάρχουν ενδείξεις πως μπορεί να χρησιμοποιείτο ως λατρευτικός χώρος και στην αρχαιότητα.
Ο Χρήστος Νταβέλης (πραγματικό επώνυμο Νάτσιος) γεννήθηκε περίπου το 1832 στο Στείρι Βοιωτίας, πέρασε στην παρανομία και εντάχθηκε στη συμμορία που έδρασε στην Αττική, την Εύβοια, τη Βοιωτία και τη Φθιώτιδα, με πλήθος από "κατορθώματα". Σκοτώθηκε σε συμπλοκή με απόσπασμα της χωροφυλακής το 1856, κοντά στο χωριό Ζεμενό της Βοιωτίας.
Η λεγόμενη σπηλιά του Νταβέλη βρίσκεται στο ΝΔ τμήμα της Πεντέλης, σε υψόμετρο 720μ και στην αρχαιότητα υπήρξε ιερό του θεού Πάνα, ενώ στα βυζαντινά χρόνια υπήρξε ερημητήριο ασκητών, στους οποίους οφείλει και το παλαιότερο όνομά της «Σπήλαιον των Αμώμων». Η είσοδός της είναι εντυπωσιακή. Στα δεξιά της βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το ασκητήριο του Αγίου Σπυρίδωνα με μεταβυζαντινά έργα. Τα δύο αυτά μνημεία υπέστησαν ρηγματώσεις από τα έργα του υπουργείου Εθνικής Άμυνας που έγιναν στην περιοχή τις δεκαετίες του 1970 και 1980 ,ενώΖημιές είχε υποστεί και το εσωτερικό του σπηλαίου. Ωστόσο, οι εκκλησίες σήμερα έχουν υποστυλωθεί και συντηρηθεί, ενώ οι τοιχογραφίες τους εκτίθενται στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας.
Το 1977 ξεκίνησαν νέα έργα από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και έγινε προσπάθεια να μείνουν κρυφά. Μετά όμως από ένα αποκαλυπτικό δημοσίευμα του «Ταχυδρόμου» στις 6/10/1977, το ΓΕΣ αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι ο στρατός είχε ξεκινήσει άκρως απόρρητα έργα στη σπηλιά του Νταβέλη. Τελικά το 1983 τα έργα σταμάτησαν οριστικά αφού αλλοιώθηκε ο γύρω απ' αυτήν χώρος.
