Πώς θα επηρεάσει η κλιματική κρίση έναν από τους πιο φοβερούς θηρευτές των θαλασσών, τους καρχαρίες;

Νέα έρευνα εξετάζει τι μπορεί να συμβεί στα εξαιρετικά εξειδικευμένα δόντια των καρχαριών, τα οποία είναι σχεδιασμένα για να σκίζουν τη σάρκα των θηραμάτων τους.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το CNN, καθώς οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται, οι ωκεανοί απορροφούν μεγαλύτερες ποσότητες αυτού του αερίου από την ατμόσφαιρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το νερό των θαλασσών να γίνεται πιο όξινο, μια διαδικασία που μπορεί να επηρεάσει πολλούς οργανισμούς και ολόκληρα θαλάσσια οικοσυστήματα.

«Γνωρίζοντας ότι η αυξημένη οξύτητα βλάπτει ασβεστοποιημένα μέρη οργανισμών, όπως τα κοράλλια και τα όστρακα, θέλαμε να εξετάσουμε αν τα δόντια των καρχαριών — ειδικά σε είδη που κολυμπούν με το στόμα ανοιχτό για να αερίζουν τα βράγχιά τους και έρχονται συνεχώς σε επαφή με θαλασσινό νερό — μπορεί να είναι επίσης ευάλωτα», δήλωσε ο Maximilian Baum, βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Heinrich Heine του Ντίσελντορφ και επικεφαλής της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Frontiers in Marine Science.

«Το κύριο συμπέρασμά μας είναι ότι δεν κινδυνεύουν μόνο μικροί οργανισμοί όπως τα κοράλλια ή τα μαλάκια. Ακόμη και τα δόντια κορυφαίων θηρευτών εμφανίζουν ορατές ζημιές σε πιο όξινο νερό, υποδεικνύοντας ότι η αυξημένη οξύτητα μπορεί να επηρεάσει τους καρχαρίες άμεσα, περισσότερο από ό,τι πιστεύαμε», πρόσθεσε ο Baum.

Για τη μελέτη, οι επιστήμονες συνέλεξαν 600 δόντια που είχαν φυσιολογικά απορριφθεί από 10 καρχαρίες Carcharhinus melanopterus (καρχαρίες με μαύρες άκρες στη ράχη) που ζούσαν στο ενυδρείο Sea Life Oberhausen στη Γερμανία. Οι περισσότεροι καρχαρίες χάνουν και ξαναφυτρώνουν τα δόντια τους, αν και ο ρυθμός αντικατάστασης διαφέρει από λίγες ημέρες έως αρκετές εβδομάδες ανάλογα με το είδος.

Οι ερευνητές επέλεξαν 16 άθικτα δόντια και 36 με μικρές ζημιές και τα τοποθέτησαν σε δύο δεξαμενές 20 λίτρων για οκτώ εβδομάδες, με διαφορετικό pH.

Η δεξαμενή ελέγχου περιείχε αλμυρό νερό με pH 8,2, κοντά στον τρέχοντα μέσο όρο των ωκεανών, ενώ η άλλη δεξαμενή είχε πιο όξινο νερό με pH 7,3 — επίπεδο που προβλέπεται να φτάσουν οι ωκεανοί μέχρι το 2300, σύμφωνα με μελέτη του 2003 στο Nature.

Τα δόντια που εκτέθηκαν στο πιο όξινο νερό παρουσίασαν μεγαλύτερη διάβρωση και ορατές ζημιές, όπως ρωγμές, τρύπες και διάβρωση της ρίζας, σύμφωνα με τον Sebastian Fraune, καθηγητή στο ίδιο πανεπιστήμιο.

Οι ερευνητές εξηγούν ότι τέτοιες ζημιές θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανότητα των καρχαριών να βρίσκουν και να καταναλώνουν τροφή. «Πολλά είδη καρχαριών χρησιμοποιούν πολλές σειρές δοντιών ταυτόχρονα, και κάποια δόντια παραμένουν ενεργά για εβδομάδες ή και μήνες. Η συσσώρευση ζημιών μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα στη σίτιση και να αυξήσει τις ενεργειακές απαιτήσεις, ειδικά σε είδη με αργή αντικατάσταση δοντιών», εξηγεί ο Baum.

Ωστόσο, η μελέτη έχει περιορισμούς. Διεξήχθη σε δόντια που είχαν ήδη απορριφθεί από τους καρχαρίες και όχι σε ζωντανά ζώα. Επιπλέον, το σενάριο όξυνσης που χρησιμοποιήθηκε θεωρείται ακραίο, προβλέποντας ότι οι εκπομπές αερίων θα συνεχιστούν με τους σημερινούς ρυθμούς μέχρι το 2300.

Παρόλα αυτά, η έρευνα προσφέρει μια σημαντική πρώτη ματιά στις πιθανές επιπτώσεις της αυξημένης οξύτητας στους καρχαρίες, τους κορυφαίους θηρευτές που διασφαλίζουν την ισορροπία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. «Εάν οι καρχαρίες και η ανθεκτικότητά τους επηρεαστούν σε συνδυασμό με άλλους στρεσογόνους παράγοντες, όπως η υπεραλίευση και η ρύπανση με πλαστικά, οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές και να προκαλέσουν ντόμινο αλλαγών σε όλη τη θάλασσα», καταλήγει ο Baum.